Giám đốc IAEA bắt đầu chuyến thăm Iran, tìm kiếm giải pháp tháo gỡ bế tắc hạt nhân

Người phát ngôn AEOI Behrouz Kamalvandi và Giám đốc IAEA Rafael Grossi trong cuộc gặp hôm 21/2/2021 tại Iran.

Đón ông Rafael Grossi tại sân bay quốc tế Imam Khomeini ở Tehran có Đại sứ Iran tại IAEA Kazem Gharibabadi và người phát ngôn Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Behrouz Kamalvandi.

Trước chuyến thăm này, Iran từng thông báo với IAEA về kế hoạch "ngừng thực thi các biện pháp minh bạch tự nguyện" - một phần trong thỏa thuận JCPOA - kể từ ngày 23/2. Thỏa thuận hạt nhân mang tính bước ngoặt JCPOA mà Iran ký kết với các cường quốc thế giới năm 2015 nhằm mục đích hạn chế chương trình hạt nhân của Tehran, đổi lại nước này sẽ được giảm nhẹ các lệnh trừng phạt quốc tế. Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định rút Mỹ khỏi JCPOA vào năm 2018 và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran. Để đáp trả, một năm sau đó, Iran từng bước đình chỉ việc tuân thủ hầu hết các cam kết hạt nhân quan trọng.

Theo JCPOA, các thanh tra của IAEA có quyền tiếp cận một cách hạn chế các cơ sở phi hạt nhân của Iran, bao gồm cả các địa điểm quân sự, trong trường hợp nghi ngờ diễn ra các hoạt động hạt nhân bất hợp pháp. Tuy nhiên, vào tháng 12/2020, Quốc hội Iran đã thông qua một đạo luật, bắt buộc chính phủ phải kiên quyết với lập trường hạt nhân của mình. Với đạo luật này, Tehran sẽ chấm dứt quyền thanh tra của IAEA kể từ ngày 21/2, trừ khi Mỹ nới lỏng các lệnh trừng phạt.

Kể từ khi nắm quyền lãnh đạo IAEA năm 2019, ông Grossi mới đến Iran một lần. Tuy nhiên, chuyến thăm hồi tháng 8/2020 của ông được đánh giá là thành công, tạo điều kiện cho các thanh sát viên của IAEA được quyền truy cập hai địa điểm hạt nhân - vốn được cho là những nơi đã từng diễn ra các hoạt động phát triển hạt nhân hồi đầu năm 2000, song không được công bố.

Ngày 20/2, người phát ngôn chính phủ Iran Ali Rabiei cho biết, Iran tin rằng Mỹ sẽ sớm dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Tehran bất chấp việc tiếp diễn những tranh cãi ngoại giao trong nỗ lực cứu vãn Thỏa thuận hạt nhân ký hồi năm 2015. Đây là dấu hiệu cho thấy Iran mong muốn chấm dứt sự bế tắc khi không đưa ra quan điểm mới.

"Chúng tôi tự tin dự đoán rằng các sáng kiến ngoại giao sẽ dẫn đến một kết quả thuận lợi bất chấp những tranh cãi, vốn là một khúc dạo đầu tự nhiên cho sự trở lại của các bên tham gia thỏa thuận đối với cam kết của họ, bao gồm cả việc dỡ bỏ tất cả các lệnh trừng phạt trong tương lai gần" - ông Rabiei phát biểu.

Trước đó, Nhà Trắng tuyên bố Mỹ không có kế hoạch tiến hành các bước bổ sung nào liên quan tới Iran trước thềm cuộc đàm phán tiềm năng với quốc gia Hồi giáo và các cường quốc thế giới về việc quay trở lại JCPOA.

Hà Anh

(Theo France24)