Đừng thử nấm 'thức thần' - nguy hiểm!

Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, CA TP. Hải Phòng vừa bắt giữ một số đối tượng tàng trữ và sử dụng trái phép nấm 'thức thần' (nấm 'ảo giác', nấm 'thần', nấm 'ma thuật'...). Các đối tượng khai số nấm trên được đặt mua ở nước ngoài qua mạng xã hội và gửi về Việt Nam theo đường bưu điện.

Nấm “thức thần”.

Loại nấm này nhìn hình dạng tương tự các loại nấm thông thường, mùi thơm giống nấm rơm; mọc hoang nhiều nơi ở Bắc Mỹ, Mexico, Nam Mỹ, bán đảo Scandinavia và một số vùng Châu Á, trong đó có Việt Nam. Họ nấm này (Cortinariaceae) có đến 200 loại chứa chất psilocybin với hàm lượng khác nhau nên mức độ gây độc cũng khác nhau. Sẽ rất nguy hiểm vì có khi ăn nhiều loại ít độc cũng chưa nguy hiểm tính mạng, nhưng với loại chứa hàm lượng cao psilocybin chỉ cần một lượng nhỏ có thể tử vong. Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, CA TP. Hải Phòng, cho biết, mỗi cây nấm (dài 5 - 12cm) được cắt ra làm 2 - 3 đoạn hoặc hơn. Mỗi miếng nhỏ như thế, “hàng” tốt nhất giá khoảng 500.000đ. Hoạt chất trong nấm “thức thần” (Psilocybe pelliculosa) là psilocybin, thuộc danh mục 1 - các chất ma túy tuyệt đối cấm sử dụng trong y học và đời sống theo Nghị định 73/2018 quy định về danh mục chất ma túy và tiền chất...

Năm 1959, nhà hóa học Albert Hofmann, người Thụy Sĩ, (người tìm ra LSD - lysergic axit diethylamide, chất gây ảo giác mạnh nhất - từ nấm cựa gà (cựa lõa mạch) năm 1943) phân lập được psilocybin từ nấm Psilocybe mexicana. Chất này được thử nghiệm chữa hội chứng ám ảnh cưỡng bức (thường là ám ảnh sợ (ví dụ sợ bẩn...), là những ý nghĩ, hình ảnh... lặp đi lặp lại, có tính xâm phạm, bất hợp lý..., gây nên lo âu hoặc đau khổ dẫn đến hành vi cưỡng bức (rửa tay)..., bệnh nhân cảm thấy bị buộc phải tuân theo quy tắc cứng nhắc) và bị công ước quốc tế 1971 cấm sử dụng cùng với LSD. Trong cơ thể, Psilocybin chuyển hóa thành psilocin (psilotcin - C12H16N2O), kích thích não gây ra ảo giác và thường là ảo thị, đôi khi là ảo thanh; hoặc hoang tưởng và thường là hoang tưởng bị hại, làm cho người “phê” có hành vi tấn công người khác; psilocin gây ra tâm trạng hoảng sợ và lo lắng thường xuyên, dễ dẫn đến hành vi tự sát... Ở Việt Nam, LSD và psilocybin, psilocin có trong danh mục cấm từ năm 1995.

Lên “thiên đường” và xuống “địa ngục”

Gần đây, giới trẻ xuất hiện trào lưu ăn nấm thức thần để tìm cảm giác lạc vào một thế giới khác. Nếu may mắn, sẽ có một “chuyến du lịch tốt đẹp” (good trip), không may sẽ trải qua “một chuyến du lịch xui xẻo” (bad trip)... Mạng xã hội có cả hướng dẫn sử dụng, thu hái nấm hoang và trồng nấm “thức thần”... Mỗi liều nấm (khoảng 4 gam trở lại) - tiếng lóng là “trip” - nghĩa là “một chuyến đi”... Hoạt chất trong nấm làm hai mắt lờ đờ trắng dã, đồng tử giãn; có thể vật vã, vã mồ hôi, nôn ói; khi “trip” có thể đi tiểu nhiều; người mới dùng nấm thường mất ngủ. Người ăn nấm “thoát tục” khi thấy cơ thể lâng lâng, bay bổng, cái gì cũng đẹp lạ lùng chưa từng thấy, đầy màu sắc, cảm giác êm đềm như được mẹ ru trong nôi; nhưng đôi khi lại khiến cười khóc vô cớ; khiến người trầm cảm trở nên tươi vui lạ thường.

