EU đề xuất đánh thuế cao để hạn chế nhập khẩu nông sản của Nga

Một nhà kho lúa mì ở vùng Stavropol, Nga. Ảnh: Bloomberg

Áp thuế lên đến 50%

Trong một sự thay đổi lớn về chính sách, Liên minh châu Âu (EU) lên kế hoạch áp thuế đối với ngũ cốc của Nga và Beralus. Theo đó, thuế quan sẽ áp dụng đối với ngũ cốc, hạt có dầu và các sản phẩm phái sinh nhập khẩu từ Nga và Belarus. Hầu hết các mặt hàng này hiện không chịu thuế quan khi vào thị trường EU.

Một quan chức EU cho biết, mức thuế dự kiến ấn định ở mức 95 euro, tương đương khoảng 103 đô la/tấn đối với hầu hết các sản phẩm ngũ cốc và 50% đối với hạt có dầu và các sản phẩm phái sinh. Những mức thuế cao này trên thực tế giống như lệnh cấm nhập khẩu vì khiến nông sản của Nga không còn khả thi kinh tế khi vào thị trường châu Âu. Hiện nay, giá lúa mì của Nga bán sang châu Âu cao nhất là 220 euro/tấn.

“Chúng tôi đề xuất áp thuế đối với nông sản nhập khẩu từ Nga để giảm thiểu rủi ro ngày càng tăng cho thị trường và nông dân của chúng tôi”, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen nói về đề xuất trên hôm hôm 22-3.

Nga thu về 1,3 tỉ euro nhờ bán ngũ cốc, hạt có dầu và các sản phẩm phái sinh sang châu Âu với khối lượng cao kỷ lục hơn 4 triệu tấn vào năm 2023. Con số này chỉ chiếm 1% tổng lượng tiêu thụ của EU. Nhưng các quan chức EU cho biết, xuất khẩu ngũ cốc của Nga sang khối này tăng gần 50% kể từ cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Biện pháp áp thuế cao cũng nhằm ngăn chặn nguy cơ Nga bán phá giá ngũ cốc khi Điện Kremlin tìm cách nâng cao nguồn thu xuất khẩu nhiều nhất có thể để trang trải chi phí cho cuộc chiến ở Ukraine. “Lý do chính của đề xuất này là nhằm ngăn chặn nguy cơ gây bất ổn thị trường EU từ khả năng Nga chuyển dòng chảy ngũ cốc sang EU trong tương lai, chẳng hạn như thông qua Belarus”,

Đề xuất của EC cần được Hội đồng châu Âu, cơ quan đại diện các quốc gia thành viên EU, chấp thuận trước khi có hiệu lực. Dự kiến, đề xuất này sẽ nhận đủ tỷ lệ đa số phiếu 2/3 để thông qua trong vòng vài ngày hoặc vài tuần tới.

Nông dân bất bình với làn sóng nông sản nhập khẩu giá rẻ

Nông sản giá rẻ của nước ngoài đang tràn ngập thị trường châu Âu, khiến nông dân trong khu vực bất bình vì làm suy giảm lợi nhuận của họ. Nông dân Pháp, Bỉ, Ba Lan đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình trong những tuần gần đây để kêu gọi ngăn chặn làn sóng nông sản nhập khẩu giá rẻ, bao gồm cả từ Ukraine.

Tranh cãi về nhập khẩu ngũ cốc đang làm gia tăng căng thẳng giữa Ukraine và đồng minh Ba Lan, khi nông dân của nước này phong tỏa các cửa khẩu biên giới và đổ ngũ cốc Ukraine ra đường. Tuần qua, EU đồng ý áp đặt một số hạn chế đối với hoạt động nhập khẩu nông sản từ Ukraine.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky phàn nàn rằng Nga vẫn có thể xuất khẩu nông sản sang thị trường EU mà không bị hạn chế lớn. “Khi ngũ cốc của Ukraine bị nông dân ở châu Âu ném xuống đường hoặc đường ray xe lửa, các sản phẩm của Nga, cũng như của Belarus tiếp tục được gửi đến châu Âu. Điều này thật không công bằng”, ông Zelensky viết trên mạng xã hội X.

Cao ủy thương mại EU, Valdis Dombrovskis nói rằng việc tăng thuế sẽ làm giảm doanh thu xuất khẩu Nga và cũng sẽ đảm bảo không có ngũ cốc nào “bị đánh cắp từ Ukraine” bán sang châu Âu.

Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk và các nhà lãnh đạo các nước Trung Âu và Đông Âu từ lâu gây áp lực buộc Brussels phải hạn chế nhập khẩu nông sản của Nga và Belarus. Tuy nhiên, một số lãnh đạo khác ở châu Âu lập luận rằng, động thái như vậy sẽ phá vỡ thị trường thực phẩm toàn cầu và tước đi nguồn cung quan trọng của các quốc gia đang phát triển.

Lâu nay, EU tránh các đòn trừng phạt thương mại nhắm vào nông sảb từ Nga vì lo ngại, chúng có thể ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận thực phẩm toàn cầu, đặc biệt là ở các nước thu nhập thấp.

Các quan chức EU trấn an rằng, thuế mới sẽ không có hạn chế mới nào áp dụng cho nông sản của Nga quá cảnh qua EU. “Mức thuế đề xuất sẽ không ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu, đặc biệt đối với các nước đang phát triển. Ngược lại, thuế mới sẽ tạo ra động lực để Nga xuất khẩu sang các thị trường đích ngoài EU, bao gồm cả các nước đang phát triển”, EC cho biết.

Theo EC, sự thiếu hụt nguồn nguồn ngũ cốc từ Nga sẽ được bù đắp một phần từ nguồn cung trong khu vực cũng như hàng nhập khẩu từ các nước khác như Mỹ, Brazil, Ukraine, Serbia hoặc Argentina.

Theo WSJ, Guardian, Bloomberg

Chánh Tài