Giấc mơ du học Mỹ: Cánh cửa nào cho sinh viên Trung Quốc gỡ rối căng thẳng triền miên?

Mỹ đang hà khắc hơn với du học sinh Trung Quốc

Việc cấm các sinh viên Trung Quốc học tại Mỹ đang cản trở lợi ích của nước này trong bối cảnh căng thẳng thương mại hai nước vẫn đang trong đàm phán.

Nhiều học sinh Trung Quốc tại các trường đại học Mỹ vẫn ở lại sau khi tốt nghiệp từ năm 2013. Ảnh: Tân Hoa Xã

Mặc dù trên 100 năm kết nối lịch sử với Trung Quốc và gần 10 năm quan hệ với Viện Khổng tử, Đại học Minnesota đã phải chấm dứt quan hệ với Trung Quốc và Tập đoàn Huawei. Lo lắng về an ninh quốc gai và chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, chính quyền Tổng thống Trump đã yêu cầu các viện giáo dục Mỹ đưa ra lựa chọn: hoặc các tổ chức Trung Quốc hoặc quỹ chính phủ Mỹ tài trợ.

Tuy nhiên, tất cả 6 bang ít nhất có một Viện Khổng Tử tại Đại học. Trong số hơn 1 triệu sinh viên nước ngoài học tại các đại học Mỹ có khoảng 360.000 sinh viên Trung Quốc. Những sinh viên này liên tục chịu sự chú ý từ Mỹ về mối lo ngại thách thức an ninh quốc gia.

Mỹ là quốc gia nhập cư cùng với sự đa dạng văn hóa và bản sắc từ khắp mọi nơi trên thế giới. Hình ảnh nước Mỹ là sự hội tụ của rất nhiều quốc gia trên toàn thế giới với kỳ vọng có thể chạm tới giấc mơ Mỹ.

Nhà nghiên cứu Chi Wang cho rằng, người Trung Quốc không còn được chào đón ở đất Mỹ trong bối cảnh chiến tranh thương mại hiện tại.Tất nhiên, Mỹ chưa bao giờ trở nên bình dị như khẩu hiệu của nó.

Trong năm 2017, có hơn 350.000 sinh viên Trung Quốc du học tại Mỹ và thường phải tự chi trả học phí đầy đủ. Năm 2016, có tới 3 triệu du khách Trung Quốc đến Mỹ và chi đến 33 tỷ đôla cho các kỳ nghỉ. Mặc dù có các lợi ích kinh tế nhưng sự hiện diện của người Trung Quốc tại Mỹ thường nhận được các phản hồi tiêu cực. Các hành vi của người Trung Quốc tại các điểm du lịch hay khuôn viên trường học thường bị chỉ trích.

Theo scmp, cố vấn an ninh Nhà Trắng Stephen Miller đã đề xuất một lệnh cấm visa đối với sinh viên có quốc tịch Trung Quốc, tuy nhiên, phía đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Terry Branstad tin tưởng Tổng thống Trump sẽ nhanh chóng bác bỏ đề xuất này. Ông Terry Branstad cho rằng lệnh cấm sẽ không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống giáo dục của Mỹ mà còn gây ra các hệ lụy ngoại giao.

Theo scmp, điều quan trọng hơn, thương mại tại các doanh nghiệp trí thức và thông tin mang tính toàn cầu. Điều này liên quan đến các đồng minh và những người bạn của Tổng thống Trump nữa, giống như Israel và Saudi Arabia chằng hạn, liên tục thúc đẩy quan hệ thương mại công nghệ với Trung Quốc.

"Cản trở lợi ích Mỹ"

Với các viện Khổng tử, chính sách của Nhà Trắng được cho rằng hà khắc và có phần dè chừng. Các viện này thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc nhưng đặt tại Mỹ và có sự giám sát của Washington.

Điều này có thể dễ hiểu, các nghị sĩ Washington bày tỏ nhiều lo lắng rằng chính quyền Trung Theo scmp, các trường Đại học Mỹ cấm các sinh viên ưu tú của Trung Quốc sẽ khiến cho nước này phải gánh chịu hậu quả phản tác dụng. Quỹ khoa học quốc gia Mỹ báo cáo vào năm 2013 rằng 92% sinh viên Trung Quốc có bằng tiến sĩ sống tại Mỹ sau khi tốt nghiệp. Thông thường những sinh viên có bằng tiến sĩ luôn được đánh giá cao ở Trung Quốc hơn ở Mỹ, giờ đây, chỉ còn lại 45% sinh viên tốt nghiệp hiện tại chọn sống ở nước ngoài.

Một báo cáo của Bloomberg cũng cho biết: "Các nhân tài sinh ra ở Trung Quốc và được đào tạo tại Mỹ đang trở thành chìa khóa thúc đẩy việc mở rộng toàn cầu của các công ty Trung Quốc hiện nay. Bắc Kinh đang thúc đẩy nỗ lực thống trị các công nghệ thế hệ tiếp theo, trong đó có trí tuệ nhân tạo.

Điều này đang gây ra tình trạng chảy máu chất xám cùng với việc thiếu các công ty Mỹ cạnh tranh với Huawei. Lầu Năm Góc gần đây có kêu gọi sự hỗ trợ từ phía Nokia và Ericson.

Tuy nhiên, theo scmp, điều đó gần như không thể để ngăn cản sự phát triển mạnh mẽ của Trung Quốc khi khoa học và công nghệ đang phát triển nở rộ xuyên biên giới. Ngay cả Triều Tiên cũng đang có tiềm lực về công nghệ hạt nhân.

Châu Âu, đặc biệt là Anh và Đức hiện tại đều tìm cách để có thể giảm các căng thẳng từ Mỹ đối với việc cấm công nghệ Huawei trong khi một số nước châu Âu, bao gồm Hy Lạp và Ý, đã chấp nhận Trung Quốc và các sáng kiến "Vành đai –con đường" cũng như công nghệ 5G.

Trở lại từ năm 1999, báo cáo Cox từng đưa ra mối lo ngại cho Quốc hội về vấn đề an ninh quốc gia trong các hoạt động tình báo và thương mại của Trung Quốc tại Mỹ.

Chính quyền Tổng thống Trump có thể thúc đẩy Trung Quốc mở các viện giáo dục tại các trung tâm của Mỹ như một phần trao đổi trong các cuộc đàm phán chiến tranh thương mại. Tuy nhiên, ông Terry Branstad nói rằng, chính quyền Trung Quốc đã bác bỏ nỗ lực của Mỹ thúc đẩy văn hóa Mỹ tại Trung Quốc. Nhà Trắng cũng giảm tài trợ cho Bộ Ngoại giao về ngoại giao công chúng.

Hồng Nhung