Gia tộc biến tiệm vải nhỏ thành đế chế kinh doanh hoạt động ở gần 100 quốc gia

Ông Mohan Vaswani, 80 tuổi, hiện đang điều hành Tolaram Group - một công ty có trụ sở tại Singapore với giá trị ước tính khoảng 1,8 tỷ USD. Tolaram đang xây dựng một cảng ở Nigeria, sản xuất giấy ở Estonia, điều hành một ngân hàng ở Indonesia và cung cấp điện ở Ấn Độ. Công ty có hoạt động sản xuất và phân phối thực phẩm trên khắp châu Phi và bán tại hơn 75 quốc gia. Hiện giờ, công ty đang mở rộng sang các dịch vụ số hóa và lên kế hoạch thành lập một quỹ đầu tư.

Để có được vị thế ngày hôm nay sau 70 năm phát triển, về hình thức, Tolaram Group giống như là một “cụm” các startup với các ngành nghề kinh doanh riêng biệt hơn là giống một tập đoàn đa quốc gia. Ngoài ra, còn một mảng kinh doanh mới nhất của công ty, là hoạt động cho vay trực tuyến có tên là Tunaiku, hoạt động gần như là bộ phận độc lập trong ngân hàng PT Bank Amar Indonesia của công ty.

Ông Mohan Vaswani (bên trái) với cháu trai Sajen Aswani, giám đốc điều hành công ty. Ảnh: Bloomberg

Được biết, gia tộc này có gốc gác ở Sindh, một tỉnh thuộc Pakistan ngày nay, vốn nổi tiếng là quê hương của nhiều doanh nhân thành công trong và ngoài nước. Đến đầu thế kỷ XVIII, gia đình Vaswani chuyển tới Indonesia – điểm đến phổ biến của những người Sindhi khi đó.

Cha của ông Mohan đã thành lập cửa hàng của mình ở Malang trên đảo Java. Còn ông Mohan bắt đầu đầu làm việc tại tiệm vải của bố mình năm 10 tuổi và tiếp quản nó 9 năm sau. Sau đó, ông mở rộng kinh doanh từ phân phối cho tới sản xuất và mở nhà máy ở Anh, Mỹ, Đức, Nam Phi...

“Tôi được gia đình cho quản lý công việc kinh doanh từ khá sớm. Không giống như ngày nay, tôi không cần phải học trước” - Mohan Vaswani chia sẻ.

Khi lấy ví dụ làm thế nào để chuyển tập đoàn sang những mảng kinh doanh mới, ông đã nói về cách đặt nền móng cho hoạt động của Tolaram ở nước ngoài lần đầu tiên vào những năm 1970.

“Tôi nói với một người bạn khi đó đang làm ăn tại châu Phi rằng, tôi muốn mở rộng ra ngoài Indonesia. Anh ấy đã nói, tại sao tôi không thử đến châu Phi”, ông chủ Tolaram nhớ lại. Tuy nhiên, khi đó, Vaswani chưa biết gì về châu Phi. Vì vậy, ông đã đến khu vực này hai tuần để xem xét. Vaswani tới Nigeria, sau đó là Ghana và Bờ Biển Ngà. Một tháng sau, ông bắt đầu kinh doanh tại Lagos (Negeria), nơi có thu nhập bình quân đầu người cao nhất trong ba quốc gia và người dân nơi đó có thói quen trả trước nên giảm rủi ro.

Trụ sở Tập đoàn Tolaram tại Singapore. Ảnh: Tolaram

Chủ tịch Tolaram không theo mô hình quản trị của các tập đoàn gia đình châu Á điển hình – mọi hoạt động, tài sản và thành viên được quản lý bởi một "tộc trưởng" mà quyết định rằng, các thành viên gia đình chỉ là cổ đông. Bởi nếu thuê một người chuyên nghiệp từ bên ngoài, bạn có thể phạt khi họ mắc lỗi. Còn với người nhà, nó sẽ nhạy cảm hơn.

Ông cũng điều hành và quản lý hoạt động mở rộng của tập đoàn - hiện có hơn 10.000 nhân viên, so với con số 1.000 vào những năm 1970 khi công ty chỉ tập trung tại Indonesia. Ông nói muốn để tập đoàn phát triển một cách tự nhiên thay vì thông qua các thương vụ thâu tóm, thuê người trẻ tuổi và hướng họ tới văn hóa của tập đoàn.

Công ty hiện đã mở rộng tại nhiều nơi ở châu Phi và Indonesia, theo Aswani với sự tập trung vào các dịch vụ liên quan tới tiêu dùng và kỹ thuật số.

Nhìn chung, việc kết hợp được tất cả các mảng kinh doanh khác nhau như kể trên cần một sự trung thành của gia đình mạnh mẽ.

Mặc dù là công ty gia đình nhưng hoạt động hàng ngày tại tất cả 18 đơn vị kinh doanh được điều hành bởi các nhà quản lý chuyên nghiệp bên ngoài, những người được khuyến khích thử những ý tưởng mới.

Theo ông Sajen Aswani - Giám đốc điều hành của công ty, trong suốt bảy thập niên, Tolaram đã đầu tư mạo hiểm vào khoảng 100 doanh nghiệp, khoảng 75% thất bại, nhưng một phần tư đã thành công.

Còn theo Oriano Lizza, một nhà chiến lược tại CMC Markets Plc, trong những thập kỷ qua Tolaram đã phát triển và mở rộng một cách đáng kinh ngạc. Ông nói rằng xương sống của sự thành công của công ty là đa dạng hóa và chấp nhận rủi ro để mở rộng sang nhiều quốc gia và lĩnh vực kinh doanh khác.

Vũ Đậu (T/h)