GS.TS. Nguyễn Đức Vy - Nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản TW: Vô sinh, hiếm muộn cần hiểu đúng và đủ mới đem lại hiệu quả trong chữa trị

GS.TS. Nguyễn Đức Vy - Nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản TW đã có những chia sẻ vô cùng quý báu về căn bệnh với mong muốn chuẩn bị tâm lý cho bệnh nhân và người nhà trước khi bước vào trận chiến vô sinh hiếm muộn.

GS.TS. Nguyễn Đức Vy - Nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản TW – người mang hạnh phúc trong tiếng cười trẻ thơ đến cho nhiều gia đình tại Việt Nam.

Để trị bệnh, trước hết phải hiểu bệnh. Vậy GS có thể giúp độc giả cũng như bệnh nhân phân biệt vô sinh và hiếm muộn được không ạ?

- Vô sinh được định nghĩa là tình trạng một cặp vợ chồng sau thời gian chung sống một năm, quan hệ tình dục đều đặn trung bình 2-3 lần/tuần và không sử dụng bất kỳ một biện pháp tránh thai nào mà người vợ vẫn không có thai. Có thể hiểu, vô sinh chính là hiện tượng mất khả năng sinh sản hoàn toàn, không thể nào có con được. Vô sinh được chia ra: vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát.

Một cặp vợ chồng gọi là vô sinh nguyên phát nếu trong tiền sử họ chưa có thai lần nào. Nhưng nếu trong tiền sử họ đã có ít nhất một lần mang thai, sanh sẩy hoặc phá thai kế hoạch, rồi quá thời hạn một năm sau đó muốn có thai mà vẫn không có thai trở lại gọi là vô sinh thứ phát.

Hiếm muộn là từ ngữ dân gian định nghĩa một cặp vợ chồng chung sống với nhau dưới một năm mà vẫn chưa có con, đẻ ít, đẻ thưa,… do nhiều nguyên nhân mặc dù hai vợ chồng vẫn quan hệ tình dục bình thường và không sử dụng biện pháp tránh thai.

Lối sống không lành mạnh, lạm dụng các chất kích thích cũng là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng vô sinh hiếm muộn ngày càng tăng.

Cuộc sống ngày càng phát triển, khoa học ngày càng hiện đại nhưng số ca vô sinh lại ngày càng tăng. Theo GS, đâu là nguyên nhân cho tình trạng đáng báo động này? Hiện, nguyên nhân nào chiếm tỷ lệ cao nhất dẫn tới tình trạng vô sinh tại Việt Nam?

- Theo số liệu năm 2017 thì ở Việt Nam, tỷ lệ vô sinh rên các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ là 7,7%. Nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn thì có rất nhiều thậm chí là không xác định được. Nhưng tôi đặc biệt lưu ý đến nguyên nhân “quan hệ” bừa bãi dẫn tới các rối loạn về tình dục và khả năng sinh sản.

Nam giới thủ dâm liên tục, quan hệ với nhiều người, nhiều thời điểm làm giảm dần khả năng và hoang phí tinh trùng. Ở phụ nữ, nguyên nhân này kéo theo hệ lụy mang thai ngoài ý muốn, sau đó là nạo phá thai. Tình trạng nạo phá thai nhiều lần ảnh hưởng trực tiếp đến việc có con sau này.

Chưa kể lối sống phản khoa học, sử dụng chất kích thích, lạm dụng rượu bia, thuốc lá cũng khiến khả năng sinh sản đặc biệt là ở nam giới suy giảm, nghiêm trọng hơn chúng còn làm xơ ống sinh tinh hay tế bào sinh tinh, dễ dẫn đến vô sinh. Ngoài ra, môi trường ô nhiễm, độc hại, thực phẩm bẩn cũng là một trong những nguyên nhân gây ra vô sinh hiếm muộn.

GS có thể tóm tắt lại nguyên nhân gây vô sinh – hiếm muộn thường gặp ở nam giới và nữ giới được không ạ?

- Nguyên nhân vô sinh, hiếm muộn có thể xuất phát từ người vợ hoặc người chồng hoặc do cả vợ và chồng. Có thể chỉ ra nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở cả hai phái như sau:

Ở nữ giới:

• Viêm tắc dính tử cung, vòi tử cung

• Nội tiết không bình thường, kinh nguyệt không đều

• Buồng trứng đa nang, chất lượng trứng kém

• Tuổi sinh đẻ cao

• Không rõ nguyên nhân

Ở nam giới:

• Bẩm sinh không có tinh trùng

• Chất lượng và số lượng tinh trùng yếu, tinh trùng loãng, tinh trùng dị dạng,…

• Xoắn mào tinh hoàn (do mắc quai bị)

• Viêm nhiễm đường sinh dục làm tắc ống dẫn tinh

• Rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, xuất tinh ngược dòng

Người trong cuộc cần giữ được bình tĩnh và sự cảm thông dành cho nhau.

Trả lời rất nhiều thắc mắc của bệnh nhân, mỗi bệnh nhân là một câu chuyện khác nhau, nhưng tựu trung lại, GS có lời khuyên nào chung nhất dành cho các cặp vợ chồng chẳng may bị chuẩn đoán vô sinh, hiếm muộn không ạ?

