Hạn hán có thể kéo dài đến giữa tháng 5/2024

Miền Bắc đã bước vào mùa hè với dự báo nắng nóng gay gắt (Ảnh: Đinh Huy).

Nắng nóng gay gắt ở Bắc Bộ và Trung Bộ

Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia cho biết, tính đến 24/4 nhiệt độ tại Bắc Bộ và Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế, nhiệt độ phổ biến cao hơn từ 2 – 4 độ C so với trung bình nhiều năm (TBNN), các khu vực khác nhiệt độ phổ biến cao hơn từ 1,5 – 2 độ C so với TBNN.

Tính từ đầu năm 2024 đến nay, Bắc Bộ và Trung Bộ đã xảy ra 3 đợt nắng nóng. Cụ thể, từ ngày 31/3 - 4/4 xảy ra tại khu vực Tây Bắc Bắc Bộ, vùng núi phía Bắc và các tỉnh từ Thanh Hóa - Phú Yên; từ ngày 13 - 17/4 xảy ra tại khu vực Tây Bắc Bắc Bộ, Trung Trung Bộ; từ ngày 19 - 21/4 xảy ra ở Thanh Hóa - Phú Yên, trong đó khu vực Tây Bắc và các tỉnh từ Thanh Hóa - Thừa Thiên Huế xảy ra nhiều ngày nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt với nhiệt độ từ 36 – 39 độ C, có nơi trên 40 độ C.

Cũng theo Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, tình hình khô hạn, thiếu nước tại khu vực Tây Nguyên đang diễn ra gay gắt, nhiều hồ chứa nhỏ đã cạn nước ảnh hưởng lớn đến cây trồng có kinh tế cao như cà phê, hồ tiêu. Trên địa bàn tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk và Lâm Đồng có khoảng 2.992 ha bị ảnh hưởng hạn hán.

Bên cạnh đó, tình trạng khô hạn thiếu nước cục bộ ngoài vùng cấp nước của các công trình thủy lợi đã xảy ra ảnh hưởng đến dân sinh và sản xuất nông nghiệp tại nhiều tỉnh như Ninh Thuận, Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng.

Mực nước các sông ở khu vực Bắc Bộ biến đổi chậm và ở mức thấp, đặc biệt mực nước trên sông Thái Bình tại Phả Lại, trên sông Thao tại Phú Thọ đã xuống mức thấp nhất lịch sử. Nguồn nước trên các sông, hồ chứa khu vực Bắc Bộ phổ biến thiếu hụt so với TBNN từ 30 - 60%, thiếu hụt nhiều trên sông Thao và sông Lô từ 50 - 60%. Mực nước trên các sông ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên biến đổi chậm và ở mức thấp, trên một số sông mực nước đã xuống dưới hoặc tương đương với mực nước thấp nhất lịch sử.

Tính đến thời điểm hiện tại, mực nước các hồ chứa thủy điện lớn khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên thấp hơn từ 1,0 - 17,4m so với mực nước dâng bình thường. Dung tích hiện tại của các hồ chứa khu vực Bắc trung Bộ đạt từ 57 - 87% dung tích thiết kế (DTTK), các hồ khu vực Trung Trung Bộ đạt 69 - 90% DTTK, các hồ khu vực Nam Trung Bộ đạt 35 - 83% DTTK, các hồ khu vực Tây Nguyên đạt từ 40 - 95% DTTK; các hồ trên hệ thống sông Đồng Nai đạt từ 55 - 97% DTTK.

Tình trạng khô hạn ở miền Trung và Tây Nguyên dự báo sẽ kéo dài đến giữa tháng 5/2024.

Cảnh báo khô hạn kéo dài

Nhận định tình hình nắng nóng, nguồn nước, cảnh báo hạn hán từ tháng 5 - 9/2024, Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia cho biết, tháng 5/2024, trên phạm vi toàn quốc nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn so với TBNN khoảng 1,0 - 2,00C, có nơi cao hơn. Tháng 6/2024, cao hơn từ 0,5 - 1,50C so với TBNN cùng thời kỳ. Từ tháng 7 - 9/2024, nhiệt độ trung bình trên cả nước phổ biến cao hơn so với TBNN khoảng từ 0,5 - 1,00C.

Từ tháng 5 - 7/2024, nắng nóng tiếp tục xuất hiện tại khu vực Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ và Tây Nguyên. Dự báo số đợt nắng nóng ở các khu vực phổ biến cao hơn TBNN, tại khu vực Tây Bắc khoảng 4 - 5 đợt, khu vực Đông Bắc 3 - 4 đợt và Đồng bằng Bắc Bộ từ 6 - 8 đợt; khu vực từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế từ 7 - 9 đợt, từ Đà Nẵng đến Bình Thuận từ 4 - 6 đợt và tại khu vực Tây Nguyên từ 3 - 4 đợt.

Mùa mưa tại khu vực Tây Bắc bắt đầu vào cuối tháng 4 đầu tháng 5/2024; các khu vực khác ở Bắc Bộ có khả năng xuất hiện từ giữa tháng 5/2024. Mùa mưa tại Tây Nguyên xuất hiện từ nửa đầu tháng 5/2024. Tổng lượng mưa các khu vực phổ biến ở mức xấp xỉ so với TBNN, riêng khu vực Trung Bộ, trong các tháng chính của mùa mưa (từ tháng 9 - 11/2024) có xu hướng cao hơn so với TBNN.

Trong tháng 5/2024, chưa có dấu hiệu xuất hiện lũ tiểu mãn ở khu vực Bắc Bộ. Từ tháng 5 - 9/2024, dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên sông Đà thiếu hụt từ 30 - 40% so với TBNN, dòng chảy đến hồ Thác Bà trên sông Chảy và đến hồ Tuyên Quang trên sông Gâm có khả năng ở mức thiếu hụt từ 20 - 30% so với TBNN.

Từ tháng 5 - 9/2024, lượng dòng chảy trên các sông ở Thanh Hóa, sông Tả Trạch (ThưàThiên Huế), sông Trà Khúc (Quảng Ngãi), các sông ở Bình Định, bắc Bình Thuận ở mức xấp xỉ và cao hơn từ 10 - 30% so với TBNN; các sông khác ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên mức thấp hơn từ 15 - 55% so với TBNN, riêng dòng chảy trên sông Bến Hải (Quảng Trị), sông Ba (Phú Yên) và sông La Ngà (Nam Bình Thuận) thấp hơn TBNN từ 65 - 80%.

Trung tâm Dự báo KTTT Quốc gia cảnh báo, trạng hạn hán ở khu vực Bắc Tây Nguyên tiếp tục đến nửa đầu tháng 5/2024, sau đó có khả năng giảm dần, riêng phía Nam Tây Nguyên có thể chấm dứt hạn từ giữa tháng 5/2024; các tỉnh khu vực phía bắc của Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ hạn hán tiếp tục ảnh hưởng từ tháng 5 - 7/2024, sau đó có xu thế giảm dần.

Mùa hè năm 2024 khu vực Bắc Bộ, Trung Bộ nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, khả năng sẽ xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối. Nguy cơ cao xảy ra các trận dông, lốc, mưa đá.

Nguyễn Quý