Hiệu quả bước đầu từ sản xuất lúa không sử dụng thuốc và phân bón hóa học

Mô hình thực nghiệm sản xuất lúa hữu cơ kết hợp nuôi trồng thủy sản tại xã Khánh Trung (Yên Khánh). Ảnh: Đức Lam

Từ mô hình cho thấy hiệu quả

Thực hiện Nghị quyếtsố 37/NQ-HĐND, Sở Nông nghiệp & PTNT đã triển khai mô hình thí điểm sảnxuất lúa đặc sản, chất lượng cao dài ngày theo hướng hữu cơ kết hợp nuôi trồngthủy sản được thực hiện ở 3 xã Khánh Trung, Khánh Nhạc (Yên Khánh) và XuânThiện (Kim Sơn).

Quy mô vùng dự án là 14,9 ha, trong đó: Diện tích trồng lúa là11,2 ha, chiếm 81,8% diện tích; diện tích ao, kênh mương là 2,1 ha, chiếm 15,3%(có 4 ao nuôi chạch sụn, mỗi ao 0,12 ha nằm ở Khánh Trung và Xuân Thiện). Cácgiống lúa được đưa vào sản xuất là những giống lúa đặc sản truyền thống, baogồm nếp cau, tám, dự. Ngành nông nghiệp đã chỉ đạo các điểm tiến hành gieo mạtừ ngày 10/6- 15/6/2018 bằng hình thức mạ dầy xúc và cấy khi tuổi mạ đạt khoảng30 ngày.

Riêng điểm Xuân Thiện do mưa úng đầu vụ, nên tuổi mạ tới 45 ngày. Phânbón được sử dụng là loại phân hữu cơ 6 do Tập đoàn Quế Lâm sản xuất và cung cấptrên cơ sở có sự phân tích đất tại các điểm thực hiện dự án. Định mức phân bónbình quân là 1.700 kg/ha. Việc phòng trừ dịch hại, sử dụng thuốc có nguồn gốcsinh học và biện pháp thủ công.

Đến nay năng suất bình quân ước đạt: Nếp cau từ44,6 - 46 tạ/ha tùy theo mỗi điểm; tám 38 tạ/ha; dự 38 tạ/ha. Ba giống lúa đặcsản trên được đưa vào sản xuất theo hướng hữu cơ, có thể khẳng định đã thànhcông với năng suất trung bình không thấp hơn lúa sản xuất đại trà theo cáchthông thường; chất lượng đảm bảo an toàn; giá bán khoảng 20.000 đồng/kg lúathành phẩm, cao hơn 8.000 đồng/kg so với lúa sản xuất theo cách thông thường.Sơ bộ tính toán ở lĩnh vực này cho thấy: Mức đầu tư sản xuất bình quân khoảng46 triệu đồng/ha và cho lãi 42,5 triệu đồng/ha.

Giống thủy sản được lựa chọn nuôi là chạch sụn, cá trắm vàcá chép. Lượng giống chạch sụn được thả là 288 nghìn con; giống khỏe, kích cỡđồng đều, trung bình 1g/con; dự kiến thu hoạch vào trung tuần tháng 11/2018 vơínăng suất dự kiến đạt 11,3 tấn/ha; sản lượng 5,4 tấn. Cá được bố trí thả ở hệthống kênh và mặt ruộng với tổng diện tích 11,2 ha, trong đó diện tích kênhnuôi là 1,6 ha.

Tại Khánh Trung và Xuân Thiện cá giống được thả làm 2 đợt vàongày 21/8 và 5/9; tại Khánh Nhạc thả ngày 24/8. Tổng lượng cá giống thả là 33,5nghìn con; dự kiến thu hoạch vào tháng 5/2019; tổng sản lượng 51,1 tấn... Hạchtoán sơ bộ ở lĩnh vực nuôi trồng thủy sản cho thấy: Đối với điểm Khánh Trung vàXuân Thiện một năm nuôi 2 lứa chạch và 1 lứa cá, bình quân chi phí nuôi thuỷsản khoảng 220 triệu đồng/ha, cho lãi khoảng 72 triệu đồng/ha. Đối với điểmKhánh Nhạc nuôi 1 lứa cá/năm chi phí bình quân 103 triệu đồng/ha, cho lãi 31,6triệu đồng/ha/năm.

Ông Nguyễn Văn Sáng, Chủ tịch HĐQT HTX nông nghiệp hữu cơKhánh Trung (Yên Khánh) cho biết: HTX Nông nghiệp hữu cơ Khánh Trung mới đượcthành lập với 7 thành viên và là một trong các đơn vị đầu tiên trên địa bàntỉnh được tiếp nhận mô hình sản xuất lúa hữu cơ kết hợp với nuôi trồng thủy sảntrong quy mô 5 ha của mình. Được sự hướng dẫn, giúp đỡ của ngành nông nghiệp,Tập đoàn Quế Lâm... các thành viên trong HTX đã thực hiện đúng quy trình kỹthuật hướng dẫn và đã đạt kết quả bước đầu.

