Giá tăng nhưng bất ổn thị trường dầu sẽ không kéo dài sau vụ Saudi

Tổng thống Trump cho biết có thể dùng lượng dầu từ kho dự trữ khẩn cấp. Giá dầu được dự báo sẽ tăng lên vì các cuộc tấn công bằng drone đã nhắm vào những cơ sở dầu mỏ quan trọng nhất của Saudi Arabia.

Hai mục tiêu bị tấn công ngày 14/9 bao gồm mỏ dầu lớn thứ hai Saudi Arabia ở Khurais, sản lượng 1,5 triệu thùng/ngày, và cơ sở chế biến dầu lớn nhất thế giới ở Abqaiq, có công suất 7 triệu thùng/ngày.

Sản lượng dầu của Saudi Arabia có thể mất đi hơn một nửa, tức 5,7 triệu thùng/ngày, khoảng 5% tổng sản lượng dầu toàn thế giới, theo thông cáo của Công ty Dầu Saudi Arabia (Aramco).

Ảnh vệ tinh khu vực bãi dầu Khurais ở Buqyaq, Saudi Arabia, hồi tháng 1. Vị trí ô trắng là khu vực bị tấn công hôm 14/9. Ảnh: AP.

Tuy nhiên, theo New York Times, cuộc tấn công xảy ra vào thời điểm mà có nhiều yếu tố sẽ giảm nhẹ tình huống thiếu hụt dầu.

Trong đó, lượng dầu dự trữ toàn cầu đang cao hơn bình thường, một số nước sản xuất dầu đang có nhiều công suất dự phòng, và các cơ sở dầu ở Mỹ năm nay không chịu quá nhiều thiệt hại bởi mùa mưa bão. Kinh tế toàn cầu cũng đang chững lại khiến nhu cầu năng lượng không quá nóng.

Khó có cú sốc về giá dầu?

“Chúng tôi không dự đoán tình trạng gián đoạn ngay lập tức về buôn bán dầu trên thế giới, vì nhiều nước, bao gồm Mỹ có nhiều dầu thô dự trữ”, Manish Raj, Giám đốc tài chính của Velandera Energy Partners, công ty thăm dò và sản xuất dầu ở bang Louisiana, Mỹ, nói.

“Saudi có đủ dầu dự trữ để hoàn thành các đơn hàng xuất khẩu trong 60 ngày tới. Vì vậy, chúng tôi không cho rằng sẽ có sự mất cân bằng cung cầu trong tương lai gần”.

Điều bất trắc chủ yếu hiện nay là sẽ mất bao lâu để phía Saudi Arabia sửa chữa nhà máy Abqaiq. Sau khi lửa được dập tắt hoàn toàn, Saudi Arabia vẫn sẽ chưa thể biết sẽ mất bao lâu, vì đây là cơ sở rộng lớn và có những thiết bị phức tạp, cần nhiều ngày thử nghiệm.

Nếu hư hại được sửa nhanh, giá dầu có thể tăng mức khiêm tốn là 2-3 USD/thùng. Như vậy giá dầu thô Brent, vốn được dùng làm thước đo cho buôn bán toàn cầu, vẫn ở dưới mức 65 USD/thùng, khá thấp so với mức giá từ trước đến nay, theo ước tính của Eurasia Group, công ty tư vấn rủi ro.

Nếu hư hại kéo dài hơn, gây ra gián đoạn nguồn cung, giá dầu có thể tăng 10 USD/thùng, và như vậy vẫn thấp hơn vài USD so với mức giá năm ngoái, cũng theo Eurasia Group.

Nhưng các nhà phân tích khác không quá lạc quan.

“Vấn đề nằm ở chỗ vụ tấn công này thuộc loại đáng kể... cho thấy một trong những công ty dầu lớn nhất khu vực đang gặp khó khăn trong việc tự bảo vệ trước mối đe dọa kiểu mới”, Bill Farren-Price, Giám đốc tại RS Energy Group, một công ty nghiên cứu thị trường, nói với New York Times. “Đây sẽ là lo ngại dai dẳng”.

“Sản lượng xuất khẩu sẽ bị ảnh hưởng”, Clay Seigle, nhà phân tích ở Genscape, công ty nghiên cứu thị trường, viết cho New York Times. “Lượng dầu dự phòng sẽ giảm, giảm khả năng chống chọi với các sự kiện làm gián đoạn nguồn cung khác”.

Cơ sở dầu của Petrobras, công ty dầu quốc doanh của Brazil. Ảnh: Reuters.

Dự trữ dầu thô dồi dào

Hơn một thập kỷ trước, vụ tấn công như vậy sẽ làm giá dầu tăng vọt. Nhưng đó là trước khi sản lượng dầu của Mỹ tăng lên nhờ cơn sốt khai thác dầu mỏ đá phiến. Mỹ bây giờ sản xuất gần 12,1 triệu thùng/ ngày, tăng gấp đôi so với năm 2012, và hơn 1,4 triệu thùng so với trước đó một năm.

Nhập khẩu dầu của Mỹ từ Saudi Arabia giảm một nửa so với 2017, chỉ còn 630.000 thùng/ngày.

Đồng thời, một số đường ống dẫn ra vịnh Mexico cũng sắp được hoàn tất, và điều này có thể đẩy mạnh xuất khẩu trong vòng 6-10 tháng tới.

Các nước xuất khẩu dầu khác cũng đang tăng sản lượng, như Na Uy và Brazil, trong khi Iraq, Nigeria và Nga đang sản xuất tổng cộng 650.000 thùng dầu/ngày vượt trên mức đã thống nhất với các đối tác từ Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC).

Mỹ và các nước phát triển có đủ dầu dự trữ để đáp ứng hai tháng tiêu thụ, với 3 tỷ thùng trong kho, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Con số này đã tăng 50 triệu thùng so với một năm trước, bất chấp lệnh cấm vận của Mỹ ngăn cản khả năng xuất khẩu của Iran và Venezuela.

Con số dự trữ nói trên của các nước phát triển ở mức cao nhất kể từ tháng 9/2017.

“Trước mắt, thị trường có nguồn dự trữ dồi dào”, Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết trong một thông cáo ngày 14/9, và nói đang “theo dõi” tình hình ở Saudi Arabia.

Dự trữ của Saudi Arabia sẽ kéo dài khoảng 27 ngày, theo S&P Global Platts, công ty chuyên cung cấp thông tin về năng lượng. Nguồn dự trữ này không chỉ nằm bên trong vương quốc, mà còn được đặt ở Ai Cập, Nhật Bản và Hà Lan để đề phòng rủi ro.

Cho đến trước khi vụ tấn công xảy ra, OPEC lo ngại về việc thừa nguồn cung hơn là khan hiếm. Mới ngày 12/9, các quan chức OPEC, Nga và các nước sản xuất dầu khác gặp nhau ở Abu Dhabi và có ý định kêu gọi các nước tiếp tục giữ sản lượng ở mức thấp như trong suốt ba năm nay, nhằm tăng giá và tránh để thị trường tràn ngập dầu mỏ giá rẻ.

Riêng Mỹ có 713 triệu thùng dầu trong kho dự trữ chiến lược, và chính quyền đã cho biết sẽ dùng dầu dự trữ nếu cần thiết. Những tuyên bố này sẽ có tác động tâm lý mạnh mẽ đến thị trường dầu thô, theo New York Times.

Các quan chức OPEC, Nga và các nước sản xuất dầu khác gặp nhau ở Abu Dhabi. Họ lo ngại về thừa nguồn cung, kêu gọi giữ sản lượng thấp để tăng giá. Ảnh: Getty Images.

Trọng Thuấn