Dự án 'Mạng lưới và Hệ thống xử lý nước thải Hưng Yên': Thi công tiến độ 'rùa bò', nhiều lùm xùm trong lựa chọn nhà thầu

Câu hỏi lớn về năng lực nhà thầu

Là một hợp phần trong dự án phát triển toàn diện kinh tế - xã hội các đô thị Việt Trì - Hưng Yên - Đồng Đăng, dự án "Mạng lưới và Hệ thống xử lý nước thải Hưng Yên" được đầu tư trên cơ sở nguồn vốn tài trợ của Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc (Keximbank) do UBND tỉnh Hưng Yên làm chủ đầu tư. Công trình có tổng công suất xử lý nước thải 6,3 nghìn m3/ngày đêm, gồm: Khu xử lý có diện tích 6,7ha; 18,22km tuyến cống thu gom nước thải; 4 trạm bơm tăng áp; 815m đường giao thông vào trạm xử lý nước thải. Tổng mức đầu tư theo dự toán đã được UBND tỉnh phê duyệt là 374 tỷ đồng.

Dự án khởi công từ tháng 4/2017

Ngày 24/4/2017, Ban Quản lý dự án nguồn vốn ODA TP Hưng Yên đã tổ chức lễ khởi công xây dựng mạng lưới và hệ thống xử lý nước thải Hưng Yên (hợp phần HY1). Được coi là 1 dự án quan trọng của tỉnh Hưng Yên, tuy nhiên, sau gần 1 năm khởi công, dự án này hiện vẫn chỉ là một bãi đất trống. Theo tiến độ cam kết, tổng thời gian thực hiện công trình là 27 tháng kể từ ngày động thổ (tương đương thời gian hoàn thành là tháng 7/2019). Như vậy, với thời gian còn hơn 1 năm nữa là đến hạn cuối, nhìn vào thực tế thực hiện công trình hiện nay, việc lỡ hẹn là điều có thể dự đoán trước.

Trong khi đang được triển khai với tiến độ “rùa bò” thì dự án này hiện đang dính nhiều lùm xùm liên quan đến năng lực thầu chính và thầu phụ.

Theo hồ sơ dự án thì Công ty TNHH Xây lắp HANBAEK (Hàn Quốc) được lựa chọn là nhà thầu chính. Điều đáng nói, công ty này đã từng được “nhắc tên” trong một dự án chậm tiến độ khác về xây dựng hệ thống cấp thoát nước đô thị trong đó nguyên nhân liên quan đến trách nhiệm nhà thầu.
Cụ thể, báo Đấu thầu điện tử ngày 15/9/2017 đưa tin, theo UBND tỉnh Sơn La, dự án Đầu tư xây dựng hệ thống cấp, thoát nước đô thị huyện Mộc Châu hiện đang chậm tiến độ nguyên nhân có 1 phần trách nhiệm của nhà thầu Công ty TNHH Xây lắp HANBAEK (nhà thầu xây lắp).
Chi tiết hơn, tháng 7/2015, Công ty TNHH Xây lắp HANBAEK (Hàn Quốc) là nhà thầu được lựa chọn và ký kết hợp đồng thực hiện phần xây lắp của dự án. Khởi công ngày 28/10/2015, theo hợp đồng được phê duyệt thời gian thực hiện dự án là 24 tháng kể từ tháng 12/2015. Theo đó, nhà thầu xây lắp sẽ phải hoàn thành, bàn giao dự án vào tháng 12/2017. Tuy nhiên, tính đến tháng 7/2017, Công ty TNHH xây lắp HANBAEK mới chỉ hoàn thành được hơn 24% khối lượng thi công của dự án. Nguyên nhân được UBND tỉnh Sơn La chỉ ra là năng lực của nhà thầu xây lắp còn hạn chế, việc điều hành các nhà thầu phụ chưa tốt, huy động năng lực thi công chưa đáp ứng tiến độ dự án nên khối lượng hoàn thành thấp, thời gian thi công kéo dài. Nhà thầu này cũng không bố trí đủ nhân lực và thiết bị thi công theo yêu cầu.

Tuy nhiên, đến nay, tiến độ triển khai vẫn rất chậm với 1 vài máy móc lèo tèo.

Với năng lực hạn chế của nhà thầu chính tại 1 dự án tương tự đã và đang chậm tiến độ trầm trọng và thực tế triển khai sau gần 1 năm tại “Mạng lưới và Hệ thống xử lý nước thải Hưng Yên” hiện nay, việc dự án này về đích đúng thời gian vào tháng 7/2019 vẫn là một câu hỏi lớn với nhiều băn khoăn.

Theo Biên bản thương thảo số HY - WNTS - Bid # 02 tháng 12/ 2016, nhà thầu chính đề xuất Công ty CP Trang thiết bị HANOITC (HTC) làm thầu phụ phần cơ khí và điện. Nhà thầu đề xuất Công ty Xây dựng Chiến Thắng và Công ty Tư vấn đầu tư và Xây dựng Phương Đông làm thầu phụ phần xây dựng. Các điều khoản đối với thầu phụ sẽ bị ràng buộc bởi hợp đồng chính giữa nhà thầu và chủ đầu tư. Hiện, đang có thông tin về việc 2 nhà thầu phụ đảm nhận phần xây dựng của dự án là Công ty Xây dựng Chiến Thắng và Công ty Tư vấn đầu tư và Xây dựng Phương Đông cũng chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực xây công trình xử lý nước thải.

