Hấp dẫn giải đua thuyền ở Tiên Yên

Từ năm 2016, giải đua thuyền truyền thống cấp huyện ở Tiên Yên mới bắt đầu được tổ chức, nhưng trên địa bàn huyện có 2 xã Đồng Rui và Tiên Lãng đã tổ chức giải đua ở cấp xã từ lâu.

Xã Đồng Rui hàng năm vào mùng 4 tết Nguyên đán đều tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống, trở thành nét đẹp ngày xuân ở địa phương. Đường đua trên con sông Ba Chẽ đoạn từ QL18A kéo dài khoảng 800m vào trung tâm xã. Giải đua những năm gần đây đều có các đội nam nữ tranh tài.

Nếu ở một số huyện thị có biển trong tỉnh có giải đua thuyền, người đua đều là đàn ông, thì ở Tiên Yên phụ nữ lại tham gia đua thuyền. Năm nay, xã Đồng Rui có 3 đội tham gia đua thuyền thì có tới 2 đội nữ.

Bà Phạm Thị Hòa, thôn Hạ, xã Đồng Rui là VĐV nữ tham gia giải đua lần này cho biết: Công việc đi biển của chúng tôi không phải chỉ riêng mỗi nam giới, nhất là ở Đồng Rui phụ nữ chiếm số đông, nên càng rất cần được thể hiện vai trò của mình trong các cuộc đua như thế này. Được biết, bà Hòa năm nay đã 57 tuổi và là nữ VĐV đua thuyền cao tuổi nhất của xã Đồng Rui.

Đồng Rui có 2.500ha rừng ngập mặn. Dưới các tán rừng là nơi sinh sống của các loài nhuyễn thể như ngao, vạng, ngán, cáy, sá sùng.., là nguồn sinh kế của người dân trong xã. Công việc bắt hải sản dưới tán rừng ngập mặn đòi hỏi sự cần cù chịu khó và thường là phụ nữ chiếm ưu thế hơn. Để khai thác có hiệu quả, bà con sắm thuyền mủng, rồi chèo theo các con lạch để di chuyển được nhanh, chở được nhiều sản phẩm hải sản mà họ đã thu hái được trong ngày. Vậy là rất nhiều phụ nữ biết chèo thuyền, bởi những chiếc mủng để bắt ngao vạng thường nhỏ mới luồn lách được qua những tán rừng ngập mặn và trên mủng thường chỉ có một người phụ nữ.

Giải đua thuyền truyền thống huyện Tiên Yên năm 2019 trên sông Tiên Yên.

Xã Tiên Lãng nằm ở trung tâm huyện Tiên Yên, có con sông Tiên Yên chảy qua chia đôi một bên sông là thị trấn Tiên Yên, bên kia sông là xã Tiên Lãng. Vậy là mỗi dịp đua thuyền thật náo nhiệt, người phía bên này sông hô vang người cả phía bên kia sông cũng nghe thấy. Tiên Lãng đã khôi phục lại nghề đua thuyền từ năm 2016, nhưng nghề truyền thống này đã có từ rất lâu rồi.

Ông Lê Xuân Thu, 85 tuổi ở thôn Thác Bưởi 1 cho biết, thời trai trẻ khi mới 17 tuổi, ông Thu đã là một tay chèo trong các cuộc đua. Khi ấy, ông sinh sống bằng nghề chài lưới ở thôn Thủy Cơ (xã Tiên Lãng) và đã chuyển về sinh sống ở thôn Thác Bưởi 1 từ năm 1968 đến nay.

Ông Thu bảo: Hội đua thuyền đã có từ đời cha mẹ tôi, có khi còn trước đó nữa. Nó bị quên đi một thời gian dài từ năm 1962 đến 2016, một phần do chiến tranh, mặt khác không có người đứng ra khởi xướng. Trước đây mọi người tự tổ chức với nhau cũng vào dịp Quốc khánh hàng năm, người thua kẻ thắng chẳng có giải thưởng gì về vật chất. Đội thắng cuộc được tặng cái giấy khen tự viết bằng tay, chứ không được in ấn như bây giờ. Thuyền đua cũng tận dụng lại của ngư dân, chứ không đẹp đẽ như thuyền rồng ngày nay. Thế nhưng vui lắm, người đứng xem chật cả bờ sông, có người mang cả nồi niêu, rồi thùng phi ra bờ sông gõ để cổ vũ.

Từ năm 2016 đến nay, năm nào huyện Tiên Yên cũng tổ chức giải đua thuyền trên sông Tiên Yên. Ông Thu đã già không còn tham gia vào đội đua được nữa, chỉ ra động viên con cháu đừng quên truyền thống của cha ông khi xưa. Đây còn là một loại hình văn hóa, tín ngưỡng chứa đựng ý nghĩa nhân văn của cha ông là cầu an, cầu mùa, cầu cho tôm, cá đầy khoang.

Năm nay xã Tiên Lãng tham gia vào 2 đội đua (10 người/đội) gồm 1 đội nam, 1 đội nữ. Tiên Lãng vốn nổi tiếng với làng chài Thủy Cơ, có nhiều gia đình lấy thuyền làm nhà. Do cuộc sống mưu sinh, nên nhiều phụ nữ cũng phải hàng ngày cùng chồng bồng bềnh trên biển. Do vậy, rất nhiều phụ nữ biết chèo thuyền.

Bà Vũ Thị Minh Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Lãng đưa ra nhận định: Giải đua thuyền làm phong phú thêm nét đẹp văn hóa truyền thống của ngư dân vùng biển Tiên Yên, giúp cho ngư dân có thêm tinh thần đoàn kết. Người ngư dân sau các giải đua thuyền họ càng phấn khởi hơn bám biển làm ăn kinh tế và rất vui khi nghề chài lưới của mình được xã hội tôn vinh.

Anh Vũ