Người ta dùng thuật ngữ thức thần (psychedelia) để mô tả trạng thái tâm thần phiêu diêu, “bay bổng”, thoát ly thực tại của những người ăn nấm: Hai giờ đầu tiên (khoảng 20 phút sau ăn nấm), thấy thời gian và không gian như biến mất (thu hẹp lại); không còn cảm nhận trọng lượng cơ thể, không còn khả năng di chuyển, nếu mở mắt thấy mọi thứ méo mó, dị dạng, tâm trí hoàn toàn tách biệt với thế giới thực tại, không muốn mở mắt vì “nhìn” thấy rất nhiều hình khối, cấu trúc, mạng lưới kỳ lạ, càng “nhìn” càng hứng thú, say mê... Khoảng 2 giờ tiếp theo, rất nhiều suy nghĩ về mọi thứ trong cuộc sống xuất hiện dưới dạng hình ảnh, nhưng lại mất sự thống nhất, hợp lý: Không biết giờ giấc; suy nghĩ không mạch lạc; nói chuyện, cười một mình; thấy rất bối rối vì không phân biệt được thật giả; muốn hút thuốc nhưng tay lại tự động giấu thuốc đi, muốn online nhưng tay lại tự động ngắt mạng (giống tính hai chiều trái ngược của bệnh tâm thần phân liệt)... Khoảng 2 giờ tiếp theo, thời gian như “giãn” ra, tư duy logic trở lại, thấy mình có nhiều lỗi lầm, nhiều điều còn chưa biết, hay ngộ nhận..., nhưng tự an ủi được: Mình là con người và không có người hoàn hảo...

“Một chuyến đi” có thể là “trải nghiệm” lên thiên đường, mặt trăng hay xuống địa ngục, đáy biển theo tưởng tượng của người dùng, kéo dài 6 - 20 giờ, tùy thể trạng và liều dùng, tuy nhiên, nguy hiểm là khi gặp “bad trip”. Anh bạn T, mô tả một lần “phê” trong vườn tiêu, “cảm thấy người mềm oặt, không còn sức lực, những cây tiêu vươn lá ra “bắt” mình, nhưng không sao chạy thoát được; còn người bạn ngồi bên thì “tan chảy thành vũng nước”. Anh bạn H kể việc mình đang “trip” thì bị bố sai việc. Anh không theo lời và đi vào phòng nên bị mắng, thế là rơi vào “bad trip”. Lúc đó cảm thấy rất hoang mang, sợ hãi tột độ, chỉ muốn ra đường lao đầu vào xe tự sát để thoát khỏi trạng thái đó, may mà kìm chế được. Khi “bad trip”, rất có thể quên cả họ, tên mình, cảm thấy khó chịu, sợ hãi, ám ảnh, bồn chồn, dễ bị kích động, mà đỉnh điểm của “bad trip” là sự khiếp sợ vì khơi dậy những nỗi sợ hãi lớn nhất trong đời, điều này đáng sợ hơn mọi nỗi sợ khác khi sống thực. Vì thế, những fan sùng bái nấm “ma thuật” “khuyên” người mới sử dụng cần phải được chuẩn bị trước về tâm lý, sẵn sàng để “đi du lịch” và cần một người có “kinh nghiệm” dùng nấm ở bên cạnh trong suốt “hành trình” để trò chuyện. Khi bị “phê” đến mức hoàn toàn vô thức, tức là đã “lạc đường”, người bạn sẽ “lôi” người đang “trip” quay lại thực tại. Anh M đã từng có một “bad trip” làm xuất hiện ý muốn giết cả mình và bạn gái...

