EU, Mỹ đi đầu thế giới về định hình luật quản lý trí tuệ nhân tạo

Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo được Nghị viện châu Âu thông qua ngày 13-3

Châu Âu thông qua luật đầu tiên về AI

Đạo luật Trí tuệ nhân tạo vừa được Nghị viện châu Âu thông qua sẽ đóng vai trò là hướng dẫn toàn cầu cho các quốc gia khác đang gặp khó khăn trong quản lý AI - loại công nghệ đang phát triển nhanh chóng mà chương trình ChatGPT của công ty OpenAI là một ví dụ điển hình.

Phát biểu trước các nghị sĩ, nghị sĩ Italy Brando Benifei nhấn mạnh đây là dấu mốc lịch sử trên con đường dài phê chuẩn các quy định về AI. Ông nhận định đây là quy định đầu tiên trên thế giới vạch ra lộ trình rõ ràng hướng tới phát triển AI an toàn và lấy con người làm trung tâm.

Đạo luật AI của EU có các bộ tiêu chí phân loại các hệ thống AI dựa trên mức độ rủi ro mà chúng có thể gây ra cho người dùng, gồm các cấp độ: rủi ro không thể chấp nhận được, rủi ro cao, rủi ro hạn chế, rủi ro thấp.

Ứng dụng AI càng rủi ro thì càng bị giám sát nhiều hơn. Hiện nay, phần lớn các hệ thống AI đều có rủi ro thấp, ví dụ như hệ thống đề xuất nội dung hay bộ lọc thư rác. Các hệ thống rủi ro cao như các thiết bị y tế hoặc mạng lưới điện - nước được tích hợp AI sẽ bị quản lý chặt hơn. Một số cách dùng AI bị cấm vì có thể gây ra rủi ro không chấp nhận được, ví dụ như dùng AI để xây dựng hệ thống nhận biết cảm xúc ở trường học hoặc nơi làm việc, cảnh sát dùng AI trong hệ thống quét khuôn mặt ở nơi công cộng…

Các công ty có thể chọn tuân theo các yêu cầu tự nguyện và quy tắc ứng xử. Còn những trường hợp không tuân thủ các quy định bắt buộc có thể bị phạt tới 35 triệu euro hoặc 7% doanh thu toàn cầu, tùy thuộc hành vi vi phạm và quy mô của các công ty.

Các nhà phát triển mô hình AI nói chung, từ các công ty khởi nghiệp châu Âu đến OpenAI và Google, sẽ phải cung cấp bản tóm tắt chi tiết về văn bản, hình ảnh, video và dữ liệu khác trên internet mà họ sử dụng để đào tạo hệ thống AI cũng như phải tuân theo luật bản quyền của EU. Hình ảnh, video hoặc âm thanh do AI tạo ra về người, địa điểm hoặc sự kiện phải có nhãn thông báo.

Mỹ trình dự thảo đầu tiên về AI ra Liên hợp quốc

Trong khi đó, Mỹ trình dự thảo đầu tiên về AI ra Liên hợp quốc hướng đến thu hẹp khoảng cách số giữa các nước, bảo đảm tất cả các bên đều có vị thế bình đẳng trong thảo luận về AI cũng như có được công nghệ và tiềm lực để tận dụng lợi ích mà AI đem lại, trong đó có khám chữa bệnh, dự báo lũ lụt và huấn luyện nhân công lao động thế hệ mới.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 12-3 cho biết, dự thảo nghị quyết sẽ cho thấy toàn cầu ủng hộ bộ nguyên tắc cơ bản về phát triển và sử dụng AI, đưa ra con đường để phát huy tác dụng tích cực của các hệ thống AI đồng thời quản trị nguy cơ từ AI. Theo ông Jake Sullivan, nếu được thông qua, nghị quyết sẽ là bước tiến lịch sử nhằm phát triển AI an toàn, an ninh và tin cậy trên toàn thế giới.

Mỹ bắt đầu khởi động đàm phán với 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc từ ba tháng trước đây, với hàng trăm giờ đàm phán riêng và trực tiếp với các nước, nhận được phản hồi, đóng góp từ 120 nước. Dự thảo đã được chỉnh sửa nhiều lần và nhận ủng hộ đồng thuận của tất cả các nước thành viên trong tuần này. Dự thảo sẽ sớm được xem xét thông qua vào cuối tháng 3.

Khác với Nghị quyết của Hội đồng bảo an, Nghị quyết Đại hội đồng Liên hợp quốc không có tính ràng buộc pháp lý, nhưng là một thông số quan trọng thể hiện quan điểm của thế giới.