Hậu bầu cử Hạ viện Pháp: Cơ hội và thách thức cho REM

Cử tri Pháp bỏ phiếu tại một địa điểm bầu cử ở Perpignan, miền nam nước Pháp ngày 11/6. AFP/TTXVN

Không nằm ngoài dự đoán đảng Nền Cộng hòa Tiến bước (REM) của Tổng thống Emmanuel Macron đã tiếp tục giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử Hạ viện Pháp vòng hai ngày 18-6-2017. Đây là một chiến thắng lịch sử tạo thuận lợi để Tổng thống Macron tiến hành cải cách sâu rộng hệ thống chính trị và nền kinh tế đất nước nhưng cũng được dự đoán là không ít thách thức.

* Đảng REM giành đa số ghế

Kết quả kiểm phiếu vòng hai, vòng cuối cùng cuộc bầu cử Hạ viện Pháp được công bố trưa 19-6 cho thấy đảng REM đã giành đa số phiếu áp đảo tại vòng này.

Theo đó, REM và liên minh Phong trào Dân chủ (MoDem) đã giành được 351 ghế, vượt xa đa số tuyệt đối (289 ghế) trên tổng số 577 ghế hạ viện. Theo sau là đảng Những người Cộng hòa (LR) và liên minh giành được 131 ghế, giảm từ con số hơn 200 ghế nhiệm kỳ trước, và duy trì là đảng đối lập chủ chốt của Pháp. Đảng Xã hội (PS) chỉ giành được 29 ghế, giảm mạnh so với hơn 250 ghế trước đây. Trong khi đó, đảng cực hữu Mặt trận Quốc gia (FN) của bà Marine Le Pen chỉ giành được tổng cộng 8 ghế.

Ngay sau khi kết quả cuộc bầu cử Hạ viện Pháp vòng hai được công bố, người phát ngôn Thủ tướng Đức đã hoan nghênh thắng lợi mà đảng REM của Tổng thống Pháp Macron giành được.

Trong một tuyên bố, ông Steffen Seibert - người phát ngôn của Thủ tướng Đức Angela Merkel chia sẻ lời chúc mừng của nhà lãnh đạo Đức, trong đó bày tỏ bà Merkel mong muốn "hợp tác tốt đẹp và sâu rộng hơn nữa vì nước Đức, Pháp và châu Âu".

Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel cũng hoan nghênh thắng lợi của REM trong cuộc bầu cử này. Ông cho rằng thắng lợi của ông Macron đã "mở ra con đường cải cách ở Pháp và châu Âu".

* Cơ hội cùng thách thức

Các nhà phân tích cho rằng, những lợi thế của các ứng cử viên đảng REM sau cuộc bỏ phiếu tại cuộc bầu cử Hạ viện Pháp vòng một như nhiều chính khách tên tuổi đến từ các đảng truyền thống đã bị thất cử hoặc yếu thế hơn trước các ứng cử viên của đảng REM, tỷ lệ dẫn trước khá xa so với ứng cử viên của các đảng khác cùng lọt vào vòng hai, sự gia tăng của làn sóng những người muốn ủng hộ tân Tổng thống Macron, đã biến thành chiến thắng mang tính quyết định của đảng này tại vòng hai.

Việc giành được 351 ghế, vượt xa đa số tuyệt đối (289 ghế) tại Hạ viện trong cuộc bầu cử vòng hai đã mang đến diện mạo mới cho cơ quan lập pháp cũng như nền chính trị nước Pháp đồng thời tạo hậu thuẫn cho tân Tổng thống Macron khi ông và đảng REM nắm quyền tuyệt đối ở cả hai cơ quan lập pháp và hành pháp, nhằm giúp ông thực thi các chính sách cải cách xã hội đã cam kết trong chiến dịch tranh cử.

Khó có thể lý giải nguyên nhân chính của sự thay đổi lớn này trong nền chính trị Pháp. Từ khi thành lập nền Cộng hòa thứ Năm năm 1958, người dân Pháp có xu hướng trao cho tổng thống thế đa số trong Hạ viện để lãnh đạo đất nước. Do đó, các đảng cầm quyền thường giành được chiến thắng trong cuộc bầu cử hạ viện diễn ra ngay sau bầu cử tổng thống. Tuy nhiên chiến thắng vang dội của ông Macron là một ngoại lệ vì quy mô và thế áp đảo của đảng cầm quyền, nhất là với một đảng mới được thành lập vào tháng 4-2016 như REM. Chính cương lĩnh tranh cử và những cam kết đã được cụ thể hóa trong hơn một tháng cầm quyền của Tổng thống Macron đã thuyết phục được cử tri Pháp. Tổng thống Macron đã thành lập một chính phủ tập hợp các gương mặt của cả cánh tả và cánh hữu, với đội ngũ ứng cử viên tranh cử đúng như cam kết khiến Người dân Pháp bắt đầu tin tưởng ở vị Tổng thống trẻ tuổi Macron và trao trọn vẹn quyền lực cần thiết vào tay ông.

