Hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản đối diện với khung hình phạt nào?
Theo luật sư, căn cứ tình tiết cụ thể vụ án, nếu kết quả điều tra, xác minh có tình tiết tăng nặng thì người bị khởi tố sẽ phải đối diện với khung hình phạt cao nhất của Bộ luật Hình sự.
Chiều 10/4, cơ quan Cảnh sát điều tra (C01) Bộ Công an phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương thi hành lệnh khám xét tại trụ sở Tập đoàn Tân Hiệp Phát và nhiều địa điểm khác, quyết định khởi tố bị can đối với Trần Quí Thanh, Trần Uyên Phương, Trần Ngọc Bích (2 con gái ông Thanh), và bắt tạm giam đối với Trần Quí Thanh, Trần Uyên Phương, để điều tra về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, quy định tại khoản 4 Điều 175 Chương XVI Bộ luật Hình sự năm 2015 (Số: 100/2015/QH13, ngày 27 tháng 11 năm 2015), sửa đổi bổ sung năm 2017.
Ông Trần Quí Thanh là người sáng lập và Giám đốc điều hành của Tập đoàn nước giải khát Tân Hiệp Phát (tên đầy đủ là Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Tân Hiệp Phát), đơn vị hàng đầu trong ngành sản xuất và cung cấp hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) và cũng là một trong những doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam.
Lực lượng chức năng bên ngoài trụ sở Tập đoàn Tân Hiệp Phát chiều 10/4/2023 (Ảnh: Thy Huệ)
Trước đó, một số người dân đã có đơn tố giác ông Thanh, bà Phương, bà Bích và một số cá nhân có hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, Trốn thuế và Cưỡng đoạt tài sản, liên quan các dự án bất động sản có giá trị đặc biệt lớn trên địa bàn tỉnh Đồng Nai và TP HCM.
Tháng 3/2021, C01 đã khởi tố vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" khi nhận được đơn tố cáo của ông Lê Văn Lâm, TGĐ Công ty Cổ phần đầu tư phát triển Kim Oanh Đồng Nai, ông Nguyễn Văn Chung và Lâm Hoàng Sơn, cùng trú tại TP HCM.
Trong đơn, ông Lâm cho rằng ông Thanh và bà Uyên Phương cùng một số người liên quan đã có hành vi chiếm đoạt tài sản thông qua chuyển nhượng dự án, cổ phần doanh nghiệp. Các ký kết giữa hai bên là hợp đồng giả cách, bản chất là việc vay mượn tiền.
Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, luật sư Trương Anh Tuấn, đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho biết khung hình phạt cao nhất với tội danh "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" có thể là 20 năm tù (chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên).
"Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" là một trong các tội danh thuộc nhóm tội phạm xâm phạm sở hữu. Tội danh này khác với tội lừa đảo ở chỗ, hành vi lừa đảo là hành vi có mục đích chiếm đoạt tài sản trước, sau đó mới đưa ra thông tin gian dối để nhận tài sản rồi chiếm đoạt. Trong khi tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, mục đích chiếm đoạt chỉ phát sinh sau khi đã nhận được tài sản thông qua các giao dịch hợp pháp. Và, người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý vì mục đích của họ là để chiếm đoạt tài sản.
Luật sư Tuấn phân tích, cơ quan điều tra sẽ xác định trong số những người tố cáo các bị can thì ai là người bị hại, giao dịch dân sự được diễn ra khi nào, số tiền chuyển giao cho các bị can là bao nhiêu, chứng cứ nào để chứng minh có việc chuyển tiền, đồng thời làm rõ thủ đoạn chiếm đoạt tài sản ở đây là gì..., từ đó làm căn cứ xác định hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm.
Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng xác định trong số các giao dịch giữa các bên thì đâu là hợp pháp, không có yếu tố chiếm đoạt, giao dịch nào có yếu tố chiếm đoạt tài sản để xem xét xử lý hình sự.
Có thể thấy, đây là vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, với nhiều người có đơn thư, vụ việc phức tạp kéo dài có liên quan đến doanh nghiệp lớn, doanh nhân có uy tín trong thương trường.
Bên cạnh việc khởi tố vụ án hình sự, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ tài sản chiếm đoạt ở đây là gì, ai đang là người quản lý số tài sản này để tiến hành niêm phong, kê biên, thu giữ, nhằm đảm bảo thi hành án. Đồng thời, có thể sẽ áp dụng các biện pháp ngăn chặn để tránh tẩu tán tài sản, tiến hành kê biên tài sản để đảm bảo thi hành án.
Theo quy định của pháp luật, người quản lý doanh nghiệp mà bị khởi tố, tạm giam thì cấp phó, những người được chỉ định trong điều lệ của công ty sẽ tiếp tục thay mặt người đứng đầu để quản lý điều hành doanh nghiệp.
“Theo quy định hiện hành, tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” không xử lý đối với pháp nhân thương mại. Do vậy, với tội danh mà bố con ông Trần Quí Thanh đang bị khởi tố hiện nay, chỉ có cá nhân người thực hiện hành vi vi phạm pháp luật mới bị xử lý. Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp vẫn diễn ra bình thường, trừ trường hợp có văn bản ngăn chặn của cơ quan chức năng theo quy định của pháp luật”, luật sư Tuấn nhấn mạnh./.
