Gian nan cai nghiện!

Thủ tục phức tạp

Cụ thể, Điều 103, 104 Luật XLVPHC quy định, trình tự đưa người nghiện đi cai tại các cơ sở cai nghiện bắt buộc phải trải qua các bước: Cơ quan CA tiến hành thu thập tài liệu, lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc sau đó chuyển cho trưởng phòng tư pháp cấp huyện. Trong 5 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ, trưởng phòng tư pháp cấp huyện có trách nhiệm kiểm tra tính pháp lý của hồ sơ, gửi cho trưởng phòng LĐ-TB&XH cùng cấp. Trong 7 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ, trưởng phòng LĐ-TB&XH cấp huyện ra quyết định chuyển hồ sơ đề nghị TAND cấp huyện áp dụng biện pháp đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Tuy nhiên, theo Bộ LĐTB & XH và phản ánh từ nhiều địa phương cho thấy, nếu thực hiện đúng quy trình thì thời gian từ khi cơ quan lập hồ sơ đề nghị sang đến tòa án ra quyết định, nhanh nhất cũng phải hơn 1 tháng. Trường hợp không thực hiện đồng bộ thì có thể kéo dài đến hơn 3 tháng. Trong khi đó Luật cũng quy định, nếu hết hiệu lực xử lý vi phạm hành chính thì không thể ra quyết định đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được.

"Đấy là đối với những người nghiện ma túy có nơi cư trú ổn định. Trường hợp người nghiện ma túy là đối tượng lang thang, không có nơi cư trú thì việc đưa các đối tượng này đi cai nghiện bắt buộc còn gian nan, phức tạp hơn nhiều”. - ông Lập cho biết.

Giải pháp nào?

Khắc phục khó khăn hiện thời, một số địa phương như Hà Nội đã đưa ra đề xuất trong các trường hợp bị CA bắt quả tang sử dụng trái phép chất ma túy, có kết quả xét nghiệm dương tính với ma túy, có hồ sơ từng đi cai nghiện bắt buộc từ 2 lần trở lên, hoặc tự nguyện viết đơn xin đi cai nghiện bắt buộc, tự công nhận hoặc có người thân thông báo bằng văn bản về tình trạng nghiện… sẽ đủ điều kiện đưa vào trung tâm chữa bệnh, giáo dục, lao động xã hội.

Tuy nhiên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai cho rằng, với thực tiễn hiện nay, việc đáp ứng đủ quy trình, thời gian như trong luật là một thách thức rất lớn. Do đó, nên nghiên cứu lại theo hướng không cần phải đáp ứng lần lượt các quy trình mà căn cứ trên tình trạng thực tế, người có thẩm quyền có thể ra quyết định đưa người nghiện đi cai ngay, đảm bảo ứng xử linh hoạt trong từng trường hợp cụ thể.

Ở góc độ khác nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, là cơ quan Tư pháp nên Tòa án có trách nhiệm bảo đảm quyền con người, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Nếu một công dân nào đó không vi phạm pháp luật, Tòa án sẽ không có quyền ra quyết định xử lý và ngược lại nếu người đó có hành vi vi phạm pháp luật thì đương nhiên phải bị áp dụng một biện pháp xử lý hành chính tùy theo mức độ đã vi phạm.

"Qua nghiên cứu tòa án ma túy ở Mỹ, Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng hình thức thành lập tòa án ma túy hoặc xử thông qua một tòa án giản lược để giúp người nghiện đi cai có kết quả. Theo đó, thẩm phán có thể đọc qua tất cả hồ sơ của người nghiện rồi tham khảo ý kiến của cán sự xã hội tại địa phương về tình trạng của người nghiện, hỏi thêm ý kiến của người nghiện. Trên cơ sở xem xét các khía cạnh, nếu thấy người đó vẫn còn tình trạng nghiện ma túy nhưng đã có đi kiểm tra thường xuyên, đã tuân thủ các quy trình thì tòa tiếp tục cho về cai tại cộng đồng. Nếu người này không chấp hành quy trình, vẫn tiếp tục nghiện ma túy thì quyết định cho người này đi cai nghiện tập trung và quyết định này phải thi hành ngay” - Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai đề xuất.

Hải Thanh