Hà Nội tập trung phát triển vận tải hành khách công cộng

Mạng lưới xe buýt phủ khắp 30 quận, huyện

Trước khi điều chỉnh địa giới hành chính, mạng lưới xe buýt của Hà Nội có 60 tuyến, địa bàn tỉnh Hà Tây có 8 tuyến, khi đó xe buýt của Thủ đô được trợ giá trong khi tỉnh Hà Tây chưa áp dụng cơ chế này. Giữa hai địa phương vẫn còn chưa đồng bộ cơ sở hạ tầng VTHKCC. Cơ chế chính sách, quy mô, cấp độ, tính phức tạp trong quản lý giữa Hà Nội và Hà Tây có sự khác biệt, mỗi địa phương có chiến lược, quy hoạch phát triển VTHKCC mang tính đặc thù riêng, độ bao phủ của hệ thống VTHKCC bằng xe buýt đạt 254/584 xã, phường (đạt 42%).

Ngay sau khi điều chỉnh địa giới hành chính, mục tiêu tổ chức mạng lưới VTHKCC của hai địa phương là thành một hệ thống VTHKCC duy nhất, đảm bảo thống nhất về cơ chế quản lý, cơ chế chính sách, nâng cao chất lượng dịch vụ thu hút người dân nhằm hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cá nhân. Sau 10 năm, đến nay mạng lưới VTHKCC bằng xe buýt Hà Nội bao gồm 112 tuyến (tăng 64%), trong đó 92 tuyến buýt có trợ giá, 20 tuyến buýt không trợ giá (9 tuyến nội đô, 10 tuyến buýt kế cận, 01 tuyến city tour), mức độ bao phủ của mạng lưới tuyến buýt đạt 30/30 quận, huyện (đạt 100%, tăng 37%) tương ứng với 411/582 xã, phường, thị trấn (đạt 70%, tăng 28%). Dịch vụ xe buýt cũng đã tiếp cận tới khoảng 98% bệnh viện, 100% trường đại học, cao đẳng, 86% khu công nghiệp, trên 90% khu đô thị trên địa bàn Thành phố. Đặc biệt từ ngày 01/01/2017, Thành phố đã chính thức đưa vào vận hành tuyến buýt nhanh BRT 01 (Kim Mã - Bến xe Yên Nghĩa) đầu tiên của cả nước, bước đầu tuyến đã phát huy hiệu quả thu hút hành khách đi xe, tạo hình ảnh giao thông trật tự, văn minh. Sản lượng hành khách bình quân hàng năm của xe buýt đạt 450 triệu lượt hành khách.

Hạ tầng xe buýt luôn được quan tâm và đầu tư phát triển, góp phần cải thiện chất lượng phục vụ của mạng lưới. Đến nay, hệ thống hạ tầng xe buýt gồm 3.123 điểm dừng, 365 nhà chờ, 5 điểm trung chuyển, 96 điểm đầu cuối, 12,9km đường dành riêng cho xe buýt (trong đó 11,6km làn đường riêng chỉ dành cho tuyến BRT). Một số tiện ích lắp đặt cùng với hạ tầng xe buýt phục vụ thông tin cho hành khách cũng được quan tâm triển khai như lắp bảng điện tử tích hợp hệ thống GPS tại nhà chờ xe buýt.

Đoàn phương tiện xe buýt cũng được quan tâm đầu tư đổi mới nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân, tổng số phương tiện hiện nay toàn mạng là 1.794 xe, các xe đều được trang bị hệ thống tự động báo điểm dừng, đèn LED, wifi, ghế ưu tiên cho người già, trẻ em, người khuyết tật... Ngoài ra, từ ngày 01/8/2018, Công ty Bảo Yến sẽ đưa vào hoạt động 50 xe buýt chạy bằng nhiên liệu khí sạch CNG trên 3 tuyến buýt (CNG01, CNG02, CNG03). Đây là một bước khởi đầu để hướng tới đoàn phương tiện thân thiện với môi trường trong tương lai.

Chất lượng dịch vụ buýt trong thời gian qua cũng có nhiều chuyển biến tích cực: Số chuyến lượt vận hành đạt 99,95 - 100%, đảm bảo yêu cầu an toàn và chất lượng tốt; các dịch vụ khách hàng được bổ sung như: Dịch vụ đường dây nóng, phần mềm timbuyt.vn; bảng thông báo xe sắp đến tại các điểm dừng; đội ngũ lái xe, nhân viên phục vụ được tăng cường đào tạo, tập huấn về nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp...

