Đưa quan hệ Việt Nam – Iran lên tầm cao mới

Tiến sĩ Saleh Adibi – Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhà nước Hồi giáo Iran tại Việt Nam (Ảnh: KL)

Đó là nhận định của Tiến sĩ Saleh Adibi – Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhà nước Hồi giáo Iran tại Việt Nam trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Iran (8/1973 – 8/2018).

Phóng viên (PV): Với tư cách là Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhà nước Hồi giáo Iran tại Việt Nam, Tiến sĩ đánh giá thế nào về mối quan hệ giữa Iran và Việt Nam sau 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973 – 2018)?

Đại sứ Saleh Adibi: Mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước đang trên đà phát triển. Các cấp lãnh đạo của hai nước đều có quyết tâm chính trị để nâng quan hệ lên tầm cao mới. Việc trao đổi các đoàn chính trị cấp cao giữa hai nước như: Chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đến Iran và Tổng thống Iran Hassan Rouhani sang Việt Nam năm 2016, chuyến thăm chính thức của Phó Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Đỗ Bá Tỵ đến Iran năm 2017 và chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Ardeshir Larijani đến Việt Nam năm 2018 là minh chứng cho quyết tâm chính trị mạnh mẽ của lãnh đạo hai nước trong việc mở rộng mối quan hệ song phương.

Trong những năm gần đây, hai bên đã tập trung vào việc tăng cường hợp tác kinh tế và thương mại, dỡ bỏ những rào cản phía trước cho doanh nghiệp hai nước. Ngoài ra, những điểm tương đồng về mặt lịch sử và văn hóa cũng góp phần thúc đẩy quan hệ hai bên trong những lĩnh vực như: Giao lưu nhân dân, hợp tác văn hóa, du lịch… Có thể nói, quan hệ Việt Nam – Iran đang trên chặng đường phát triển toàn diện trên các lĩnh vực hợp tác song phương.

PV: Như Đại sứ đã nói, trong thời gian qua, mặc dù hai nước Iran và Việt Nam đã tập trung vào việc tăng cường hợp tác kinh tế và thương mại, tuy nhiên vẫn chưa tương xứng với tiềm năng hợp tác giữa hai nước. Vậy theo Đại sứ, đâu là nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại giữa hai nước?

Đại sứ Saleh Adibi: Theo tôi được biết thì kim ngạch thương mại song phương hiện nay đang gia tăng hàng năm và nhiều hơn con số 100 triệu USD vì thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, không bao gồm những sản phẩm của Iran được xuất qua các nước thứ ba vào thị trường Việt Nam hay những sản phẩm của Iran được tái xuất từ Việt Nam đi các nước trong khu vực Đông Nam và Bắc Á.

Việt Nam có dân số hơn 94 triệu người còn Iran là 84 triệu người - đây đều là hai thị trường lớn và tiềm năng đối với doanh nghiệp hai nước. Mặt khác, kinh tế hai nước cũng mang tính bổ trợ lẫn nhau. Việt Nam cần năng lượng và các sản phẩm hóa dầu thì Iran là một trong những nhà xuất khẩu dầu và các sản phẩm hóa dầu lớn nhất thế giới. Về lĩnh vực nông nghiệp, trong khi Việt Nam có thể cung cấp cà phê, chè và gia vị cho thị trường Iran thì Iran cũng có thể xuất sang thị trường Việt Nam các sản phẩm nông sản như: táo, cam và kiwi…

Mặc dù hai nước có rất nhiều tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực kinh tế - thương mại song vẫn chưa khai thác hiệu quả. Theo tôi, rào cản lớn nhất là do doanh nghiệp hai nước chưa có một cái nhìn thực tế về những tiềm năng, luật pháp và quy định của mỗi nước, mà quan trọng hơn nữa là các thủ tục hành chính của hai bên. Nói một cách khác, phương thức và ứng xử thương mại của doanh nghiệp hai nước vẫn còn khác biệt.