Tuy nhiên để làm các mô hình sảnxuất này vẫn còn những khó khăn, như: Vấn đề tiêu thụ nông sản (lúa nếp hạtcau, cá); giá thành sản phẩm còn cao do chi phí sản xuất lớn; cơ sở vật chất:phục vụ sản xuất... còn yếu và thiếu đồng bộ, rất cần có sự hỗ trợ, giúp đỡ củacác cấp, các ngành.

Cách làm cần được đầu tư, nhân rộng

Mô hình thí điểm “Sản xuất lúa đặc sản theo hướng hữu cơ kếthợp với nuôi trồng thủy sản” được triển khai nhằm mục đích nâng cao thu nhậptrên đất trồng lúa cho người nông dân; đồng thời tạo ra sản phẩm an toàn, chấtlượng cao và cải tạo đất, bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ môi trường sinhthái nông nghiệp, nông thôn. Hình thành HTX ngành hàng với các thành viên làcác hộ, gia đình góp đất, vốn để sản xuất hàng hóa nông sản tập trung theo đơnđặt hàng của doanh nghiệp thu mua.

Đồng chí Phạm Văn Trung, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnhcho biết: Từ tháng 5/2018 Sở Nông nghiệp & PTNT phối hợp với UBND các huyệnYên Khánh, Kim Sơn tiến hành khảo sát, chọn địa điểm thực hiện và tổ chức họpcác hộ tự nguyện tham gia, ký cam kết thực hiện dự án với UBND các xã. Sở Nôngnghiệp & PTNT chỉ đạo các đơn vị trực thuộc khẩn trương khảo sát, thiết kếhệ thống kênh mương, ao nuôi và tiến hành thuê đào đắp theo thiết kế, đúng vơíquy trình kỹ thuật; chuẩn bị các giống lúa, phối hợp với Tập đoàn Quế Lâm lâývà phân tích mẫu đất, mẫu nước làm cơ sở sản xuất phân hữu cơ cho phù hợp; lưạchọn, mua thuốc BVTV nguồn gốc sinh học; đặt mua giống chạch sụn, giống cátrắm, chép và thức ăn.

Các xã Khánh Trung, Khánh Nhạc, Xuân Thiện tập trung lưạchọn địa điểm, chọn hộ, thành lập ban lâm thời cho đến thành lập HTX, tổ hợptác ngành hàng. Phân bón được sử dụng trong mô hình là loại phân hữu cơ 06 doTập đoàn Quế Lâm sản xuất, cung cấp trên cơ sở phân tích đất tại các điểm thựchiện dự án với định mức là 1.700 kg/ha.

Qua theo dõi, kiểm tra đồng ruộng chothấy: Sản phẩm nông nghiệp làm ra đạt yêu cầu về chất lượng; năng suất cũng caohơn, đặc biệt môi trường sinh thái được bảo vệ.

Các loài sinh vật như cua, ếch,nhái và thậm chí cả rắn đã xuất hiện trở lại trong vùng thực hiện dự án... biêủhiện rõ nét về phục hồi hệ sinh thái khi thực hiện sản xuất lúa hữu cơ nóiriêng và sản xuất nông nghiệp hữu cơ nói chung.

Sản xuất nông nghiệp hữu cơ là hướng đi mới của ngành Nôngnghiệp trong giai đoạn hiện nay, khi mà vấn đề an toàn nông sản, thực phẩm đangđược xã hội quan tâm hàng đầu. Kết quả bước đầu đạt được ở các mô hình nôngnghiệp hữu cơ tại xã Khánh Trung, Khánh Nhạc (Yên Khánh), Xuân Thiện (Kim Sơn)cho thấy: Đã có sự chuyển biến về nhận thức của lãnh đạo địa phương và ngươìdân trong việc nâng cao chất lượng nông sản với việc không sử dụng thuốc trừcỏ, thuốc trừ sâu hóa học.

Đó cũng là cách để bảo vệ sức khỏe và môi trường chocộng đồng dân cư. Các xã, HTX trên là những địa phương đã mạnh dạn đi đầu trongsản xuất nông nghiệp hữu cơ; cũng như việc lưu giữ, bảo tồn và phục hồi giống lúađặc sản của địa phương.

Từ hiệu quả trên, tỉnh cũng cần xem xét, xây dựng cơchế chính sách để mở rộng mô hình ở các vụ sau, năm sau và không chỉ ở lĩnh vựcsản xuất lúa mà ở cả các lĩnh vực trồng rau, củ, quả, nuôi trồng thủy sản, chănnuôi gia súc, gia cầm.

Đinh Chúc