Dùng AI để giải cứu loài voi đang tuyệt chủng

Các chú voi rừng đang ở trước thềm tuyệt chủng vì nạn săn bắt voi bất hợp pháp. Số lượng voi hoang dã tại Châu Phi đã giảm đi 30% trong vòng 7 năm trở lại đây, theo báo cáo Great Elephant Census năm 2016 của Paul G. Allen. Những cá nhân và tổ chức đang cố gắng cứu lấy loài voi này giờ đây đã tìm thấy một cánh tay đắc lực mới, hỗ trợ họ thực hiện sứ mệnh cao cả đó: trí thông minh nhân tạo.

Conservation Metrics, một dự án thuộc chương trình Microsoft AI for Earth tại Santa Cruz, California sử dụng máy học để theo dõi các động vật hoang dã, đồng thời đánh giá các hoạt động bảo tồn. Các thuật toán phức tạp từ dự án này được ứng dụng vào dự án Elephant Listening, thuộc phòng nghiên cứu của Đại học Cornell, giúp phân biệt tiếng kêu của loài voi rừng và các âm thanh hỗn tạp khác. Đây là việc mà AI có thể làm tốt hơn và nhanh hơn con người, tìm kiếm một mẫu dữ liệu hiếm giữa hàng triệu dữ liệu thu thập được.

Các nhà nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ âm thanh của loài voi để ước lượng số lượng voi trong bầy một cách chính xác và thường xuyên hơn, theo dõi các hoạt động, cung cấp an ninh tốt hơn và cơ chế nhận diện từng con vật, điều mà con người khó có thể thực hiện được chỉ với nghe và nhìn vào không gian.

Các nhà nghiên cứu sinh vật học cũng phối hợp với những nhà khoa học dữ liệu của Microsoft để ứng dụng máy học, đưa ra báo động khi phát hiện các hoạt động săn bắt trái phép, hay ngăn chặn sự xuất hiện của các mẫu quảng cáo trực tuyến về việc buôn bán ngà voi.

Đó chỉ mới là bước khởi đầu

Ở phía đông Châu Phi, Jake Wall, một nhà nghiên cứu khoa học với dự án Save the Elephants đã phối hợp với dự án Mara Elephant Project và các nhóm bảo tồn khác cũng có những hoạt động theo dõi và thu thập thông tin về loài voi Savannah tại Kenya và 7 nước khác, nhờ vào những dữ liệu được gửi về qua satellite từ vòng cổ GPS.

Những thông tin này được đăng tải vào Domain Awareness System (DAS), một nền tảng phác họa và phân tích dữ liệu thời gian thực. Nền tảng này tích hợp dữ liệu từ 15 nguồn khác nhau, bao gồm radio, thiết bị theo dõi động vật, camera, drone, v.v. Công cụ này được phát triển bởi Great Elephant Census của Paul G. Allen, một đối tác khác của chương trình AI for Earth. Hiện hệ thống này cùng toàn bộ dữ liệu đang có cũng đang được di chuyển lên đám mây Azure, nhằm giúp các nhà quản lý có được những báo cáo thời gian thực, từ đó đưa ra những phương án mang tính quyết định để ngăn chặn những hoạt động bất hợp pháp hoặc những mối đe dọa đến cuộc sống thiên nhiên.

Tại một số vùng, DAS cũng giúp ứng dụng theo dõi mang tên Save the Elephants gửi báo động khi một loài vật ngừng di chuyển hoặc di chuyển chậm một cách bất thường qua email hoặc tin nhắn. Ứng dụng này cũng đưa ra những cản báo khi những loài vật đó đang hướng đến khu vực sinh sống của con người và có thể có những hành động phá hoại cây trồng, từ đó giúp nông dân hoặc các nhà quản lý động vật đưa chúng trở về với khu vực sinh sống của mình.

Microsoft cũng kết hợp với Peace Parks Foundation tạo ra những hệ thống cảm ứng giúp theo dõi và đánh giá hoạt động săn bắt bất hợp pháp tê giác và các động vật hoang dã khác tại Nam Phi.

AI for Earth cũng đã tài trợ tiền mặt cho các nhà nghiên cứu tại trung tâm USC for AI in Society (CAIS) và Đại Học Carnegie Mellon để tiếp tục phát triển dự án hỗ trợ và bảo vệ an toàn cho các động vật hoang dã (PAWS). Dự án này sử dụng máy học để tạo ra các chặng đường theo dõi dựa trên vị trí các hoạt động săn bắt bất hợp pháp thường xảy ra.

Công nghệ AI cũng được dùng để phân tích dữ liệu hình ảnh, đưa ra những gợi ý về việc khu vực nào sẽ thích hợp để con người khai phá, mở rộng và định cư, khu vực nào nên giữ nguyên để đáp ứng nhu cầu cơ bản của các loài động vật khác. Đây là một trong những yếu tố mấu chốt nhưng lại thường bị bỏ qua.

AI là chìa khóa giải quyết vấn đề

Ngăn chặn các hoạt động săn bắt bất hợp pháp là điều tất yếu, tuy nhiên, quan trọng hơn nữa là chấm dứt thị trường thu mua động vật động vật quý hiếm.

Microsoft cùng các công ty công nghệ khác đã cùng tham gia vào chương trình Liên Minh Toàn Cầu Chấm Dứt các Hoạt Động Buôn Bán Động Vật Hoang Dã Trực Tuyến của tổ chức World Wildlife Fund (WWF) và các đối tác.

Hiện nay các hoạt động buôn bán các bộ phận và chế phẩm của động vật quý hiếm diễn ra khá mạnh mẽ trực tuyến. “Trước đây, các tội phạm thường hoạt động khá dễ dàng thông qua internet vì rủi ro khá thấp, Giavanna Grein, cán bộ phụ trách chương trình tội phạm săn bắt động vật hoang dã tại WWF cho biết. “ Nhưng hiện giờ, chúng tôi đang thực hiện ngăn chặn một cách nhất quán trên toàn bộ nền tảng – mỗi lần tội phạm lập một tài khoản mới và đăng tải thông tin buôn bán, thông tin đó sẽ được gỡ xuống ngay lập tức.

Anh Vũ