Hiệu quả từ bếp đun cải tiến ở vùng cao Quảng Trị

Thực hành nấu ăn bằng bếp đun cải tiến.

Bếp đun cải tiến được đúc bằng gang, nhiều kích cỡ, tiết kiệm củi đun, giảm phát thải khí nhà kính (khí CO, CO2), bảo vệ rừng, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho người dân. Bếp đun cải tiến có ba ưu điểm quan trọng, đáp ứng yêu cầu của người dân, đó là hiệu quả, giá rẻ và độ bền cao. Bếp đôi có thể đun hai nồi cùng một lúc, tận dụng hết nhiệt lượng. Trước khi tiến hành hỗ trợ bếp cho người dân, Ban điều hành dự án đã tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật sử dụng bếp đun cải tiến và nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho 600 người là đồng bào Vân Kiều và Pa Cô ở hai huyện miền núi Hướng Hóa và Đa Krông. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền với các hình thức đa dạng, nội dung phong phú nhằm nâng cao nhận thức và huy động sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ rừng và sử dụng tài nguyên rừng có hiệu quả như: Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, tuyên truyền thông qua sinh hoạt các tổ chức đoàn thể và qua hệ thống phát thanh thôn bản, hội thi “Tuyên truyền viên cơ sở giỏi”...

Thông qua Hội Nông dân các cấp, anh Hồ Lữ, ở thôn Tà Đủ, xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa được hỗ trợ một bếp đun cải tiến để sử dụng thay cho bếp kiềng ba chân truyền thống mà gia đình anh vẫn dùng. Anh Lữ chia sẻ: “Tôi thấy bếp đun cải tiến dễ sử dụng, tiện lợi về nhiều mặt, nhất là tiết kiệm được rất nhiều củi. Một lần nhóm lửa có thể nấu cùng lúc hai nồi cơm và thức ăn, bếp không tạo ra nhiều khói, tiết kiệm thời gian”.

Gia đình chị Hồ Thị Thơi, ở thôn Ruộng, xã Hướng Hiệp, huyện Đa Krông được hỗ trợ một chiếc bếp đun cải tiến. Ngay sau khi sử dụng loại bếp mới, chị Thơi thấy nhiều lợi ích mà bếp mang lại, đó là người dân sẽ hạn chế chặt phá rừng để làm củi đốt, bảo vệ môi trường sống, nhất là tránh được nguy cơ hỏa hoạn. Vì vậy, chị thường xuyên tham gia vận động, tuyên truyền người dân ở địa phương thay đổi thói quen, chuyển sang dùng bếp đun cải tiến.

Ban điều hành dự án đã tổ chức khảo sát tình hình thực tế tại địa phương, thiết kế sản xuất thử nghiệm và lấy ý kiến của người dân về sử dụng bếp đun cải tiến. Tháng 7-2016, 50 bếp đun cải tiến đã được chuyển giao cho các hộ gia đình tham gia xây dựng mô hình sử dụng và rút kinh nghiệm. Nhận thấy việc sử dụng loại bếp mới nhiều tiện ích, nhóm chuyên gia tiếp tục chuyển giao thêm 350 bếp đúc cho người dân 10 xã thuộc hai huyện miền núi Hướng Hóa và Đa Krông sử dụng. Đến nay, dự án đã nhân rộng tại 20 xã miền núi, với tổng số 900 bếp đun cải tiến, do Quỹ Môi trường toàn cầu UNDP/GEF SGP tài trợ.

Theo ông Trần Ngọc Tuệ, Trưởng Phòng Nghiên cứu và Chuyển giao công nghệ, Trung tâm Nghiên cứu và chuyển giao kỹ thuật lâm sinh, Trưởng nhóm chuyên gia nghiên cứu, chế tạo bếp đun cải tiến, việc sử dụng bếp cải tiến giúp người dân tiết kiệm 30% số lượng củi đun, giảm thời gian đun nấu đến 35%, giảm khí CO2 từ ba đến sáu lần. So với các loại bếp khác như bếp gas, bếp điện, bếp từ... thì bếp đun cải tiến có nhiều ưu điểm hơn, hiệu quả kinh tế cao hơn, giá cả phù hợp, dễ sử dụng.

Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hướng Hóa Hà Ngọc Giao cho biết: Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động cho nên việc triển khai thực hiện hỗ trợ bếp đun cải tiến cho người dân trên địa bàn các xã vùng khó khăn diễn ra thuận lợi. Đáng chú ý, việc chuyển đổi từ bếp đun truyền thống sang bếp cải tiến đã làm thay đổi hẳn nhận thức của người dân, nhất là hạn chế được nạn phá rừng làm củi đốt, môi trường sống được bảo vệ tốt hơn.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nông dân tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đán, trong thời gian tới, các cấp Hội Nông dân trên địa bàn tỉnh tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền kết quả hoạt động của dự án và hiệu quả của bếp đun cải tiến; phối hợp các ban, ngành, tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng và trồng rừng cho nông dân. Theo đó, ở các địa phương thành lập câu lạc bộ “Nông dân với bếp đun tiết kiệm” để tuyên truyền vận động người dân sử dụng và nhân rộng mô hình bếp đun cải tiến đến các địa phương khác trong tỉnh...

Bài, ảnh: NGUYỄN VĂN HAI và KĂN SƯƠNG