Hàn Quốc 'chiến đấu' với rác thải nhựa

Chẳng những giá rác thải nhựa bị giảm mạnh mà 48 công ty tái chế rác thải của Hàn Quốc đã đồng loạt tuyên bố dừng thu gom phế liệu. Họ đưa ra lý do những mặt hàng này không mang lại lợi nhuận.

Sự việc này dẫn đến tình trạng rác thải không có người thu giữ, chồng chất trên vỉa hè ở nhiều thành phố lớn. “Tất cả chúng tôi đều nhận ra rằng mình đã xả quá nhiều rác. Chúng tôi bị sốc vì điều đó”, nhà hoạt động người Hàn Quốc Bae Sunyoung cho biết.

Một bãi thu gom rác thải nhựa ở Hàn Quốc (Ảnh: CNA)

Toàn xã hội phải thay đổi

Trước tình hình trên, Bộ Môi trường Hàn Quốc buộc phải tổ chức cuộc họp khẩn với các đơn vị liên quan nhằm nhanh chóng đảm bảo duy trì mức độ thu gom, xử lý phế thải nhựa đúng tiến độ.

Trước mắt, Chính phủ Hàn Quốc quyết định sẽ hỗ trợ tài chính cho các công ty tái chế rác thải. Quan trọng hơn, Hàn Quốc phải tìm cách chuyển xuất khẩu rác thải sang xây dựng mô hình tái chế trong nước bền vững và giảm sử dụng nhựa.

Công ty Meerae Enterprise ở thành phố Cheong ju, cách thủ đô Seoul khoảng 110km, là một trong những doanh nghiệp thu gom rác thải gặp khó khăn về tài chính do ảnh hưởng từ quyết định của Trung Quốc. Người đứng đầu công ty, ông Jung Namgyu cho biết, doanh nghiệp này đã phải cắt giảm nhân lực và giảm lương của nhân công.

Hiện tại, Meerae đang được Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ bằng bản hợp đồng 3 tháng, trong đó nêu rõ công ty sẽ tiếp tục nhiệm vụ thu gom rác thải cho thành phố như cũ. Với mỗi cân rác thải thu gom, thành phố sẽ trả thêm 0,22 USD. Đây được cho là biện pháp tình thế nhằm giữ cho thành phố Cheongju luôn được sạch sẽ.

Tuy nhiên, ông Jung Namgyu lo ngại rằng khi bản hợp đồng kết thúc, rác thải sẽ tràn ngập đường phố. “Nếu chúng tôi không tiếp tục thu gom các chai nhựa PET, chúng sẽ bị đốt cháy như rác thông thường. Điều này sẽ làm giảm tỷ lệ tái chế rác thải chung của toàn đất nước và ảnh hưởng tiêu cực tới việc tái chế rác thải nhựa trên toàn cầu”, đại diện công ty Meerae khẳng định.

Trước tình hình trên, tháng 5/2018, Bộ Môi trường Hàn Quốc đã ban hành các quyết định khắt khe nhằm thắt chặt việc sử dụng rác thải nhựa, đồng thời đặt mục tiêu nâng tỷ lệ tái chế rác trong nước từ 34% lên 70% vào năm 2030.

Bộ trưởng Môi trường Hàn Quốc Kim Eun-kyung

Theo đó, các nhà sản xuất đồ uống sẽ bị cấm sản xuất sản phẩm đựng trong chai nhựa màu từ năm 2020. Lý do đơn giản bởi việc tái chế chai nhựa màu tốn kém hơn so với các chai nhựa không màu. Bên cạnh đó, bất kỳ sản phẩm nào chứa các thành phần có hại như polyvinyl chloride (PVC) sẽ bị cấm, trong khi các sản phẩm nhựa khác khó tái chế sẽ dần bị loại bỏ.

Việc sử dụng túi nilon cũng sẽ được thắt chặt. Các gói sản phẩm bằng nhựa trong siêu thị, cửa hàng tạp hóa cũng bị ngăn cấm sử dụng. Trong khi đó, cốc nhựa dùng một lần, ống hút nhựa tại các quán cà phê và những nơi công cộng khác đang dần được loại bỏ, tiến tới không sử dụng vào năm 2027. Quy định do Chính phủ Hàn Quốc ban hành hồi tháng 9.

