Hạ màn ngộ độc Novichok, OPCW đến Amesbury làm gì?

Ngày 7/8, Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) thông báo đã nhận lời đề nghị của Chính phủ Anh về việc hỗ trợ nước này xác định một loại chất độc thần kinh được cho là nguyên nhân khiến một công dân Anh hồi tháng 7 vừa qua.

Cảnh sát Anh đã tới hiện trường trước các chuyên gia OPCW, vậy OPCW còn tới điều tra khách quan thế nào?

OPCW cho biết phía Anh đã đề nghị các chuyên gia của tổ chức hỗ trợ trong việc thẩm định các chất hóa học. Do đó, một nhóm hỗ trợ kỹ thuật sẽ tiếp tục quay trở lại Anh để thu thập thêm các mẫu vật và quy trình phân tích sẽ được thực hiện tại 2 phòng thí nghiệm do OPCW chỉ định.

OPCW trước đó cũng đã đến lấy mẫu xác định một loại chất mà giới chức Anh cho là chất độc thần kinh Novichok, được tìm thấy trong vụ hai công dân Anh bị nhiễm độc ở Amesbury.

Chính quyền Anh nghi ngờ chất độc này cùng loại với chất độc đã được sử dụng trong vụ tấn công cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái ở Salisbury trước đó nên đang tích cực tìm kiếm những mối liên kết giữa hai vụ việc.

Các nguồn tin từ cảnh sát tiết lộ với báo chí cho biết, giới chức Anh nghi ngờ hung thủ trong vụ Sergei Skripal đã bỏ phần còn lại của chất độc trong quá trình tẩu tán tang vật dẫn đến vụ ngộ độc thứ hai ở Amesbury. Tuy nhiên, đến nay chưa thể khẳng định giả thuyết này.

Việc OPCW trở lại Anh lần này sẽ được coi là một động thái khách quan, độc lập trong việc xác định chất độc và tìm ra lời giải trong vụ việc thứ hai. Tuy nhiên, ở thời điểm này, vụ việc thứ hai đã được giải quyết. Cảnh sát Anh đã tiến hành điều tra, khám nghiệm, lấy mẫu vật... Lễ tang người phụ nữ tử vong ở Amesbury cũng đã kết thúc vài ngày trước.

Những gì mà OPCW đến Anh vào thời điểm này là những mẫu vật mà London đã thu thập được từ hiện trường. Loại trừ khả năng thiếu trung thực hoặc thiếu chính xác từ các mẫu vật, các thanh sát viên của OPCW sẽ gần như phụ thuộc hoàn toàn vào các mẫu vật của giới chức nước sở tại. Khi đó, công việc sẽ chỉ là các xét nghiệm hóa học ở những phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn của OPCW.

Kịch bản OPCW tới Anh lần này giống hệt như vụ việc ở Salisbury khi tổ chức này tới Anh dưới sức ép của Nga, yêu cầu một tổ chức quốc tế tiến hành điều tra độc lập.

Khi các thanh sát viên OPCW tới Salisbury, mọi thứ cũng đã có sự vào cuộc của giới điều tra Anh và kết luận của OPCW không nằm ngoài dự đoán: Đồng ý với các kết luận hóa học từ phía Anh.

Rõ ràng, OPCW trước khi tới Anh đã khẳng định hồ sơ nghiên cứu của tổ chức này không có chất Novichok dù đã giải giáp toàn bộ kho vũ khí hóa học của Liên Xô từ thập niên 90. Việc đồng ý với kết luận kiểm nghiệm hóa học của Anh đồng nghĩa với việc OPCW bỏ lửng sự thừa nhận có chất Novichok tồn tại trên thế giới.

Tổ chức OPCW đang được Anh đề xuất mở rộng quyền hạn, theo đó sẽ thêm thẩm quyền quy trách nhiệm trong các vụ tấn công hóa học ở Syria. Đề xuất này nhận được sự ủng hộ của Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), song bị Nga, Iran và Syria phản đối.

Giữa tháng 4 vừa qua, một đội điều tra thuộc OPCW đã tới thị trấn Douma thuộc khu vực Đông Ghouta (Syria) để điều tra nghi án tấn công bằng vũ khí hóa học ngày 7/4, khiến ít nhất 60 người thiệt mạng và nhiều người bị thương.

Vụ tấn công tại thị trấn Douma, trong đó các nước phương Tây cáo buộc chính quyền Syria sử dụng vũ khí hóa học là lý do mà ba nước Anh, Pháp, Mỹ đưa ra để tiến hành vụ không kích nhằm vào Syria.

Trong khi đó, Nga và Syria đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc trên, cho rằng vụ việc tại Douma là một kế hoạch được dàn dựng từ trước của phương Tây để tiếp tục can thiệp vào Syria.

Mới đây, hàng chục nhân chứng tại bệnh viện Douma khẳng định rằng đoạn video mà cả thế giới xem, trong đó có những người được xem như là nạn nhân của việc sử dụng vũ khí hóa học cùng với nhân viên cứu trợ, đều là sản phẩm "giả mạo" do tổ chức "Mũ Bảo hiểm Trắng" dàn dựng.

Nga tố Mỹ gây sức ép với OPCW để có những báo cáo "bóp méo sự thật" về Syria. Bộ Ngoại giao Nga cũng cho rằng báo cáo của OPCW không có bước tiến mang tính xây dựng nào.

“Rõ ràng, các nước phương Tây đang tìm cách né tránh trả lời cho câu hỏi rất nhạy cảm: Đâu là cơ sở để tiến hành tấn công bằng tên lửa vào trung tâm nghiên cứu này khi mà OPCW đã 2 lần khẳng định không có bất cứ hành động bị cấm nào theo CWC? Vì thế, báo cáo này lại trở thành một ví dụ nữa cho sự thiên vị và tung hứng từ ngữ của phương Tây”.

Đông Phong