Cùng với mạng lưới và chất lượng phục vụ được cải thiện thì hoạt động trợ giá của Thành phố được quản lý hiệu quả, mức trợ giá liên tục giảm trong những năm gần đây (năm 2013 là 1.130 tỷ đồng; 2014 là 1.078 tỷ, năm 2015 là 973,6 tỷ, năm 2016 là 975 tỷ đồng, năm 2017 là 1.281 tỷ đồng (lý do mở mới 18 tuyến). Bình quân trợ giá (đ/km) giai đoạn năm 2015 - 2017 là 10.472 đ/km (thấp hơn 13% so với giai đoạn 2012 - 2014); trợ giá/hk duy trì mức ổn định là 2.678 đ/hk.

Nâng cao chất lượng phục vụ

Thời gian tới, trước khi có các tuyến đường sắt đô thị số 2A (Cát Linh - Hà Đông), tuyến số 3 (Nhổn - Ga Hà Nội)... thì các tuyến VTHKCC bằng xe buýt vẫn là phương tiện vận tải công cộng chủ đạo của thành phố do những ưu điểm về chi phí đầu tư, mức độ linh hoạt, khả năng vận chuyển cao, an toàn và giá vé thấp. Hiện nay, Thành phố đang quyết liệt triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để cải thiện môi trường giao thông đô thị, trong đó có việc triển khai Đề án Quản lý phương tiện cơ giới đường bộ giai đoạn 2016 - 2025 định hướng đến năm 2030 để giải quyết các vấn đề UTGT, TNGT và ô nhiễm môi trường. Theo đó, Đề án tập trung phát triển mạng lưới xe buýt là một hợp phần quan trọng với các nhiệm vụ trọng tâm:

Cải thiện và phát triển mạng lưới: Tiếp tục điều chỉnh hợp lý hóa mạng lưới tuyến và mở thêm các tuyến mới để mở rộng vùng phục vụ, tăng cường kết nối, trung chuyển, hỗ trợ giải tỏa và gom khách cho tuyến BRT01, tuyến đường sắt đô thị số 2A, số 3; đa dạng hóa các loại hình buýt để đáp ứng nhu cầu của người dân như city tour, khu công nghiệp và minibus…

Nâng cao chất lượng dịch vụ: Tăng cường thông tin hoạt động VTHKCC bằng xe buýt như: Tăng cường lắp đặt bảng điện tử, hệ thống cung cấp thông tin trực tuyến trên xe buýt tại các điểm đầu cuối, điểm trung chuyển và nhà chờ xe buýt; tiếp tục khuyến khích các đơn vị kinh doanh vận tải xây dựng chương trình nhận diện thương hiệu xe buýt (màu sơn phương tiện, lô-gô, đồng phục...); tăng cường thông tin tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, phát triển ứng dụng phầm mềm timbus.vn cho người sử dụng.

Tăng cường đầu tư thay thế phương tiện cũ bằng các phương tiện có chất lượng cao hơn, dễ tiếp cận với hành khách và thân thiện môi trường, từng bước đổi mới hình ảnh xe buýt theo hướng văn minh, hiện đại; rà soát, điều chỉnh, thay thế nâng cao chất lượng nhà chờ, điểm dừng, điểm trung chuyển dần đáp ứng chỉ tiêu phục vụ với bán kính tiếp cận dưới 500m, phục vụ tốt hơn nhu cầu đi lại của người dân; đổi mới và đa dạng hóa hình thức bán vé (trực tuyến, online, qua điện thoại…) và các loại vé cho khách du lịch (vé ngày, tuần...); triển khai các dự án ứng dụng công nghệ vé thông minh phù hợp với nhu cầu của hành khách.

Tăng cường công tác quản lý: Triển khai Đề án thành lập Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP. Hà Nội trên cơ sở tổ chức lại Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông đô thị trực thuộc Sở GTVT TP. Hà Nội nhằm quản lý, khai thác, vận hành hệ thống VTHKCC đa phương thức; tăng cường công tác kiểm tra giám sát đảm bảo chất lượng dịch vụ, thông qua hệ thống giám sát ứng dụng công nghệ hiện đại (chốt điện tử RFID, hệ thống giám sát hành trình GPS, camera…) để kiểm tra, phát hiện và xử lý vi phạm q

Hoàng Hà