Hai loại tôm bị cấm vẫn tràn vào thị trường Việt Nam

Thời gian gần đây, trên thị trường xuất hiện loại tôm hùm đất hay còn có tên khác là tôm hùm nước ngọt được nhiều người tìm mua vì lạ. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan thì cho đến tháng 5-2019 đã có hơn 20 tấn tôm hùm đất đông lạnh được nhập về Việt Nam theo nhiều đường khác nhau. Giá nhập tôm hùm đất cũng rất rẻ, chỉ vào khoảng 90.000 nghìn đồng/kg đông lạnh, còn có lúc giá chạm sàn chỉ từ 40.000 đến 70.000 nghìn đồng/kg. Nhưng khi tới Việt Nam lại có giá trên giời, từ 350.000 đến 700.000 nghìn đồng/kg.

Chỉ cần tìm từ khóa “tôm hùm đất” trên facebook sẽ có hàng loạt cá nhân, nhà hàng chào bán loại tôm này. Mặc dù Vụ Bảo tồn và Phát triển nguồn lợi Thủy sản (Tổng cục Thủy sản) đã ra khuyến cáo về tác hại của loại tôm này đối với hệ sinh thái và nông nghiệp.

Ngoài tôm hùm đất thì tôm càng đỏ của Úc cũng được đưa vào danh sách có hại cho nền nông nghiệp. Tôm càng đỏ có xuất xứ từ Úc giống với tôm hùm đất ở chỗ cả hai đều có càng đỏ, tuy nhiên tôm của Úc có phần thân xanh thẫm, to và có, thể nặng tới 500 gram, còn tôm hùm đất có thân màu đỏ kích thước bé hơn.

Trao đổi với phóng viên, ông Lê Trần Nguyên Hùng, Phó vụ trưởng Vụ Bảo tồn và Phát triển nguồn lợi thủy sản (Tổng cục Thủy sản) cho biết, cả hai loại tôm này đều đã bị cấm tại Việt Nam từ năm 2011 bởi chúng có đặc tính sinh học nguy hiểm gần giống nhau và dễ gây nhầm lẫn. Cả tôm hùm đất và tôm càng đỏ của Úc đều có khả năng thích ứng tốt với khí hậu khắc nghiệt, là loại ăn tạp sinh sản nhanh, nhiều và đặc biệt chúng có thể đào tổ sâu tới 2 mét, không loại trừ việc chúng đào hang, phá hoại đê, các kênh mương...

Sở dĩ 2 loại tôm này vào Việt Nam vì chúng đang đem lại nguồn thu không nhỏ cho các lái buôn, chỉ với một số tiền không lớn họ có thể kiếm lãi gấp 10 lần. Nhưng nguy cơ phá hoại hệ sinh thái là không thể lường trước.

Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan thì năm 2018, cả nước đã nhập hơn 10 tấn tôm hùm đất đông lạnh, trị giá hơn 10.000 USD nhưng cho đến năm 2019, vẫn chưa có bất cứ ghi nhận nào về việc nhập khẩu chính ngạch, điều này chứng tỏ hầu hết số tôm hùm đất có mặt trên thị trường hiện nay đều là nhập lậu qua các đường tiểu ngạch.

Do không xác định được nguồn gốc của tôm hùm đất trên thị trường, vừa qua các đơn vị chức năng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổng cục Quản lý thị trường, Tổng cục Hải quan đã tăng cường tổ chức kiểm tra, cắm chốt ở các cửa khẩu, đường mòn ở khu vực biên giới ngăn chặn việc nhập lậu tôm hùm đất vào Việt Nam.

Còn tôm càng đỏ của Úc mặc dù đã bị cấm nhưng vẫn còn xuất hiện trên thị trường, vụ việc ở Đồng Tháp cách đây 2 năm là minh chứng điển hình của sự xâm hại môi trường nghiêm trọng từ loại tôm này. Mặc dù ngay sau đó, sự việc đã được ngăn chặn nhưng không biết bằng cách nào, gần đây loại tôm này lại xuất hiện tại Việt Nam dưới dạng thương mại và số lượng rất nhiều. Tuy nhiên, việc tôm hùm đất có giá trị kinh tế cao là điều hoàn toàn sai lệch, việc này đã được kiểm chứng bởi Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 (Bộ NN&PTNT) từ năm 2008 đến 2010.

Ông Nguyễn Quang Huy, Phó Viện trưởng cho biết, sau quá trình nghiên cứu thử nghiệm nuôi tôm hùm đất đã cho thấy đây là sinh vật ngoại lai nguy hiểm, gây hại cho hệ sinh thái và nền nông nghiệp, sự có mặt của hai loại tôm này có thể là đại họa đối với nông nghiệp Việt Nam. Và tôm hùm đất có giá trị kinh tế không cao, tỉ lệ thịt so với khối lượng cơ thể thấp, cỡ thương phẩm nhỏ (30-50g)...

Phong Sơn