- Tôi thường dặn bệnh nhân của mình 2 điều:

Một là, phải giữ vững tâm lý. Bởi bên cạnh phác đồ điều trị thì tâm lý cũng là vấn đề mấu chốt bổ trợ hữu hiệu cho quá trình điều trị. Cho dù nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn đến từ người vợ, người chồng hay từ cả hai phía thì cả hai vợ chồng nhất định phải giữ được bình tĩnh và sự cảm thông dành cho nhau. Nói rộng ra hơn thì chính gia đình, người thân cũng phải giữ vững tâm lý, trở thành nguồn động viên cổ vũ để quá trình tìm kiếm “mụn con” của cặp vợ chồng kém may mắn thuận lợi hơn.

Hai là tin tưởng. Tin tưởng vào chính bản thân mình, người chồng người vợ của mình và tin tưởng vào bác sỹ cùng quá trình điều trị. Mọi điều bác sỹ đưa ra hãy coi đó là y lệnh.

GS có thể chỉ ra, trong quá trình điều trị vô sinh, hiếm muộn, với mỗi phương pháp được chỉ định, người vợ và người chồng, mỗi người phải đối mặt với những vấn đề về sức khỏe cũng như tâm sinh lý khác nhau như thế nào ạ?

- Tôi nghĩ rằng khi bị chuẩn đoán vô sinh hiếm muộn thì cả người vợ và người chồng đều phải chịu tâm lý nặng nề như nhau, tuy rằng cách biểu hiện có thể khác nhau. Thế nhưng với những phương pháp can thiệp như: Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) hay Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) thì sức khỏe cũng như cuộc sống của người phụ nữ bị ảnh hưởng nhiều hơn.

Người phụ nữ rất cần sự động viên, an ủi và thông cảm trước hết là từ người bạn đời của mình.

Mỗi một căn bệnh đều có vấn đề mấu chốt hay nguyên nhân chủ yếu. Với kinh nghiệm hàng chục năm trong lĩnh vực sản khoa nói chung cũng như điều trị vô sinh, hiếm muộn nói riêng, GS có thể cho biết, vấn đề mấu chốt trong chữa trị vô sinh hiếm muộn là gì không ạ?

- Trong phác đồ điều trị vô sinh, hiếm muộn, thì vấn đề mấu chốt chính là dù nguyên nhân có xuất phát từ phía nào hay cả hai phía thì cả người vợ và người chồng đều phải tham gia quá trình chữa trị.

Bên cạnh những lưu ý và phương pháp điều trị dành riêng cho vợ và chồng thì cả hai vợ chồng có thể sử dụng những sản phẩm hỗ trợ để gia tăng số lượng và chất lượng tinh trùng, điều hòa hoocmon sinh dục, chống viêm nhiễm và đặc biệt là tái tạo lại tổ chức tổn thương ở tử cung và cổ tử cung, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho phôi làm tổ và phát triển.

GS có thể giải thích tại sao khi điều trị vô sinh, hiếm muộn lại cần sự tham gia của cả người vợ và người chồng?

- Cơ thể là một khối hoàn chỉnh và liên quan mật thiết với nhau. Để tăng khả năng thụ thai và có những thai nhi khỏe mạnh thì cả trứng và tinh trùng đều phải tốt - tức hai cơ thể nam và nữ đều phải khỏe.

Để đạt được điều này, vợ chồng cần phải tăng chất lượng trứng, tăng số lượng và chất lượng tinh trùng, điều hòa hormon sinh dục, tăng cường chức năng miễn dịch, chống viêm nhiễm cho cả nam giới và nữ giới.

Có nghĩa là, ngoài một cuộc sống lành mạnh, cân bằng áp lực, giảm stress, thể dục thể thao… vợ chồng cần phải có nhiều giải pháp tổng thể nhằm làm tăng khả năng gặp nhau của trứng và tinh trùng, tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho phôi làm tổ và phát triển. Nói chính xác hơn, vợ chồng cần quan hệ vào giai đoạn rụng trứng để tinh trùng có mặt đúng lúc… thì cơ may thụ thai càng cao.

Một trong những bức thư cảm ơn bệnh nhân gửi đến GS.TS. Nguyễn Đức Vy.

- Cho tới thời điểm này chắc hẳn GS nhận được rất nhiều tin vui từ các cặp vợ chồng tưởng như kém may mắn?

Bệnh nhân gửi thư, gọi điện hay gặp trực tiếp báo tin vui về cho tôi rất nhiều. Cho đến tận bây giờ, hạnh phúc của bệnh nhân cũng là niềm hạnh phúc của tôi. Tôi chẳng mong cầu gì, chỉ mong giúp được nhiều hơn nữa các cặp vợ chồng chẳng may bị vô sinh, hiếm muộn thỏa mãn khao khát được làm bố làm mẹ khi sức khỏe còn cho phép.

Xin cảm ơn giáo sư và chúc giáo sư nhiều sức khỏe!

PV