Ghé thăm Viên Minh Tự - ngôi chùa không vàng mã tại Hà Nội

Tại ngôi chùa đã hơn trăm tuổi ở giữa vùng chiêm trũng nông thôn Bắc bộ, được coi là tổ đình của Phật giáo Việt Nam, hơn nửa thế kỷ qua, nơi không có cúng sao, đốt vàng mã, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ cùng sư tăng làm ruộng, trồng rau, trồng cây ăn quả tại vườn để tự nuôi sống mình và tu tập, hành đạo, không hề phiền lụy đến chúng sinh.

Chùa Quang Lãng, tên thường gọi là chùa Giáng, ở xã Quang Lẵng, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây (cũ). Thời điểm ra đời của chùa hiện không có thư tịch ghi lại, nhưng trước năm 1900, chùa được dựng ở ngoài bãi sông Hồng, cho tới năm 1900 thì có nguy cơ sạt lở, cho nên dân làng hai xã Quang Lãng và Mai Xá đã công đức và mời Pháp sư Thích Nguyên Uẩn tới trụ trì và dỡ chuyển chùa đến nơi hiện nay.

Sư thầy Thích Thanh Vịnh - người hàng ngày với công việc chấp tác chốn Tổ và hầu Đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ năm nay đã hơn 103 tuổi - kể về ngôi chùa có niên đại hơn 120 năm này. "Chùa không có nhiều người, thêm nữa là các sư thầy cũng là những người tuổi cao nên nhà chùa nhiều năm luôn cố giữ không gian tịch mịch, yên bình, không tổ chức cúng bái lễ lớn" - sư thầy Thích Thanh Vịnh cho biết.

Khuôn viên của chùa rợp bóng cây xanh, không gian yên bình thường thấy của một ngôi chùa Bắc Bộ với sân gạch, cây xanh... Sư thầy Thích Thanh Vịnh cũng kể rằng, Đức Pháp chủ Thích Phổ Tuệ lúc khỏe hay đến bây giờ, cụ vẫn thường xuyên dặn rất kỹ Phật tử trong chốn Tổ đặc biệt chỉ có tụng kinh, phóng sinh, cầu tăng phúc thọ chứ không có dâng sao giải hạn hay đốt vàng mã gì cả.

Các ban thờ tự luôn ngăn nắp, gọn gàng và đặc biệt không có chuyện đặt tiền lẻ, vàng mã hay mâm cao cỗ đầy.

Giếng nước sinh hoạt của các sư thầy đã cũ kĩ, bám màu rêu phong theo thời gian.

Theo lời sư thầy, hiện tại chỉ có vài sư và phục vụ chùa ở tại chùa, chăm lo hương khói ban Tổ

Nếp nhà ngang đã cũ với hàng cau và những khóm phong lan tạo cảm giác giản dị và thanh tịnh, yên bình của chốn chùa quê.

Viên Minh tự hiện tại chia làm ba phần là phần cổng, phần lõi thờ Tổ và phần 10 pháp giới. Nét cổ kính của kiến trúc xưa dường như vẫn còn giữ y nguyên.

Khung cảnh yên bình khi chiều tàn của ngôi chùa không vàng mã tại Hà Nội.

Rau quả sử dụng cho bếp ăn nhà chùa, chùa tự cung tự cấp. Có nhiều Phật tử tới đây thấy các hạng, mục đồ đạc trong chùa đã cũ xin sư cụ để được đóng góp, trùng tu lại nhưng sư cụ vẫn bảo giữ nguyên, không có thay đổi. Vì sư cụ muốn tiết kiệm, thứ gì còn tốt thì vẫn dùng không nên lãng phí.

Sư thầy hái rau từ một luống rau trồng trong khuôn viên chùa chuẩn bị cho bữa cơm chiều.

Đường vào chùa với hàng cau thẳng tắp, khắp chùa là một không gian xanh mát của cây cỏ.

Theo lời kể của sư thầy Vịnh là đã rất nhiều năm nay, khi biết sức khỏe Đức Pháp chủ bắt đầu yếu, thường xuyền phải nằm và không thể dọn dẹp chùa, nhiều người dân sinh sống quanh làng, xã đã phân chia nhau 1 tháng đôi lần lên chùa làm cỏ vườn, tỉa cây, quét dọn giúp nhà chùa để tạo phúc đức, tạo khuôn viên chốn Tổ luôn luôn sạch sẽ, trang nghiêm.

Viên Minh Tự phía trước được trùng tu mới, khang trang hơn nhưng vẫn giữ được khung cảnh yên bình, tịch mịch giữa bốn bề cây xanh.

Không chỉ không đốt vàng mã hơn nửa thế kỷ nay, các Phật tử tới chùa cũng được nhắc hạn chế thắp hương khói tại ban thờ Tổ.

Khung cảnh rất đỗi bình yên nơi thờ Tổ, cũng là nơi Đức pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thích Phổ Tuệ tu tịnh suốt gần 100 năm qua.

Khánh Huy