Fitch hạ bậc xếp hạng tín dụng của Mỹ

Fitch đã hạ xếp hạng dài hạn của Mỹ xuống AA+ từ mức cao nhất là AAA. Việc hạ cấp diễn ra 2 tháng sau khi nước Mỹ tránh được vụ vỡ nợ đầu tiên trong lịch sử. Ảnh: Nytimes

Fitch hạ bậc tín nhiệm phản ánh “suy thoái tài chính dự kiến trong 3 năm tới”

Xếp hạng tín dụng dài hạn của Mỹ đã bị cơ quan xếp hạng Fitch hạ bậc ngày 1/8, cho biết gánh nặng nợ nần cao và ngày càng tăng của quốc gia và xu hướng tìm kiếm “bên miệng hố” đối với thẩm quyền vay tiền của Mỹ đã làm xói mòn niềm tin vào quản lý tài chính của nước này.

Fitch đã hạ xếp hạng dài hạn của Mỹ xuống AA+ từ mức cao nhất là AAA. Việc hạ cấp - lần thứ 2 trong lịch sử Mỹ - diễn ra 2 tháng sau khi Mỹ suýt chút nữa đã tránh được tình trạng vỡ nợ. Các nhà lập pháp đã dành nhiều tuần đàm phán về việc liệu Mỹ, quốc gia sắp vượt qua giới hạn khả năng vay tiền vào ngày 19/1/2023, có nên được phép nhận thêm nợ để thanh toán các hóa đơn của mình hay không. Bế tắc có nguy cơ đẩy nước Mỹ vào tình trạng vỡ nợ cho đến khi Quốc hội đạt được thỏa thuận vào phút cuối vào tháng 5 vừa qua, để đình chỉ trần nợ của quốc gia, vốn cho phép Mỹ tiếp tục vay tiền.

Xếp hạng tín dụng thấp hơn thường làm tăng chi phí đi vay của một quốc gia trên thị trường nợ. Tuy nhiên, không rõ đó liệu có đúng trong trường hợp này. Sau khi S&P lấy đi xếp hạng A của Mỹ, có rất ít ảnh hưởng lâu dài đến thị trường.

Edward Al-Hussainy, nhà phân tích cấp cao của Columbia Threadneedle cho biết: “Xếp hạng tín dụng của Mỹ là số ít - không có phương pháp chung nào để xếp hạng tài sản trú ẩn an toàn ưu việt của thế giới. Fitch đang cố gửi tín hiệu về quy trình trần nợ và quỹ đạo tài chính hiện tại. Cả hai đều là quan điểm về chính trị của nước Mỹ hơn là chính sách” - ông nói thêm.

Bất chấp thỏa thuận đó, chính phủ liên bang hiện phải đối mặt với khả năng đóng cửa vào mùa thu này, khi các nhà lập pháp tranh cãi về cách thức, địa điểm và mức ngân sách liên bang nên được chi tiêu. Cuộc đấu khẩu không ngừng nghỉ về chi tiêu liên bang là yếu tố chính khiến Fitch quyết định hạ xếp hạng nợ của Mỹ.

Fitch cho biết trong một tuyên bố: “Các bế tắc chính trị lặp đi lặp lại về giới hạn nợ và các nghị quyết vào phút cuối đã làm xói mòn niềm tin vào việc quản lý tài khóa. Ngoài ra, chính phủ thiếu khung tài chính trung hạn, không giống như hầu hết các đồng nghiệp khác, và có một quy trình lập ngân sách phức tạp”.

Fitch chỉ ra mức nợ ngày càng tăng của Mỹ trong những năm gần đây khi các nhà lập pháp thông qua các sáng kiến cắt giảm thuế và chi tiêu mới. Công ty lưu ý rằng Mỹ chỉ đạt được “tiến bộ hạn chế” trong việc giải quyết các thách thức liên quan đến chi phí gia tăng của các chương trình như An sinh xã hội và Chăm sóc sức khỏe, những chương trình có chi phí dự kiến sẽ tăng cao khi dân số Mỹ già đi.

Fitch cũng cho rằng gánh nặng nợ ngày càng tăng của Mỹ là một mối lo ngại. Cơ quan này dự đoán thâm hụt chung của chính phủ sẽ tăng lên 6,3% tổng sản phẩm quốc nội vào năm 2023, tăng từ mức 3,7% vào năm 2022, “phản ánh nguồn thu liên bang yếu hơn theo chu kỳ, các sáng kiến chi tiêu mới và gánh nặng lãi suất cao hơn”. Fitch cho biết tăng trưởng ở Mỹ sẽ bị cản trở bởi một cuộc suy thoái dự kiến vào quý IV/2023 và quý I/2024.

Động thái của Fitch sẽ tác động đến nhà đầu tư trái phiếu

Fitch là một trong ba hãng xếp hạng tín dụng lớn, cùng với Moody's và S&P Global Ratings. Năm 2011, S&P đã hạ xếp hạng tín dụng của Mỹ trong bối cảnh bế tắc về giới hạn nợ - lần đầu tiên nước Mỹ bị loại khỏi danh sách những người đi vay không có rủi ro.

