Du lịch phục hồi, các hãng hàng không thiếu máy bay

Hãng dịch vụ tài chính Jefferies ước tính các đơn hàng tồn đọng trên toàn thế giới hiện lên tới 12.270 máy bay, nguyên nhân chính được cho là sự gián đoạn chuỗi cung ứng.

Nhà máy lắp ráp và hoàn thiện máy bay của Airbus Canada LP, đơn vị thành viên của Airbus, ở Quebec, Canada. Ảnh: Bloomberg

Năng suất chậm chạp

Các hãng hàng không, từ United Airlines đến Air India, đang mua hoặc tìm cách đặt mua hàng trăm máy bay của Boeing và Airbus. Theo đó, hai hãng sản xuất máy bay này hiện tập trung cho những đơn hàng “bom tấn”. Tuy nhiên, những hạn chế về chuỗi cung ứng có thể làm gián đoạn việc giao hàng.

Hồi đầu tháng 12-2022, Airbus - tập đoàn hàng không vũ trụ đa quốc gia của châu Âu - đã từ bỏ mục tiêu giao 700 máy bay phản lực trong năm 2022 và dự kiến phải mất 8 năm để hoàn thành các đơn hàng 6.100 máy bay A320. Airbus từng đặt ra kế hoạch tăng sản lượng lên 75 chiếc A320 trong một tháng, nhưng nhiều khó khăn trước mắt khiến hãng này phải kéo dài mục tiêu đến năm 2025. Đáng lưu ý, Airbus còn cảnh báo rằng chi phí năng lượng tăng vọt sẽ đặc biệt ảnh hưởng nặng nề đến các nhà sản xuất nhỏ, những đơn vị sử dụng nhiều năng lượng, như những nhà sản xuất linh kiện.

Trong khi đó, các nhà đầu tư đang lo ngại về năng suất chậm chạp và khả năng giải quyết những thách thức trong chuỗi cung ứng của Boeing - hãng sản xuất máy bay lớn nhất thế giới có tổng hành dinh tại Chicago, bang Illinois (Mỹ). Năm 2022, Boeing nhận đơn đặt hàng khoảng 850 chiếc, bao gồm thỏa thuận 100 chiếc thân rộng với United Airlines hồi tháng 12.

Ông Steve Udvar Hazy - nhà sáng lập công ty cho thuê máy bay Air Lease cho biết, phần lớn số máy bay mà công ty ông nhận được trong 2 năm qua đều chậm trễ. “Chúng tôi chưa được giao máy bay đúng thời gian, dù là 737 Max, 787 Max của Boeing, hay A330, A350 của Airbus. Dòng máy bay A321neo được giao chậm nhất. Đó là kết quả của nhiều yếu tố như tắc nghẽn chuỗi cung ứng, nhu cầu tăng quá nhanh, sự thiếu hụt lao động”, ông Hazy nói.

Giá vé máy bay tiếp tục tăng

Tình trạng thiếu hụt máy bay cũng được dự báo sẽ làm tăng giá vé vốn đã ở mức khá cao tại nhiều nước, đặc biệt là khi nhu cầu du lịch tăng cao trong năm tới và Trung Quốc bắt đầu mở cửa trở lại. Khách hàng đã phàn nàn về giá vé máy bay cao ngất ngưởng trong những tháng qua nhưng tình hình này sẽ không được cải thiện một sớm một chiều.

“Mọi người đã quen với việc giá vé giảm trong đại dịch, nhưng Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ khiến tình hình tệ hơn”, Ajay Awtaney - nhà sáng lập web LiveFromALounge.com lý giải, đồng thời cho rằng vấn đề ở đây không chỉ là sự thiếu hụt máy bay, giá vé tăng, mà còn những yếu tố khác như giá dầu.

Việc thiếu máy bay sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động di chuyển bằng đường hàng không trong năm 2023 khi du lịch tiếp tục phục hồi. Nhiều hãng hàng không sẽ để khách hàng di chuyển trên những chiếc máy bay cũ hơn. Từ khi Covid-19 bùng phát, các nước đóng cửa biên giới, hàng nghìn máy bay được các hãng cho “nằm đất” tại các sa mạc trên khắp thế giới. Đến nay, nhiều chiếc cần bảo dưỡng cấp độ lớn sau một thời gian dài ngừng bay, hoặc các hãng đã có kế hoạch loại bỏ những tàu bay cũ này để thay mới. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu máy bay.

Ông Sunny Xi, Giám đốc Công ty tư vấn Oliver Wyman có trụ sở tại Singapore cho rằng, phương án cuối cùng là các hãng hàng không kéo dài chu kỳ sở hữu các tàu bay. Các hãng hàng không ở châu Á lập kế hoạch cho đội bay theo chu kỳ 12 năm, thấp hơn so với hầu hết các khu vực khác. Song, trong quá trình tái cơ cấu vài năm qua, một số hãng hàng không đã mở rộng đội bay hiện có. “Họ có thể áp dụng cách thức như vậy một lần nữa”, ông Sunny Xi nói.

Đó là chưa nói đến việc thiếu hụt phi công và tiếp viên khi hàng trăm nghìn phi công, tiếp viên hàng không đã bị sa thải trong hai năm Covid-19.

Dù sao, tín hiệu vui nhất là công nhân lĩnh vực sản xuất máy bay có thể sẽ không bị sa thải trong tương lai gần. Theo ông George Ferguson - nhà phân tích của Bloomberg Intelligence, các nhà sản xuất máy bay và các hãng hàng không sẽ giữ chân lao động ngay cả khi nền kinh tế trải qua biến động.

KHÁNH LINH (theo Bloomberg, Jalopnik.com)