Hải quan loay hoay với hàng nghìn container phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam

Tổng cục Hải quan đã tổ chức họp báo chuyên đề về công tác quản lý hải quan đối với phế liệu nhập khẩu.

Phế liệu nhập khẩu vào Việt Nam ngày càng khó kiểm soát

Thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu thì hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng tăng mạnh, có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống gây bức xúc trong dư luận. Qua theo dõi, số lượng phế liệu nhập khẩu năm 2017 tăng gấp hơn 02 lần so với khối lượng phế liệu nhập khẩu trong năm trước đó.

Bên cạnh nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.

Ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua còn có nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng được các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, cho nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan. Hoặc doanh nghiệp không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một số lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam. Vừa qua, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan hải quan địa phương thực hiện các biện pháp siết chặt phế liệu nhập khẩu. Không thể để nước ta trở thành một bãi rác thải của thế giới.

Theo Tổng cục hải quan, số liệu hàng hóa là phế liệu đang tồn tại cảng cho thấy, tại cảng Cát Lái - TP. Hồ Chí Minh tính đến ngày 25/7/2018 là 3.579 container. Trong đó có tới 2.423 container tồn quá 90 ngày, 594 container tồn từ 30 - 90 ngày,…Tại cảng Hải Phòng tính đến ngày 5/7 là 1.485 container, trong đó, có tới 1.342 container là phế liệu nhựa, tăng thêm 228 container so với trước đây.

Công tác kiểm soát phế liệu nhập khẩu còn nhiều gian nan

Hiện nay, Tổng cục Hải quan (Cục Điều tra chống buôn lậu) đang tiến hành triển khai kế hoạch “Điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu”. Theo đó, đưa ra phương thức tổ chức điều tra, xác minh các trường hợp có dấu hiệu nghi vấn trong hoạt động nhập khẩu phế và xử lý các trường hợp vi phạm theo qui định của pháp luật. Đồng thời, tập trung vào đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm như: Làm giả giấy xác nhận khẩu phế liệu, sửa chữa thời gian thực hiện, khối lượng, chủng loại phế liệu được xác nhận nhập khẩu; làm giả, sửa chữa thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền; làm giả, sửa chữa giấy xác nhận ký quỹ nhập khẩu phế liệu,…

Trong thời gian qua, Tổng cục hải quan chỉ mới xử lý vi phạm được một công ty duy nhất. Qua đó, theo căn cứ kết quả điều tra xác minh và những chứng cứ, tài liệu đã thu thập được về vụ việc vi phạm của Công ty TNHH dịch vụ thương mại xuất nhập khẩu Đức Đạt. Công ty này đã sử dụng các giấy tờ, tài liệu giả gồm Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu, và các văn bản thông báo lô hàng phế liệu nhập khẩu để kiểm tra, thông quan để nhập khẩu. Ngoài ra, còn nhiều doanh nghiệp khác vẫn chưa điều tra xác minh được.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Khánh Quang, Phó cục trưởng Cục điều tra chống buôn lậu - Tổng cục Hải quan cho biết, danh sách doanh nghiệp được chứng nhận nhập khẩu phế liệu về làm nguyên liệu sản xuất được cấp bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường. Trong khi đó, danh sách này từ trước tới nay chưa hề được đăng lên cổng thông tin một cửa quốc gia. Do đó, hải quan và các cảng biển khó có thể biết được doanh nghiệp nào được cấp phép và doanh nghiệp nào chưa được cấp phép. Trong khi doanh nghiệp làm thủ tục thông quan nhập khẩu còn có nhiều kẽ hở. Ngoài ra, còn chưa nói tới việc một số doanh nghiệp hoàn toàn có thể làm giả mạo khiến cho việc quản lý gặp rất khó khăn. Chưa kể tới việc Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương cũng có thẩm quyền cấp giấy phép nhập khẩu phế liệu. Do vậy, đối với các container tồn đọng tại cảng, cơ quan chống buôn lậu cũng khó có thể tìm được chủ nhân thực sự của lô hàng.

Tuyết Thùy