Cô Bae, một công dân Hàn Quốc khẳng định đã đến lúc người dân Hàn Quốc phải suy nghĩ đến việc giảm sử dụng nhựa. “Lẽ ra chúng ta phải suy nghĩ về cách giảm rác thải ngay từ đầu. Tất nhiên việc tái chế rác thải là quan trọng nhưng tái chế không phải là câu trả lời cuối cùng”, cô Bae cho biết.

Quy định khắt khe về sử dụng nhựa

Quyết định cấm sử dụng cốc nhựa trong tất cả các quán cà phê và các điểm công cộng được ban hành từ tháng 9 vừa qua được đánh giá là khó thực hiện. Theo đó, cốc nhựa chỉ được sử dụng trong trường hợp đựng đồ uống mang đi, còn tất cả khách hàng tại cửa hàng bắt buộc phải được phục vụ bằng loại cốc khác. Doanh nghiệp nào bị phát hiện vi phạm quy tắc mới này sẽ bị xử phạt hành chính lên tới 2 triệu won (khoảng 2.400 USD).

Hàn Quốc cấm cốc nhựa và ống hút nhựa trong các quán cà phê từ tháng 9/2018

Quyết định này sẽ ảnh hưởng tới hàng triệu người dân Hàn Quốc, bởi chỉ tính riêng ở thủ đô Seoul đã có hơn 18.000 quán cà phê đang hoạt động, nhiều hơn ở hai thành phố lớn của Mỹ là New York và Seattle cộng lại.

Một nữ sinh 23 tuổi, đang làm việc bán thời gian tại một quán cà phê ở Seoul cho biết, đã từng có suy nghĩ bỏ việc chỉ vì quy tắc mới khiến cô gặp nhiều rắc rối.

"Nhiều người không quen sử dụng cốc thủy tinh trong quán cà phê. Một số người phàn nàn với tôi và yêu cầu tôi đổi cốc. Nhiều người khác lại nói dối, họ nói rằng muốn cà phê đựng trong cốc nhựa để họ có thể rời quán trong trường hợp chưa uống xong. Có nhiều lý do khiến mọi người nói dối và tôi chán ngấy vì phải giải quyết chúng”, cô gái kể lại.

Sau khi kế hoạch cắt giảm rác thải nhựa được ban hành, các nhà chức trách thành phố Seoul cũng cam kết sẽ giảm một nửa lượng rác thải nhựa sử dụng tại Thủ đô đến năm 2022.

“Chính quyền thành phố Seoul cũng sẽ tiến tới không sử dụng chai nhựa trong các cơ quan chính quyền thành phố và cấm sử dụng cốc nhựa dùng một lần trong các cuộc họp”, chính quyền thành phố cho biết.

Ngoài ra, các bệnh viện, rạp chiếu phim và thậm chí cả nhà tang lễ cũng sẽ buộc phải hạn chế các sản phẩm nhựa dùng một lần. Ngay cả những chiếc túi nhỏ bằng nhựa đựng ô, vốn được phát ngay tại lối vào các tòa nhà, ga tàu điện ngầm, cũng sẽ bị cấm. Thay vào đó, những chiếc ô sẽ được sấy khô hoặc dùng khăn thấm nước.

Thủ đô Seoul, Hàn Quốc là nơi cư trú của hơn 10 triệu người dân, đang nỗ lực chiến đấu chống rác thải nhựa

Chính quyền cũng có kế hoạch cấm cửa hàng phát túi nhựa cho khách sau khi mua hàng, trong bối cảnh túi nilon chiếm hơn 1/3 số lượng rác thải cần tái chế của thành phố. Người tiêu dùng được khuyến khích sử dụng túi giấy hoặc hộp giấy, còn doanh nghiệp nào vi phạm có thể bị phạt tiền lên đến 300.000 won.

Hàn Quốc được biết đến là nước tiêu thụ sản phẩm nhựa dùng một lần lớn nhất trên thế giới, đạt mức 98,2 kg/người/năm, theo báo cáo của Chính phủ năm 2016. Nhà hoạt động vì môi trường Kim Hyun-kyung thuộc Liên đoàn Môi trường Hàn Quốc khẳng định, sự thay đổi là cần thiết, bất chấp sự than phiền của một bộ phận người tiêu dùng và chủ doanh nghiệp.

“Chúng ta đang trong giai đoạn làm quen với sự thay đổi. Mọi người cần phải tạo thói quen không sử dụng cốc nhựa trong các quán cà phê mà không cần được thông báo”.

Thục Anh (theo CNA, Korea Herald)