“Thay ngựa giữa đường” không lý do
Trong số 3 nhà thầu phụ của được đề xuất theo Biên bản thương thảo hợp đồng số HY - WNTS - Bid# 02 thì nhà thầu phụ cơ khí và điện là Công ty CP Trang thiết bị HANOITC (HTC) là cái tên được đánh giá khá cao về năng lực triển khai các công trình xử lý nước thải. Theo đó, DN này đã thi công 2 công trình với vốn ODA Hàn Quốc tại Đồng Nai và An Giang chất lượng cao và đạt đúng tiến độ.
Tuy nhiên, đến ngày 31/1/2018, thầu chính HANBAEK đã có văn bản số HB.HY-WNS-SUB.2018-004 gửi HTC ngày 31/01/2018 về việc hủy ký kết hợp đồng thầu phụ với lý do dừng hợp đồng rất chung chung là “không phù hợp với dự án”. Văn bản do ông Lee Sang Kyu- Giám đốc Dự án gửi đến HTC đưa ra nguyên nhân thiếu cụ thể là: Qua quá trình xem xét hồ sơ tài liệu cũng như các quy định, chúng tôi nhận thấy quý công ty chưa thực sự phù hợp với dự án. Vì vậy, chúng tôi không thể hợp tác với quý công ty trong hạn mục cơ điện cho dự án.
Sau khi nhận được văn bản này, công ty HTC đã có văn bản số 41/HTC ngày 2/1/2018 gửi HANBAEK và văn bản gửi UBND tỉnh Hưng Yên và UBND TP Hưng Yên số 42/HTC ngày 2/2/2018. Tuy nhiên, đến nay, DN này vẫn chưa nhận được phản hồi chính thức từ HANBAEK và UBND tỉnh Hưng Yên và TP Hưng Yên.

Thực tế dự án

Văn bản gửi HANBAEK của HTC cho biết: HTC đã hợp tác với HANBAEK từ khi chào thầu dự án “Xây dựng Mạng lưới và Hệ thống xử lý nước thải Hưng Yên” (Vốn vay EDCF số: VNM-41) và đã ký thỏa thuận cho việc bổ nhiệm thầu phụ của dự án. DN này cũng đã dành rất nhiều thời gian và chi phí cho dự án này và đã hỗ trợ HANBAEK rất nhiều.

HANBAEK đã không đưa ra được các bằng chứng lý lẽ cho việc phá vỡ thỏa thuận và việc từ chối ký hợp đồng với HTC. Tên của HTC được nêu rõ trong hợp đồng chính thức với vai trò thầu phụ của HANBAEK. HTC yêu cầu HANBAEK tuân thủ biên bản thỏa thuận và hợp đồng với chủ đầu tư. “Chúng tôi sẽ kiện và gặp HANBAEK tại tòa án ở Việt Nam và Hàn Quốc”, văn bản này nhấn mạnh.
Tại Văn bản gửi UBND TP Hưng Yên, phía HTC cũng cho biết, HTC đã thống nhất với thầu chính về giá cả và một thỏa thuận đã được ký giữa HANBAEK và HTC. Đồng thời, HTC cũng được chủ đầu tư chấp thuận là nhà thầu phụ chính thức và có tên trong hợp đồng.
Theo nguồn tin của PV, hiện 1 DN khác đang được “ngắm” để thế chân HTC tại Dự án này là Công ty cổ phần Bơm Châu Âu (PECOM) - DN mới thi công 1 nhà máy xử lý nước thải tại Phú Thọ hợp đồng ký từ năm 2014 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành. Vậy, năng lực thi công các dự án xử lý nước thải của PECOM ra sao? Có hay không việc nhà thầu chính HANBAEK vi phạm quy định Luật Đấu thầu khi giao 88% khối lượng công việc của mình cho các nhà thầu phụ?
Theo khoản 8, điều 89, Luật Đấu thầu quy định các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu: Nhà thầu chuyển nhượng cho nhà thầu khác phần công việc có giá trị từ 10% trở lên hoặc dưới 10% nhưng trên 50 tỷ đồng (sau khi trừ phần công việc thuộc trách nhiệm của nhà thầu phụ) tính trên giá hợp đồng ký kết. Ngoài ra, theo một số phản ánh, nhà thầu HANBAEK đã đề xuất rất nhiều kỹ sư Hàn Quốc, cam kết các kỹ sư này sẽ là nhân sự của dự án, nhưng thực tế khi triển khai chỉ có duy nhất 1 kỹ sư Hàn Quốc ông Lee Sang Kyu là sai do với đề xuất ban đầu và hợp đồng đã ký với TP Hưng Yên.
Thực hư về các thông tin này như thế nào, báo Kinh tế & Đô thị sẽ tiếp tục thông tin thêm về vấn đề này.

Thanh Giang