Fitch cho rằng gánh nặng nợ ngày càng tăng của Mỹ là một mối lo ngại. Ảnh: Bloomberg

Theo một biện pháp chung, động thái của Fitch hạ bậc xếp hạng tín dụng của Mỹ không chỉ theo đánh giá của chính cơ quan xếp hạng, mà còn đối với xếp hạng hỗn hợp của ba cơ quan lớn nhất.

Các nhà phân tích đã cảnh báo rằng động thái của Fitch có thể hạn chế số lượng nhà đầu tư có thể mua nợ của chính phủ Mỹ. Một số nhà đầu tư bị ràng buộc bởi những hạn chế về chất lượng khoản nợ mà họ có thể mua và những khoản nợ yêu cầu xếp hạng tín dụng nguyên sơ trên ba cơ quan chính giờ đây sẽ cần phải tìm nơi khác để thực hiện các nhiệm vụ đầu tư.

Điều đó có thể làm tăng chi phí vay của chính phủ vào thời điểm lãi suất đã ở mức cao nhất trong 22 năm. Tuy nhiên, hầu hết các nhà phân tích nghi ngờ rằng tác động sẽ nghiêm trọng do quy mô lớn của thị trường trái phiếu chính phủ và nhu cầu liên tục từ các nhà đầu tư đối với trái phiếu chính phủ của Mỹ.

Tuy nhiên, việc hạ cấp là một nhược điểm trong hồ sơ quản lý tài chính của quốc gia. Chính quyền của Tổng thống Biden hôm 1/8 đã bác bỏ mạnh mẽ quyết định của Fitch - chỉ trích phương pháp luận của tổ chức này và cho rằng, việc hạ bậc tín nhiệm không phản ánh sức khỏe của nền kinh tế Mỹ.

“Quyết định của Fitch không thay đổi điều mà người Mỹ, nhà đầu tư và mọi người trên toàn thế giới đã biết: rằng trái phiếu chính phủ vẫn là tài sản thanh khoản và an toàn ưu việt của thế giới, và rằng nền kinh tế Mỹ về cơ bản là vững mạnh” - Bộ trưởng Tài chính Janet L. Yellen nói trong một tuyên bố.

Bà Yellen mô tả sự thay đổi này là “tùy tiện” và lưu ý rằng mô hình xếp hạng của Fitch cho thấy tình trạng quản trị của Mỹ đang xấu đi từ năm 2018 đến năm 2020 nhưng nó không thực hiện thay đổi đối với xếp hạng của Mỹ cho đến thời điểm hiện tại.

Một số quan chức chính quyền của Tổng thống Biden, phát biểu với điều kiện giấu tên, nói rằng họ đã được Fitch thông báo ngắn gọn trước khi hạ cấp và cho biết những bất đồng của họ. Họ lưu ý rằng các đại diện của Fitch đã nhiều lần đề cập đến cuộc nổi dậy ngày 6/1/2021 như một lĩnh vực đáng lo ngại về quản trị của nước Mỹ.

Việc hạ cấp diễn ra cùng ngày mà cựu Tổng thống Donald J. Trump bị truy tố liên quan đến những nỗ lực của ông nhằm lật ngược cuộc bầu cử năm 2020, vốn đã châm ngòi cho cuộc bạo động ngày 6/1.

Thỏa thuận giới hạn nợ đạt được vào tháng 6 đã cắt giảm chi tiêu liên bang 1,5 nghìn tỷ USD trong một thập kỷ, một phần bằng cách đóng băng một số khoản tài trợ dự kiến sẽ tăng vào năm tới và giới hạn chi tiêu ở mức tăng trưởng 1% vào năm 2025.

Các nhà lập pháp và Nhà Trắng đã tránh thực hiện những cắt giảm lớn đối với các sáng kiến nhạy cảm về chính trị và tốn kém, bao gồm cả các chương trình hưu trí. Ngay cả khi hạn chế chi tiêu, nợ quốc gia hơn 32 nghìn tỷ USD đã sẵn sàng lên tới 50 nghìn tỷ USD vào cuối thập kỷ này.

Tuy nhiên, không chắc rằng việc Fitch hạ bậc tín nhiệm sẽ thuyết phục được các nhà lập pháp thay đổi mạnh quỹ đạo tài chính của Mỹ hay không.

Henrietta Treyz - Giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế vĩ mô tại Veda Partners, cho biết: “Thay vì tạo ra sự thay đổi hoặc kỷ luật tài khóa, kỳ vọng trong trường hợp cơ bản của chúng tôi là Fitch sẽ bị hầu hết các thành viên Quốc hội chỉ trích. Nó sẽ không mang lại việc giảm thâm hụt, tăng thuế, giảm chi tiêu quân sự, cải cách quyền lợi hoặc thay đổi 12 dự luật phân bổ vốn đã được thông qua với sự ủng hộ đáng kể của lưỡng đảng tại Thượng viện Mỹ”./.

Hoàng Lê (theo The Wall Street Journal)