“Ma túy” đầu bảng

Nấm thức thần được cho là sử dụng sớm nhất bởi người Mayan và Aztec ở Mexico 9000 năm TCN trong nghi lễ thoát tục để được gặp đức Chúa trời với bằng chứng hình khắc trên đá... Những tác phẩm điêu khắc đá ở Sahara từ 9.000 năm trước cũng mô tả một người đang cầm cây nấm trên tay. Năm 1955, nhà nghiên cứu nấm R. Gordon Wasson, người Châu Âu đã đi khắp Mexico để nghiên cứu về nấm, tham dự những nghi lễ tôn giáo sử dụng nấm psilocybe và được thầy phù thủy (shaman) người Mazatec (người bản xứ vùng Oaxaca, nam Mexico) hướng dẫn... Cho đến nay, những nghiên cứu về nấm thức thần đều rất mơ hồ như cho rằng hoạt chất của nó tạo ra siêu liên kết giữa các vùng não bình thường không có tương tác và làm chậm dẫn truyền thần kinh do bám vào chất serotonin (trung gian hóa học thần kinh, có tác dụng điều chỉnh tâm trạng, thèm ăn, giấc ngủ, co cơ và một số chức năng nhận thức) qua vùng đồi thị - một phần nhỏ của não mà chức năng chưa hoàn toàn sáng tỏ... Nghiên cứu thấy sau một liều psilocybin, ít nhất khoảng 14 tháng sau muốn trải lòng, trải nghiệm nhiều hơn, thấy rất vui vẻ, liên kết hơn với mọi người và thế giới xung quanh... Người thích hòa đồng lại càng sáng tạo và thưởng thức nghệ thuật tốt hơn, cảm xúc và văn chương hơn. Nghiên cứu thấy psilocybin làm chuột không còn sợ hãi khi nghe tiếng động mạnh... Thí nghiệm nổi tiếng Marsh Chapel của ĐH Havard, Mỹ: Những người dùng psilocybin trước một buổi lễ nhà thờ nói rằng họ có một trải nghiệm tâm linh rất thú vị, 25 năm sau, mọi thứ của ngày đó vẫn sắc nét và thiêng liêng trong đời họ và như bước ngoặc cuộc đời. Trải nghiệm chất “thức thần” là một phần của văn hóa hippy, xuất hiện năm 1960 ở Mỹ...

Không khó để đặt mua nấm “thức thần” chuyển về từ nước ngoài trên mạng, hai loại được được bán nhiều nhất là golden teacher và pancyan; nấm golden teacher khô với giá từ 300.000 - 350.000đ/3g, - một chuyến “trip”. Có khá đông người đặt hàng với nickname “người nấm” ở TPHCM, người này sẵn sàng chuyển hàng cho ai đặt 3g nấm trở lên và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho ai lần đầu “trip” nấm để đạt được “good trip” trong vòng kiểm soát; nấm pancyan thì ăn tươi và pha với nước cam thì càng “ngấm”. Lại có những người đặt mua phôi nấm về trồng, sau hai tháng sẽ có nấm ăn; những người khác “chia sẻ” kinh nghiệm tìm nấm mọc hoang... Những năm gần đây, Phòng CSĐT tội phạm về ma túy CA TP. Hà Nội thường xuyên phát hiện những vụ buôn bán, tàng trữ nấm “ma thuật”.

Do sự nguy hiểm nên những người “ca ngợi” nấm “thức thần” khuyên như sau: Chỉ dùng 1,5 - 2g khô cho lần sử dụng đầu tiên, lần thứ 2: 3g, lần thứ 3: 4g; dùng 2 tháng 1 lần, mỗi năm 6 lần. Cần phải chắc chắn là kiểm soát được hiệu ứng hoặc được người có “kinh nghiệm” theo dõi “trip”. Nấm có thể hủy hoại (cơ thể và tâm thần) nhanh hơn bất cứ hợp chất nào. Dùng bừa bãi hoặc liên tục là hoàn toàn sai, sẽ phải trả giá đắt. Người bị bệnh tâm thần phân liệt hoặc có người nhà bị bệnh này, người có bệnh tim mạch, người có tâm lý yếu, không ổn định, đặc biệt là trẻ em không dùng nấm. Tuy nhiên, nên nhớ mọi quốc gia đều coi loại nấm này là ma túy đầu bảng bị cấm tuyệt đối.

bs BÌNH nguyên

Nguồn Lao Động: https://laodong.vn/lao-dong-cuoi-tuan/dung-thu-nam-thuc-than-nguy-hiem-628309.ldo