Ở khía cạnh chính thức và cấp nhà nước, chúng tôi đang cố gắng để làm sáng tỏ phần nào những thực tế hiện nay cho doanh nghiệp hai nước. Việc tăng cường hợp tác trong lĩnh vực ngân hàng giữa hai nước cho đến việc ký các biên bản ghi nhớ hợp tác giữa các cơ quan hữu quan và việc xin các giấy phép cần thiết sẽ giúp dỡ bỏ những rào cản cho các doanh nghiệp và mở rộng lĩnh vực hợp tác song phương.

PV: Để khắc phục những hạn chế và phấn đấu hoàn thành mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương lên hơn 2 tỷ USD mà lãnh đạo cấp cao hai nước đề ra, hai nước phải làm gì thưa Đại sứ?

Đại sứ Saleh Adibi: Với mong muốn thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện với Việt Nam, Quốc hội Iran mới đây đã thông qua kế hoạch phát triển giai đoạn 5 năm tới; trong đó có việc tăng cường thu hút đầu tư vào các lĩnh vực dầu khí, hóa dầu, sản phẩm khí hóa lỏng và nông nghiệp. Ngoài ra, Iran cũng mong muốn hợp tác với Việt Nam về công nghệ thông tin, an ninh mạng, bảo vệ môi trường. Để đạt được mục tiêu nâng cao kim ngạch thương mại hai chiều lên 2 tỷ USD như mục tiêu mà lãnh đạo hai nước đề ra, theo tôi, hai bên cần phối hợp chặt chẽ trên nhiều lĩnh vực; trong đó có việc thiết lập đường bay thẳng và đơn giản hóa thủ tục cấp visa nhằm xúc tiến nhiều hơn nữa các hoạt động hợp tác về du lịch...

Trước hết, hai nước cần tăng cường giao lưu giữa các thành phần kinh tế tư nhân và doanh nghiệp; tích cực tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ triển lãm thương mại tại hai nước để giới thiệu, quảng bá các sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của hai bên. Việc tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại giúp doanh nghiệp hai nước trực tiếp kết nối, giao thương, giảm bớt tình trạng một số các sản phẩm được sản xuất ở Iran và Việt Nam không được trực tiếp giới thiệu đến tay người tiêu dùng của hai nước như hiện nay.

Bên cạnh đó, Phòng Thương mại Công nghiệp và Hội đồng Doanh nghiệp hai nước cần tạo điều kiện và mở rộng nhiều hơn nữa mối quan hệ hai nước, trong đó đặc biệt chú trọng đến thành phần kinh tế tư nhân – thành phần đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và hiện thực hóa mục tiêu nâng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – Iran lên 2 tỷ USD.

PV: Năm 2018 là dấu mốc quan trọng trong quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Iran. Đại sứ quán Iran tại Việt Nam phối hợp với các cơ quan hữu quan của Việt Nam tổ chức những hoạt động gì để chào mừng sự kiện ý nghĩa này?

Đại sứ Saleh Adibi: Nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, chúng tôi dự kiến tổ chức Hội thảo với chủ đề “Triển vọng quan hệ hai nước trong thời gian tới” với sự tham gia của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn và Hội đồng doanh nghiệp Việt Nam – Iran.

Hợp tác trong lĩnh vực điện ảnh giữa hai nước đã được thiết lập vào năm 2017 và chúng tôi hy vọng có thể thường xuyên tổ chức “Tuần lễ phim Iran” tại Việt Nam, qua đó tạo tiền đề giao lưu, kết nối giữa nhân dân hai nước. Cùng với đó, việc tổ chức hội chợ thương mại giới thiệu sản phẩm bao gồm hàng thủ công mỹ nghệ nổi tiếng của Iran cũng là một trong những hoạt động chúng tôi dự định thực hiện trong năm nay.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Khánh Lan (thực hiện)