Nhiều nhà phân tích gọi đó là “hiệu ứng Macron”. Có thể thấy rõ, lợi thế lớn nhất của Tổng thống Macron là tập trung quyền lực gần như tuyệt đối trong nội bộ đảng REM. Ngoài việc đánh bại các đảng lớn, REM còn tạo ra một thắng lợi hết sức ngoạn mục, đó là đập tan đà đi lên của chủ nghĩa dân túy ở châu Âu và đẩy đảng FN vào thế khó. Dù thủ lĩnh FN Le Pen lần đầu tiên giành được một ghế tại hạ viện Pháp, song thất bại của đảng này tại cuộc bầu cử Hạ viện Pháp vòng hai đã giáng mạnh vào hy vọng của bà Le Pen muốn FN trở thành đảng đối lập chủ chốt tại Pháp.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng, kết quả bầu cử Hạ viện Pháp vòng hai không chỉ có một chiều thuận lợi cho đảng REM khi tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp kỷ lục, tới 58%. Trong vòng một, đảng REM chỉ nhận được 6,4 triệu phiếu, chiếm 15,4% tổng số cử tri đăng ký và chưa bằng một phần mười dân số Pháp, thấp hơn mức mà các đảng cầm quyền thu được trong hai kỳ bầu cử hạ viện năm 2012 và 2007. Phần lớn cử tri bỏ phiếu cho đảng REM là những người có thu nhập cao, tỷ lệ tầng lớp bình dân khá thấp, chỉ khoảng 17%. Liên minh REM và đảng trung hữu Modem có số phiếu chưa bằng ba đảng PS, đảng Nước Pháp bất khuất và FN cộng lại, nhưng đảng cầm quyền lại giành được số ghế gấp gần 10 lần của ba đảng này. Thực tế đó đã bộc lộ sự bất cập của hệ thống bầu cử Pháp khi cho thấy việc giành số ghế áp đảo tại hạ viện không hoàn toàn đồng nghĩa với việc cử tri tán thành chương trình nghị sự của chính phủ.

Đây rõ ràng là thách thức cho Tổng thống Macron và Chính phủ Pháp do tham vọng cải tổ mà ông đặt ra rất lớn. Trước mắt, chính quyền mới có ít nhất 8 dự luật đang chờ xem xét, trong đó có luật lao động mới và luật chống khủng bố, hai chủ đề quan trọng trong cương lĩnh tranh cử của Tổng thống Macron. Ông muốn tạo điều kiện cho giới chủ Pháp dễ dàng sa thải nhân công hơn, từ đó mạnh dạn tuyển dụng hơn, đồng thời tiếp tục thắt chặt các biện pháp an ninh, thu hẹp một số quyền tự do để đối phó với nguy cơ khủng bố. Đây là hai vấn đề gai góc nhất đụng chạm đến quyền lợi của người dân Pháp. Thiếu vắng tiếng nói đại diện trong quốc hội mới, các đảng đối lập có thể viện đến một đối trọng khác có sức mạnh không nhỏ để phản kháng thông qua các cuộc biểu tình, đình công lớn kéo dài làm tê liệt xã hội.

Tín nhiệm của cử tri dành cho REM càng cao thì trách nhiệm của đảng càng lớn. Theo kết quả thăm do dư luận mới nhất, khoảng 62% người Pháp hài lòng với hành động cũng như quyết sách của Tổng thống Macron và sự ủng hộ của cử tri sẽ còn tiếp tục nếu ông Macron đem đến những thay đổi cho nước Pháp. Nếu không, nền tảng chính trị của REM sẽ nhanh chóng tan vỡ vì thiếu một nền tảng vững chắc ở cấp cơ sở như của cánh tả hay cánh hữu Pháp.

Và thời gian sẽ là câu trả lời đối với thành công hay thất bại của nhà lãnh đạo trẻ tuổi nhất trong lịch sử nước Pháp./.