Dự án nghìn tỷ 'đắp chiếu': Kiến nghị điều tra những vi phạm có dấu hiệu hình sự

Dự án gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2

TISCO cố ý làm trái quy định pháp luật

Thanh tra Chính phủ mới có Kết luận thanh tra dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO). Đây là 1 trong số 12 dự án thua lỗ, kém hiệu quả thuộc Bộ Công Thương.

Dự án được triển khai thực hiện từ năm 2007 tuy nhiên đến thời điểm hiện tại các hạng mục chính của dự án tại khu vực Lưu Xá vẫn chưa hoàn thành.

Kết luận thanh tra chỉ ra rằng, những vi phạm của TISCO tại dự án có dấu hiệu cố ý làm trái các quy định của pháp luật, buông lỏng quản lý, gây thất thoát vốn đầu tư.

Cụ thể, tại dự án, TISCO đã thanh toán thay cho nhà thầu Trung Quốc MCC thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu thiết bị và chi phí tiếp nhận, bảo quản trông coi thiết bị nhưng đến nay chưa thu hồi.

Bên cạnh đó, thanh toán cho nhà thầu phụ Vinaincon và các nhà thầu Việt Nam khác theo đơn giá điều chỉnh không đúng Hợp đồng EPC 01#.

Thanh toán một số khoản không đúng quy định: chi tiếp các đoàn đàm phán hợp đồng, các đoàn đi công tác nước ngoài, tư vấn ký hợp đồng thầu phụ, tư vấn lập định mức đơn giá, tư vấn thẩm tra tổng mức đầu tư điều chỉnh.

Thanh toán cho ANZ phí mở L/C, tư vấn, thu xếp vốn nhưng ANZ không giải ngân, chi phí Ban Quản lý dự án vượt quy định…

Đối với Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS), kết luận thanh tra chỉ ra, VNS là đại diện chủ sở hữu vốn tại TISCO nhưng VNS không làm đầy đủ trách nhiệm, đã có vi phạm, khuyết điểm như: chấp thuận nội dung báo cáo nghiên cứu khả thi dự án trong đó công suất thiết kế chưa đúng với quy định được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (sau đó Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt bổ sung).

Không thẩm định năng lực nhà thầu tư vấn lập Báo cáo, thẩm định phê duyệt dự án khi chưa có thiết kế cơ sở; báo cáo đánh giá tác động môi trường, không có thuyết minh phương án giải phóng mặt bằng tái định cư, chưa được tổ chức cho vay vốn thẩm định phương án tài chính và phương án trả nợ, chưa xác định được nguồn vốn tự có, nguồn nguyên liệu để đảm bảo tính khả thi của dự án.

Bên cạnh đó, thẩm định phê duyệt tổng mức đầu tư thiếu cơ sở, tổng hợp chi phí tách riêng phần lắp đặt và đưa một số chi phí vào tổng mức đầu tư không đúng quy định, thiếu kiểm tra, giám sát TISCO trong việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án…

Thẩm định chưa đầy đủ nội dung dẫn đến phê duyệt kế hoạch đầu tư do TISCO trình với nội dung không đúng quy định, phê duyệt hồ sơ mời thầu giai đoạn 1, 2, giai đoạn 2 đấu lại do TISCO trình không đúng quy định…

Thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến việc TISCO thương thảo, ký kết hợp đồng, phụ lục hợp đồng và các hợp đồng thầu phụ thiếu chặt chẽ, không đúng quy định. Không chỉ đạo TISCO áp dụng điều khoản phạt MCC vi phạm hợp đồng và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét để hủy đấu thầu theo quy định khi MCC đề xuất điều chỉnh hợp đồng đưa ra nhiều hạng mục không hợp lý, không có căn cứ pháp lý…

Đối với Bộ Công nghiệp (trước đây), Bộ Công Thương chưa thực hiện đầy đủ chức năng nhiệm vụ được giao, đã không yêu cầu TISCO, VNS lập thiết kế cơ sở để thẩm định theo quy định, thiếu kiểm tra, giám sát TISCO, VNS trong việc thẩm định báo cáo đầu tư trình Thủ tướng Chính phủ khi chưa đảm bảo các điều kiện để triển khai dự án.

Báo cáo Thủ tướng Chính phủ nội dung báo cáo nghiên cứu tiền khả thi chưa đầy đủ cơ sở. Không thẩm tra mà sử dụng số liệu của Vinaincon, trình các bộ ngành và Thủ tướng chi phí phát sinh phần C (15.570.099 USD) không đúng với hợp đồng EPC.

Khẩn trương điều tra những vi phạm có dấu hiệu hình sự

Theo đó, tại kết luận thanh tra, liên quan đến xử lý trách nhiệm, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Văn phòng Chính phủ theo thẩm quyền kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với đơn vị, cá nhân thuộc văn phòng Chính phủ có khuyến điểm, sai phạm.

Giao Bộ Công Thương theo thẩm quyền chỉ đạo, kiểm điểm xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân thuộc Bộ, Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS), Vinaincon có khuyết điểm, sai phạm.

Giao Bộ Xây dựng chỉ đạo kiểm điểm xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân tại VNCC, Viện Kinh tế xây dựng, Bộ Tài chính kiểm điểm tổ chức cá nhân tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam, VDB chi nhánh Thái Nguyên.

Thanh tra Chính phủ yêu cầu VNS, TISCO, Vinaincon, CTCP Đầu tư mỏ và Công nghiệp TKV, CTCP Tư vấn xây dựng nông nghiệp và phát triển Thái Nguyên theo thẩm quyền tổ chức kiểm điểm xử lý đối với tổ chức, cá nhân có khuyết điểm.

Thanh tra Chính phủ chuyển Kết luận thanh tra đến Ủy ban kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, sai phạm nêu tại kết luận.

Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an khẩn trương điều tra những vi phạm có dấu hiệu hình sự, các hồ sơ, tài liệu Thanh tra Chính phủ đã chuyển cho cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an ngày 14/11/2017.

NGUYỄN THẢO