Hòa Bình: Nguy cơ thất thu ngân sách hàng trăm tỷ đồng?

Công viên nghĩa trang Kỳ Sơn tại huyện Kỳ Sơn, Hòa Bình được xác định còn phải nộp ngân sách Nhà nước hàng trăm tỷ đồng tiền sử dụng đất. Ảnh: TK

Trong công tác điều hành thu ngân sách địa phương, Thanh tra Bộ Tài chính đã chỉ ra nhiều bất cập trong quản lý và nhiều khoản phải thu hồi cho ngân sách mà tỉnh Hòa Bình chậm thực hiện.

Chưa thu hơn 108 tỷ đồng tiền sử dụng đất dự án Công viên Nghĩa trang Kỳ Sơn

Với dự án đầu tư xây dựng Công viên Nghĩa trang Kỳ Sơn, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại Toàn Cầu (Cty Toàn Cầu) được UBND tỉnh Hòa Bình giao 1.048.986m2 đất để thực hiện dự án; trong đó, diện tích đất làm nghĩa trang theo Giấy chứng nhận đầu tư là 361.084m2.

Căn cứ Luật Đất đai năm 2003, Luật Đất đai năm 2013, Nghị định số 45/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính Phủ và Công văn 9311/BTC-CST ngày 9/7/2015 của Bộ Tài chính gửi UBND tỉnh Hòa Bình hướng dẫn việc thu tiền sử dụng đất làm nghĩa trang thì diện tích phải tính và thu tiền sử dụng đất của Cty Toàn Cầu là 361.084m2.

Tại thời điểm thanh tra (tháng 10/2017), UBND tỉnh Hòa Bình thực hiện xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất; căn cứ Quyết định số 37/2014/QĐ-UBND ngày 25/12/2014 của UBND tỉnh Hòa Bình ban hành quy định bảng giá các loại đất năm 2014-2019; Quyết định số 12/2017/QĐ-UBND ngày 28/4/2017 của UBND tỉnh ban hành hệ số điều chỉnh giá đất trên địa bàn năm 2017. Đất giao thực hiện dự án Công viên Nghĩa trang Kỳ Sơn theo giá khu vực 3, vị trí 3, đất sản xuất kinh doanh là 300.000 đồng/m2. Như vậy, tiền sử dụng đất của dự án phải nộp ngân sách Nhà nước (tạm tính) là hơn 108 tỷ đồng.

Theo số liệu của Cục Thuế tỉnh Hòa Bình, doanh thu phát sinh chuyển nhượng đất nghĩa trang theo tờ khai thuế giá trị gia tăng của Chi nhánh Cty Toàn Cầu từ quý IV/2016 đến quý II/2017 là 60.657 triệu đồng.

Như vậy, không hiểu tỉnh Hòa Bình chần chừ gì trong việc thu tiền sử dụng đất của doanh nghiệp khi mà đất đã được giao cho doanh nghiệp triển khai dự án được mấy năm nay?

Nợ quá hạnhơn 83 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản

Kết luận thanh tra nêu rõ, theo số liệu báo cáo của Cục Thuế tỉnh Hòa Bình, nợ quá hạn tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (CQKTKS) từ năm 2014 đến thời điểm thanh tra (tháng 10/2017) của 60 đơn vị trên địa bàn là 83,747 tỷ đồng; nhiều doanh nghiệp nợ tiền CQKTKS đến vài tỷ đồng từ năm 2014.

Lý do được UBND tỉnh Hòa Bình đưa ra là khi Luật Khoáng sản có hiệu lực, tỉnh cấp giấy phép cho các chủ mỏ khai thác khoáng sản; khi Nghị định 203/2013/NĐ-CP ngày 28/11/2013 của Chính phủ được ban hành, tỉnh Hòa Bình mới xác định tiền CQKTKS; dẫn đến một số chủ mỏ không thực hiện được hoặc rút giấy phép hoặc giảm quy mô và phát sinh nợ đọng tiền CQKTKS; số nợ đọng tiền CQKTKS trên bao gồm cả một số mỏ đã thu hồi giấy phép. Do thời điểm Nghị định 203/2013/NĐ-CP ngày 28/11/2013 của Chính phủ ban hành chậm sau khi Luật Khoáng sản đã có hiệu lực; vì vậy, còn vướng mắc xử lý có thu hay không thu tiền CQKTKS trong thời điểm sau Luật và trước Nghị định.

