Halico vẫn 'ngất ngây' trong lỗ

Công ty Cổ phần Cồn Rượu Hà Nội - Halico vừa công bố kết quả kinh doanh quý II với khoản thua lỗ hàng chục tỷ đồng. Riêng 3 tháng quý II, Halico chỉ đạt hơn 21 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 9% so với cùng kỳ.

Hoạt động kinh doanh dưới giá vốn suốt thời gian dài khiến lợi nhuận gộp hãng sản xuất rượu thu về quý vừa qua ghi nhận số âm gần 4 tỷ đồng.

Sau khi trừ các chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, Halico lỗ trước thuế 24 tỷ đồng trong quý. Tuy vậy, khoản lỗ này đã giảm khá nhiều so với số lỗ 30 tỷ của cùng kỳ quý II/2018.

Trong 3 năm gần nhất, Halico liên tục thua lỗ do kinh doanh dưới giá vốn. Tính đến cuối tháng 6 năm nay, lỗ lũy kế của doanh nghiệp này đã lên tới 376 tỷ đồng, trong khi vốn điều lệ doanh nghiệp chỉ là 200 tỷ.

Tính trong 6 tháng đầu năm nay, dù doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ tăng tới 13%, doanh thu thuần Halico thu về chỉ tương đương cùng kỳ. Nguyên nhân do các khoản giảm trừ doanh thu của công ty này tăng rất mạnh, phần lớn là tiền chiết khấu thương mại để ghi nhận doanh số tăng trưởng nói trên.

Điều này khiến lợi nhuận gộp thu về trong 6 tháng qua đã giảm đáng kể chỉ còn vỏn vẹn 1 tỷ đồng, tương đương tỷ suất lãi gộp chỉ là 1,2%, trong khi cùng kỳ vẫn ghi nhận mức 7,8%.

Kết quả, Halico lỗ trước thuế hơn 37 tỷ đồng sau 6 tháng đầu năm nay. Bình quân, cứ mỗi ngày ông chủ thương hiệu Vodka Hà Nội lại lỗ hơn 200 triệu đồng.

Từng có giai đoạn Halico chiếm đa số thị phần tiêu thụ rượu tại phía Bắc, kết quả kinh doanh những năm trước 2010 cũng rất khả quan.

Halico tiền thân là Nhà máy Rượu Hà Nội xây dựng từ năm 1898. Công ty chuyển sang hoạt động theo mô hình cổ phần từ tháng 12/2016 với vốn điều lệ 48,5 tỷ đồng. Nhà máy được chuyển thành Công ty TNHH MTV Rượu Hà Nội từ năm 2004 và cổ phần hóa sau đó không lâu với vốn điều lệ ban đầu gần 50 tỷ đồng. Sau nhiều lần tăng vốn, hiện vốn điều lệ của công ty này ở mức 200 tỷ đồng.

Đây cũng là một trong số ít doanh nghiệp chuyên sản xuất rượu lớn nhất tại Việt Nam. Từng có giai đoạn Halico chiếm đa số thị phần tiêu thụ rượu tại phía Bắc, kết quả kinh doanh những năm trước 2010 cũng rất khả quan. Công ty này thậm chí từng được đánh giá là doanh nghiệp có tốc độ tăng trưởng doanh thu nhanh, với mức tăng bình quân 25% mỗi năm.

Tuy nhiên, bước ngoặt lớn nhất trong lịch sử gần 120 năm hoạt động của Halico là ký hợp đồng đối tác chiến lược với Diageo vào năm 2011. Tập đoàn này thông qua một công ty con chi gần 2.000 tỷ đồng để nắm giữ 30% vốn cổ phần và nâng lên 45,57% sau đó. Phần vốn còn lại thuộc sở hữu của Tổng công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) và một số cổ đông cá nhân.

Sự hiện diện của hai "ông lớn" trong danh sách cổ đông được kỳ vọng sẽ mang đến làn gió mới, giúp công ty cải thiện năng lực quản trị và mở rộng hệ thống phân phối. Tuy nhiên, những số liệu tài chính lại cho thấy chiều ngược lại.

Lợi nhuận doanh nghiệp sở hữu thương hiệu Nếp mới, Vodka Hà Nội... "lao dốc" kể từ năm 2010 và không có sự tiến triển bất chấp sự góp mặt của hai cổ đông lớn.

Ngoại trừ năm 2012 lợi nhuận tăng vọt nhờ tiền đền bù di dời nhà máy từ Hà Nội sang Bắc Ninh, những năm còn lại chỉ một chiều đi xuống. Halico lần đầu báo lỗ năm 2015 và tăng dần những năm sau đó. Hai năm gần nhất, tổng số lỗ của doanh nghiệp này hơn 150 tỷ đồng.

Theo nhận định của ban lãnh đạo công ty, thị hiếu và yêu cầu của người tiêu dùng đối với thực phẩm nói chung và rượu nói riêng ngày càng khắt khe về chất lượng, hình ảnh và bao bì mẫu mã... Halico phải đối mặt với cạnh tranh khốc liệt từ các hãng rượu, đặc biệt là đối mặt với tình trạng trốn thuế, làm hàng giả, hàng nhái của các cơ sở tư nhân, tạo ra "sự cạnh tranh không lành mạnh, công bằng".

Nhu cầu sản xuất ở mức thấp so với năng lực sản xuất dẫn tới công ty không giảm được giá thành,phải giảm công suất hoạt động xuống mức thấp. Các thương hiệu hiện có mất dần chỗ đứng trên thị trường, những chai Vodka Hà Nội không cạnh tranh được với những thương hiệu ngoại nhập, trong khi những sản phẩm mới không gây được tiếng vang khiến hoạt động của Halico không được cải thiện.

Mới đây, tại Diễn đàn Tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng dẫn chứng về việc nhiều thương hiệu đình đám một thời đang bắt đầu hoặc đang có dấu hiệu lụi tàn trong đó có Halico.

Vị chuyên gia này phân tích: năm 2011, công ty này đã có đại gia ngoại mua 30% cổ phần với giá hơn 200.000 đồng/cổ phiếu. Tròn 1 năm trước lên sàn với giá 31.000 đồng/cổ phiếu nhưng hiện chỉ còn 12.000 đồng/cổ phiếu và hoàn toàn không có giao dịch. Công ty hoạt động lỗ liên tục từ 2015 đến nay.

Công ty mẹ của Halico là Habeco cũng xuống dốc, lợi nhuận sau thuế giảm từ 1.100 tỷ đồng năm 2014 xuống còn 310 tỷ đồng theo số kế hoạch năm 2019, thị phần giảm từ 21% xuống còn 16%.

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, đối với những công ty này, nếu Nhà nước không có cơ chế đặc thù để xử lý dứt điểm khó khăn vướng mắc để thoái vốn càng nhanh càng tốt, thì chắc chắn bất lợi và thiệt hại về ngân sách sẽ càng nhiều. Trong nhiều trường hợp, chậm cổ phần hóa, thoái vốn cũng đồng nghĩa với khả năng gây thất thoát cho Nhà nước càng lớn.

Đáng lo ngại hơn, theo ông Long, sự chậm trễ trong cổ phần hóa, thoái vốn dễ dẫn đến tâm lý hoạt động cầm chừng chờ đợi, thậm chí là bất an của chính đội ngũ quản lý và người lao động, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đã yếu kém sẽ lại càng yếu kém hơn và Nhà nước sẽ càng khó khăn hơn khi thoái vốn.

Khánh Hà