Dự toán ngân sách 2019: Tiến bộ nhưng chỉ số minh bạch vẫn thấp!

Dự toán ngân sách năm 2019 được đánh giá tiến bộ hơn so với các năm trước - Ảnh: Internet

Đóng góp ý kiến về dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2019 được Bộ Tài chính công bố mới đây tại tọa đàm "Góc nhìn chuyên gia về dự thảo dự toán ngân sách nhà nước năm 2019" ngày 29.10, chuyên gia kinh tế - TS Lê Đăng Doanh cho biết dự toán ngân sách năm 2019 có những tiến bộ nhưng chỉ số minh bạch vẫn còn thấp.

Cụ thể, so với bản công bố dự toán ngân sách dài hàng nghìn trang của các nước như: Pháp, Thụy Điển, Na Uy... thì bản công bố của Việt Nam chỉ tóm gọn trong độ dài 7-8 trang. Những vấn đề được người dân quan tâm như: Quyết toán, chi tiêu ngân sách cho lãnh đạo... thì vẫn chưa được công bố rõ ràng.

"Dự toán ngân sách năm 2019 nhìn chung có tiến bộ, nhưng chưa có sức nặng để quy trách nhiệm. Tôi thấy nếu thứ trưởng của Việt Nam đi máy bay cỡ thương gia, thì ở nước ngoài các vị thứ trưởng, bộ trưởng đi dạng phổ thông là đa số", ông Doanh cho hay.

Do đó, vị chuyên gia này cho rằng hiện nay việc chi cho bộ máy, chi chế độ đi công tác cũng cần được xem xét một cách nghiêm túc, từ đi lại đến chi phí ăn uống...

Bên cạnh cải thiện môi trường kinh doanh, TS Doanh cũng đề xuất cần nâng cao hiệu quả, chất lượng đầu tư, nâng cao chất lượng tăng trưởng để đảm bảo tính bền vững trong thu ngân sách. Đặc biệt cần phải giảm chi để không tạo áp lực quá lớn đến ngân sách, trong đó phải giảm chi thường xuyên, chi cho đầu tư phát triển tăng lên và đảm bảo tính bền vững.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế tài chính và chính sách công Vũ Sỹ Cường nhìn nhận dự toán ngân sách năm 2019 được công bố chi tiết, cụ thể hơn các năm, nhưng số liệu vẫn chưa nhất quán, đơn cử như số liệu thu từ thuế bảo vệ môi trường, về hàng hóa nhập khẩu...

Ông Cường giải thích bội chi ngân sách năm 2019 đã giảm xuống còn 3,6% GDP so với mức 5,5% năm trước là do Luật Ngân sách cũ tính cả nợ gốc vào bội chi ngân sách, nhưng luật mới thì không tính như vậy nên bội chi dự toán năm tới còn 3,6% GDP.

"Vay nợ để trả nợ gốc, vay nợ để bù thâm hụt thì hiệu ứng vẫn như nhau, vẫn phải phát hành đảo nợ, gây áp lực lớn cho việc cắt giảm lãi suất trên thị trường", ông Cường cho hay.

Ông Phạm Đình Cường - nguyên Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) đánh giá thời gian quyết toán ngân sách các năm vẫn còn kéo dài tới 18 tháng. Quyết toán ngân sách ở Việt Nam khác với các nước là chúng ta quyết toán lồng ghép, như: quyết toán ngân sách của xã nằm trong huyện, huyện nằm trong tỉnh, tỉnh nằm trong trung ương...

"Đặc diểm lồng ghép ngân sách hiện nay vẫn chưa cho phép rút ngắn thời gian quyết toán ngân sách nhà nước, quyết toán thu thì rất nhanh nhưng quyết toán chi thì chậm. Song quyết tâm của người làm hành pháp là rút ngắn lại nhưng vẫn chưa thực hiện được", ông Cường nói.

Dự toán ngân sách nhà nước năm 2019

Bộ Tài chính vừa xin ý kiến đóng góp Báo cáo công khai Dự toán ngân sách nhà nước năm 2019 Chính phủ trình Quốc hội. Theo báo cáo, dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2019 được xây dựng trên cơ sở dự kiến tăng trưởng kinh tế 6,6-6,8%, giá trị GDP dự kiến khoảng 6,17 triệu tỉ đồng, giá dầu thô khoảng 65 USD/thùng.

Trên cơ sở đánh giá thu NSNN năm 2018, dự kiến các chỉ tiêu vĩ mô năm 2019, đồng thời có tính đến yếu tố tác động điều chỉnh chính sách thu, Bộ Tài chính dự toán tổng thu cân đối NSNN năm 2019 khoảng 1.411.300 tỉ đồng, tăng 3,9% so với ước thực hiện năm 2018. Tỷ lệ huy động vào NSNN khoảng 23% GDP, trong đó từ thuế, phí khoảng 20% GDP.

Cụ thể, dự toán thu nội địa là 1.173.500 tỉ đồng, chiếm 83,2% tổng dự toán thu NSNN, không kể các khoản thu không ổn định và không phải đặc trưng của sản xuất - kinh doanh trong nước (thu tiền sử dụng đất, thu từ hoạt động xổ số kiến thiết, thu từ bán bớt phần vốn nhà nước tại một số doanh nghiệp, thu cổ tức và lợi nhuận sau thuế, chênh lệch thu chi Ngân hàng Nhà nước), thì dự kiến khoảng 945.000 tỉ đồng, tăng 12,8% so với ước thực hiện năm 2018.

Dự toán thu từ dầu thô là 44.600 tỉ đồng, chiếm 3,2% tổng dự toán thu NSNN, trên cơ sở sản lượng dầu khai thác là 10,43 triệu tấn, giá dự toán 65 USD/thùng. Dự toán thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu là 189.200 tỉ đồng, chiếm 13,4% tổng dự toán thu NSNN.

Bộ Tài chính dự kiến bội chi NSNN năm 2019 là 222.000 tỉ đồng, bằng khoảng 3,6% GDP. Đến hết năm 2019, dự kiến nợ công bằng khoảng 61,3% GDP, nợ chính phủ bằng khoảng 52,2% GDP, nợ nước ngoài quốc gia bằng khoảng 49,9% GDP.

Với mức thu và bội chi như trên, Bộ Tài chính dự kiến tổng chi cân đối NSNN năm 2019 là 1.633.300 tỉ đồng, tăng 7,2% so dự toán năm 2018. Trong đó, chi đầu tư phát triển là 429.300 tỉ đồng, bằng 26,3% tổng chi NSNN, tăng 7,4% so dự toán năm 2018. Chi trả nợ lãi là 124.800 tỉ đồng, bằng 7,6% tổng chi NSNN, tăng 11% so với dự toán năm 2018. Chi viện trợ là 1.300 tỉ đồng, bằng với dự toán năm 2018. Chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính là 100 tỉ đồng, bằng dự toán năm 2018. Chi thường xuyên (bao gồm cả chi tạo nguồn cải cách tiền lương và tinh giản biên chế) là 1.042.800 tỉ đồng, bằng 63,8% tổng chi, tăng 6,8% dự toán năm 2018.

Tuyết Nhung