'Giải ngân vốn đầu tư công đã là áp lực nội tại của Chính phủ'

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, tình hình giải ngân vốn đầu tư công “cấp bách, nóng bỏng”. Ảnh: Hương Giang

Ngày 19/8, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã chủ trì cuộc họp với một số bộ, ngành và lãnh đạo hai TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh để đốc thúc tình hình, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, vốn đang rất chậm thời gian qua.

Giải ngân vốn đầu tư công chậm làm ảnh hưởng tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế, việc thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô tài khóa, tiền tệ và giải quyết công ăn việc làm cho người lao động.

Cả nước, giải ngân vốn mới đạt hơn 31%

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho hay, 7 tháng qua, cả nước giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công ước đạt 134.494 tỷ đồng, đạt 31,32% so với kế hoạch Quốc hội giao, thấp nhất trong cùng kỳ những năm gần đây. Đáng lưu ý, tỷ lệ giải ngân vốn vay từ nước ngoài rất thấp, mới đạt 8,6% kế hoạch của năm.

Là địa phương có số vốn đầu tư công giao lớn, theo Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Trần Vĩnh Tuyến, TP này mới giải ngân được 26% trong tổng số 33.170 tỷ đồng của năm 2019. Vốn ODA có khá hơn khi giải ngân được khoảng 50% trong tổng số 800 tỷ đồng.

Nguyên nhân chậm giải ngân vốn của TP Hồ Chí Minh là do chậm trễ chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng. Theo ông Tuyến, trong tổng số hơn 4.200 tỷ đồng chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng thì tuyến Metro 2 chiếm hơn 2.000 tỷ đồng. Nhưng, tuyến này, TP chưa phê duyệt được chủ trương đầu tư theo phân cấp của Thủ tướng nên chưa thể chi vốn.

Ngoài ra, TP Hồ Chí Minh mới hoàn thành việc sắp xếp các Ban quản lý dự án vào tháng 6/2019 để thực hiện giao vốn (trước đó giao vốn qua các sở, ngành) nên ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân…

Còn TP Hà Nội thì mới giải ngân được 24,7% kế hoạch vốn giao. Nguyên nhân cũng do chậm chi trả giải phóng mặt bằng và các thủ tục đầu tư phải tuân thủ trình tự, quy định của pháp luật.

Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Ngô Văn Quý và lãnh đạo một số bộ, ngành, tiến độ giải ngân vốn chậm “nguyên nhân chủ quan vẫn là quan trọng nhất”. Vì vậy, lãnh đạo hai TP lớn đều hứa, sẽ siết chặt trách nhiệm, kỷ luật đầu tư công tới các cá nhân cụ thể.

Không chỉ giải ngân vốn đầu tư công chậm, hiện vẫn còn hơn 35.000 tỷ đồng (vốn ngân sách Trung ương gần 16.500 tỷ đồng, vốn trái phiếu Chính phủ hơn 4.200 tỷ đồng và vốn nước ngoài hơn 14.300 tỷ đồng) chưa được Bộ KH&ĐT tổng hợp nhu cầu của các bộ, ngành, địa phương để trình Thủ tướng Chính phủ giao vốn. Trong khi đó, đáng ra việc này phải hoàn thành trong tháng 5/2019.

Phê bình Bộ KH&ĐT

Với tình hình này, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phê bình Bộ KH&ĐT đã chậm trễ trong tổng hợp, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ giao vốn đầu tư công, đồng thời không báo cáo cụ thể các nguyên nhân chậm giao vốn và giải pháp khắc phục.

“Kiểm toán Nhà nước có kết luận không bố trí được 2.400 tỷ đồng cho Chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của các vùng từ tháng 9 năm ngoái mà tới nay Bộ KH&ĐT chưa trình, sửa được Quyết định số 1256 của Thủ tướng. Vụ kinh tế địa phương và lãnh thổ của Bộ phải chịu trách nhiệm về việc này”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu.

Lãnh đạo Chính phủ cũng nhấn mạnh trách nhiệm của lãnh đạo Bộ KH&ĐT, Vụ trưởng của các Vụ tổng hợp kinh tế quốc dân, Vụ kinh tế đối ngoại trong đốc thúc, thẩm định và tổng hợp các dự án.

“Tình hình cấp bách, nóng bỏng. Giải ngân vốn đầu tư công đã là áp lực nội tại của Chính phủ rồi. Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ đã ra Chỉ thị và nhiều thông báo kết luận cuộc họp chuyên đề của Phó Thủ tướng về vấn đề này nhưng giải ngân còn chậm hơn cả cùng kỳ các năm trước. Các đồng chí có thấy vô cảm không?”, Phó Thủ tướng găy gắt nói.

Ông nêu rõ, các yếu kém trong quản lý đầu tư của Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính, yếu kém của các bộ, ngành địa phương trong thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, là vấn đề nghiêm trọng phải được xóa bỏ.

Theo đó, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu, Bộ KH&ĐT trình Thủ tướng Chính phủ phân bổ hết 35.000 tỷ đồng vốn chưa giao trong tháng 8 này; trước 30/9/2019 trình Thủ tướng Chính phủ việc hủy kế hoạch giao vốn với các bộ, ngành, địa phương, chủ đầu tư dự án “không chịu” giải ngân.

Trước 10/10/2019, Bộ KH&ĐT phải báo cáo Thủ tướng việc điều chỉnh kế hoạch giải ngân vốn từ dự án chậm tiến độ sang dự án đang cần vốn và có tiến độ giải ngân cao, từ các bộ, ngành và địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp sang các bộ, ngành có nhu cầu bổ sung vốn và tỷ lệ giải ngân cao; rà soát, tính toán kế hoạch đầu tư công năm 2020 sát thực tế từng bộ, ngành địa phương.

Bộ Tài chính công khai tình hình giải ngân của từng bộ, ngành, địa phương, chủ đầu tư dự án; chủ động kiểm soát, thống kê số liệu giao vốn tại Kho bạc Nhà nước, tháo gỡ khó khăn về đàm phán vốn vay nước ngoài và phối hợp giao vốn, điều chỉnh vốn vay của các bộ, ngành, địa phương. Còn Văn phòng Chính phủ thì chủ trì soạn thảo Công điện của Thủ tướng Chính phủ về đốc thúc đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công.

Phó Thủ tướng cho biết, ngày 15/9 tới, Chính phủ sẽ họp trực tuyến toàn quốc về vấn đề này.

Hương Giang