Hãng hàng không đầu tiên hủy mua 737 có phải đại họa của Boeing?

Vào 22/3 vừa qua, Garuda Indonesia trở thành hãng bay đầu tiên có động thái hủy bỏ đơn đặt hàng máy bay Boeing 737 Max 8.

Theo Garuda, các hành khách Indonesia đã không còn tin tưởng vào máy bay 737 Max 8 của Boeing sau hai tai nạn nghiêm trọng chỉ trong vòng 5 tháng qua, bao gồm chuyến bay của Lion Air vào tháng 10 khiến 189 người thiệt mạng và vụ rơi máy bay của Ethopian Airlines hồi đầu tháng tước đi sinh mạng của 157 có mặt trên chuyến bay.

Khả năng bớt nhiều hơn hủy

Theo Wall Street Journal, cùng với việc hủy bỏ đơn hàng với Boeing 737 Max 8, hãng bay Garuda muốn thay thế mẫu máy bay này bằng loại máy bay có kích cỡ lớn hơn của Boeing.

Boeing vẫn đang tiếp tục sản xuất 737 MAX theo đúng tiến độ. Ảnh: AP.

Theo JPMorgan, trong bối cảnh Boeing là nhà xuất khẩu lớn nhất Mỹ, các sự cố và gián đoạn xảy ra đối với việc sản xuất 737 Max sẽ ảnh hưởng và làm sụt giảm GDP của nước này. Cụ thể, nếu việc ngưng sản xuất 737 Max xảy ra, GDP Mỹ có thể bị giảm khoảng 0,15%, hoặc giảm tốc độ tăng trưởng theo quý hàng năm khoảng 0,6%.

Nhưng các hãng bay khác nhiều khả năng sẽ không hủy bỏ các đơn hàng với 737 Max 8 như Garuda. Theo WSJ, các hãng hàng không vẫn tiếp tục chi trả cho những chiếc 737 Max chưa được bàn giao và định giá của chúng vẫn giữ nguyên như trước thời điểm chúng bị cấm bay ở nhiều nơi trên thế giới.

Theo hai nhà phân tích hàng không Henry Harteveldt và George Hamlin chia sẻ với Business Insider, nếu các hãng bay cố gắng thay đổi điều khoản trong đơn đặt hàng, nhiều khả năng họ sẽ giảm số lượng hoặc đàm phán lại thay vì hủy bỏ toàn bộ.

Ông Harteveldt nói rằng việc cân nhắc bối cảnh đưa ra quyết định của Garuda là quan trọng. Đây là hãng hàng không quốc gia Indonesia, nơi xảy ra tai nạn của Lion Air, đồng nghĩa với việc phản ứng trước vụ rơi máy bay của Ethiopian Airlines cũng trở nên mạnh mẽ hơn tại đây.

Còn theo ông Hamlin, quyết định hủy bỏ một đơn đặt hàng máy bay cũng không hề dễ dàng. Boeing và Airbus đã chiếm lĩnh thị trường máy bay thương mại và cả hai đều đang nợ rất nhiều đơn hàng.

“Tại thời điểm này, nếu bạn hủy bỏ đơn hàng 787 Max, bạn sẽ thay thế chúng bằng gì? Airbus tất nhiên mong muốn nâng cao doanh thu từ các khách hàng của Boeing, nhưng những chiếc máy bay dòng A320 và 737 đều đã hết hàng trong nhiều năm nữa. Chủ tịch của Hamlin Transportation Consulting nói. “Bạn hoàn toàn có thể hủy một vài chiếc được bán lẻ, nhưng chuyển đổi toàn bộ đơn hàng cho những máy bay lớn là khó khăn”.

Ngoài ra việc chuyển đổi từ máy bay Boeing sang Airbus cũng gặp trở ngại khi Airbus có sản lượng thấp hơn hãng của Mỹ.

Không dễ dàng để hủyđơn đặt hàng máy bay

Ngoài những hạn chế về sản lượng sản xuất, các hãng hàng không đều đã cân nhắc kỹ lượng và đầu tư đáng kể khi đưa ra quyết định đặt hàng một chiếc máy bay, bao gồm huấn luyện nhân viên, mua trang thiết bị cần thiết để duy trì hoạt động, xây dựng lịch trình bay dựa trên sức tải và tầm bay của từng loại máy bay. Những yếu tố này sẽ khiến quyết định hủy bỏ trở nên rắc rối hơn.

Việc Garuda hủy đơn hàng 737 Max nhiều khả năng sẽ không phải là thảm họa với Boeing. Ảnh: Brandon Farris.

Ông Harteverld cũng nhận định: “là một hãng bay, khi bạn cam kết mua một chiếc máy bay, điều này chẳng khác gì bạn kết hôn ở một nơi mà ly hôn là việc vô cùng khó khăn”.

Những hãng hàng không đã tiếp nhận 737 Max 8 lại đối mặt với những vấn đề khác trong bối cảnh loại máy bay nay vừa bị cấm bay trên nhiều quốc gia trong khi các nhà điều tra đang nỗ lực tìm ra nguyên nhân của hai vụ tai nạn hàng không vừa qua.

American Airlines đưa ra thông báo hôm chủ nhật 24/3) rằng hãng này đã hủy khoảng 90 chuyến bay trong một ngày vì sự cố 737 và kéo dài việc này đến 24/4.

Ở một diễn biến khác, Boeing có thể sẽ phải bù đắp cho việc mất chi phí cơ hội doanh thu cho các hãng bay khi 737 Max 8 vẫn đang bị cấm như Norwegian Air, hãng vừa đưa ra yêu cầu với nhà sản xuất máy bay của Mỹ.

Đại diện Boeing chia sẻ công ty không đưa ra bình luận về những cuộc thảo luận với khách hàng.

Hai tai nạn máy bay của Lion Air và Ethiopian Airlines khiến Boeing bị kiểm soát gắt gao. Theo CNN vào thứ năm 21/3) vừa qua, Bộ Tư Pháp Mỹ (DOJ) đã triệu tập Boeing nhằm phục vụ cuộc điều tra hình sự về quy trình chứng nhận và quảng bá 737 Max.

Cơ quan điều tra được cho rằng lo ngại về quá trình mà Boeing sử dụng để kiểm định dòng máy bay 737 Max của hãng đủ an toàn và các dữ liệu mà hãng gửi cho Cục Hàng không Liên bang đang có vấn đề. Các điều tra viên đã yêu cầu Boeing đưa ra các thông tin về tài liệu huấn luyện phi công cũng như tài liệu marketing của dòng 737 Max.

Một đại diện của Boeing nói rằng hãng này không có bình luận về các vấn đề pháp lý và các cơ quan như DOJ hay FBI cũng chưa đưa ra phản hồi nào.

Ngô Minh