Nhiều thiếu sót khác trong quản lý

Bên cạnh đó kết luận thanh tra cũng chỉ ra việc tỉnh Hòa Bình xác định số tiền sử dụng đất phải nộp tại 5 dự án giao đất có thu tiền sử dụng đất chưa đầy đủ căn cứ. Theo đó, Hội đồng thẩm định giá đất xác định tiền sử dụng đất phải nộp theo phương pháp thặng dư quy định tại Thông tư số 36/2014/TT-BTC chưa đầy đủ căn cứ. Cụ thể: Dự toán chi phí đầu tư hạ tầng do các nhà đầu tư tự lập chưa được cơ quan chuyên môn có thẩm quyền của tỉnh thẩm định; chưa thực hiện đồng nhất doanh thu phát triển và chi phí phát triển để làm căn cứ xác định tiền sử dụng đất phải nộp của các dự án (doanh thu hiện tại nhưng chi phí chưa quy về hiện tại, chi phí xác định có thuế giá trị gia tăng nhưng doanh thu chưa tính thuế giá trị gia tăng). Như vậy, Hội đồng thẩm định giá đất của tỉnh thực hiện thẩm định giá đất khi chưa được cơ quan chức năng thuộc tỉnh thẩm định dự toán chi phí đầu tư hạ tầng của dự án; dẫn đến Sở Tài nguyên và Môi trường trình UBND tỉnh phê duyệt tạm tính các chi phí thực hiện đầu tư của dự án chưa phản ánh đúng thực tế tiền sử dụng đất phải nộp tại các dự án.

Cũng theo Kết luận thanh tra, việc tỉnh Hòa Bình thực hiện ghi thu ngân sách cấp tỉnh, ghi chi hỗ trợ ngân sách thành phố Hòa Bình chưa đúng quy định 53 tỷ đồng cũng được chỉ ra. Theo đó, tại dự án công trình Trung tâm hành chính – chính trị thành phố Hòa Bình được UBND tỉnh Hòa Bình phê duyệt thực hiện theo hình thức hợp đồng xây dựng chuyển giao (BT); năm 2017, UBND tỉnh điều chỉnh hình thức thanh toán trả bằng quỹ đất trụ sở Trung tâm hành chính thành phố cũ. Tổng dự toán công trình là 217,592 tỷ đồng. Ngày 5/1/2017, UBND tỉnh ban hành Quyết định 08/QĐ-UBND về việc thu hồi và giao 7.373,9m2 đất tại trụ sở Trung tâm hành chính thành phố cũ cho nhà đầu tư để hoàn trả vốn đầu tư hợp đồng BT.

Ngày 30/12/2016, Sở Tài chính Hòa Bình đã thực hiện hạch toán ghi thu tiền sử dụng đất ngân sách cấp tỉnh, ghi chi hỗ trợ ngân sách thành phố xây Trung tâm hành chính số tiền 53 tỷ đồng, nhưng đến tháng 10/2017, UBND tỉnh chưa phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất và tài sản trên 7.373,9m2 đất nêu trên, chưa làm các thủ tục thanh quyết toán theo quy định.

Ngoài ra, Đoàn thanh tra cũng chỉ ra việc tỉnh Hòa Bình chưa thực hiện điều chỉnh đơn giá thuê đất sau khi hết thời gian ổn định 5 năm làm căn cứ thu nộp tiền thuê đất vào ngân sách Nhà nước. Cụ thể, thời điểm 31/12/2016, có 51 doanh nghiệp hết thời gian ổn định đơn giá thuê đất nhưng đến tháng 10/2017 chưa được các cơ quan chức năng điều chỉnh lại đơn giá thuê đất theo quy định.

Theo tìm hiểu của phóng viên, tính đến ngày 28/2/2018, Cục Thuế Hòa Bình đã đôn đốc thu hồi được 19,262 tỷ đồng tiền CQKTKS, đồng thời có công văn gửi Sở Tài nguyên và Môi trường xem xét, trình UBND tỉnh tước quyền, thu hồi, chấm dứt hiệu lực Giấy phép khai thác đối với 29 doanh nghiệp không chấp hành đầy đủ nghĩa vụ nộp tiền CQKTKS. Cục cũng đã xác định lại đơn giá thuê đất cho kỳ ổn định đơn giá 5 năm theo kiến nghị nêu trong kết luận thanh tra.

Để tìm hiểu thông tin giải đáp thắc mắc vì sao chưa thu tiền sử dụng đất dự án Công viên nghĩa trang Kỳ Sơn và một số kiến nghị khác theo kết luận thanh tra, phóng viên đã nhiều lần liên hệ, đặt lịch làm việc với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính tỉnh Hòa Bình, nhưng sau nhiều tháng phóng viên vẫn chưa thể gặp được người có trách nhiệm trả lời.

Trần Kiên