Hàng trăm triệu USD tiền hoàn thuế bị 'giam'

Khó khăn về thủ tục, chậm được hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) là khó khăn được nhiều doanh nghiệp nêu ra tại hội nghị “Đối thoại về chính sách, thủ tục hành chính thuế và hải quan năm 2022”. Hội nghị do Bộ Tài chính phối hợp cùng Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức ngày 25-11 tại TP.HCM.

Phải đi vay lãi cao vì chậm được hoàn thuế

Ông Tomoki Kawasaki, Giám đốc tài chính Công ty TNHH Điện lực Vân Phong (Khánh Hòa), cho biết công ty đang triển khai dự án nhà máy điện BOT do Tập đoàn Sumitomo Corporation (Nhật Bản) làm chủ đầu tư với tổng vốn xấp xỉ 2,6 tỉ USD. Tuy nhiên, vướng mắc về điều kiện, thủ tục khiến việc chậm hoàn thuế VAT của công ty kéo dài đến nay đã hai năm.

Sẽ tiếp tục hỗ trợ người dân, doanh nghiệp

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cũng cho hay Bộ Tài chính sẽ tiếp tục triển khai thực hiện các giải pháp về gia hạn, miễn, giảm thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất. Dự kiến trong năm nay sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân với giá trị tiền thuế, tiền thuê đất, phí, lệ phí… khoảng 233.000 tỉ đồng.

“Số liệu thống kê trong chín tháng đầu năm 2022 cho thấy cơ quan thuế cả nước đã giải quyết hoàn thuế đối với 2.998 quyết định hoàn thuế thuộc diện kiểm tra trước hoàn; số thuế không đủ điều kiện hoàn của kiểm tra hồ sơ là 1.870 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng 1,7% tổng số thuế đề nghị hoàn” - ông Tuấn nói.

Cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị định 49/2022 có hiệu lực từ ngày 12-9-2022, quy định rõ về hoàn thuế VAT đối với dự án đầu tư của cơ sở kinh doanh thuộc ngành, nghề có điều kiện. Nghị định đã có nhưng cơ quan thuế địa phương vẫn chậm với lý do… chờ thông tư hướng dẫn của Tổng cục Thuế.

Số thuế VAT mà đáng lẽ công ty được hoàn đến nay đã lên đến khoảng 100 triệu USD, tương đương hơn 2.460 tỉ đồng. Vì vậy, công ty buộc phải huy động nguồn vốn để bù đắp lại khoản chưa được hoàn thuế VAT, nên phát sinh chi phí lãi vay cao. Ngoài ra, công ty còn đang thua lỗ vì chênh lệch tỉ giá.

“Chính vì việc kéo dài hoàn thuế hai năm của cơ quan chức năng khiến công ty gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, chúng tôi kiến nghị Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể để cơ quan thuế địa phương triển khai nhanh, tránh thiệt thòi cho chúng tôi” - ông Tomoki Kawasaki nhấn mạnh.

Công ty cổ phần Tôm Miền Nam cũng đang gặp vướng mắc vì thủ tục hoàn thuế với dự án đầu tư mở rộng. Số tiền chậm hoàn thuế VAT từ quý IV-2021 đến nay của công ty là hơn 7 tỉ đồng. Bà Trần Đoàn Thanh Trúc, đại diện Công ty cổ phần Tôm Miền Nam, cho biết công ty đang hoạt động theo chế độ hạch toán phụ thuộc tập trung 100% tại trụ sở chính tỉnh Bạc Liêu. Cuối năm 2019, công ty thực hiện dự án đầu tư mở rộng tại nhà máy thuộc chi nhánh Cà Mau và dự án đã hoàn thành, đưa vào sử dụng.

Phát biểu tại hội nghị, đại diện các doanh nghiệp cho biết đang gặp nhiều khó khăn về thủ tục và chậm được hoàn thuế. Ảnh: QUANG HUY

“Vậy phần thuế VAT phát sinh của dự án đầu tư mở rộng khác tỉnh nhưng hạch toán phụ thuộc, công ty có đủ điều kiện để hoàn phần thuế này theo hình thức hoàn xuất khẩu không? Chúng tôi rất mong nhận được sự hướng dẫn của lãnh đạo Tổng cục Thuế để công ty được hoàn lại phần thuế này, chia sẻ phần nào khó khăn cho hoạt động trong giai đoạn hiện tại” - bà Trúc thắc mắc.

Việc chậm được hoàn thuế như hai trường hợp trên không phải là cá biệt. Rất nhiều công ty khẳng định họ gặp rất nhiều khó khăn vì chậm được hoàn thuế VAT. Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết riêng số tiền VAT mà hàng trăm doanh nghiệp sử dụng gỗ rừng trồng chưa được hoàn đã lên đến khoảng 1.000 tỉ đồng.

Chỉ đạo hoàn thuế kịp thời, không chờ… thông tư

Thừa nhận việc hoàn thuế đối với các dự án đầu tư thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện có vướng mắc, ông Vũ Xuân Bách, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, cho hay đã có dự thảo thông tư hướng dẫn Nghị định 49/2022 quy định về hoàn thuế VAT đối với các dự án đầu tư để giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp. Dự thảo thông tư đang xin ý kiến các bên liên quan và đã đi đến bước hoàn thiện cuối cùng trước khi ban hành.

Nhưng để kịp thời giải quyết khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp, mới đây (ngày 23-11), Tổng cục Thuế đã có công văn hướng dẫn thực hiện. “Các cục thuế tỉnh, thành có thể thực hiện hoàn thuế ngay cho doanh nghiệp theo hướng dẫn này mà không cần phải chờ có thông tư mới làm” - ông Bách nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cũng khẳng định thông tư hướng dẫn đã được Tổng cục Thuế lấy ý kiến góp ý và hoàn thiện. Song để hỗ trợ ngay cho doanh nghiệp thì các cục thuế, chi cục thuế địa phương cần triển khai hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp ngay chứ không chờ đợi thông tư nữa.

Về vướng mắc đối với các đơn vị kinh doanh ngành nghề có điều kiện trong ngành điện như trường hợp Công ty Điện lực Vân Phong, Thứ trưởng Tuấn nói trường hợp này “được hoàn thuế VAT”. Nhưng ngành điện lại là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, vì vậy Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các bộ chuyên ngành để tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, nhất là những ngành phải tốn nhiều chi phí, thời gian đầu tư ban đầu.

QUANG HUY