Hoàn thiện chính sách, tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tham gia chuyển đổi số

Toàn cảnh hội thảo “Kinh tế số và phát triển bền vững: Cơ hội và thách thức trong bối cảnh mới”. Ảnh: Thúy Hiền/BNEWS/TTXVN.

Tại hội thảo “Kinh tế số và phát triển bền vững: Cơ hội và thách thức trong bối cảnh mới” được tổ chức chiều 10/2, tại Hà Nội, do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp cùng với Lazada Việt Nam, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Ban Nghiên cứu tổng hợp (CIEM) cho biết, chuyển đổi số trong doanh nghiệp Việt Nam hiện nay được xem là chìa khóa thúc đẩy phát triển kinh tế số. Theo đó, cần hoàn thiện chính sách, tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tham gia chuyển đổi số.

* Tăng trưởng nhanh nhưng đối mặt với nhiều thách thức

Trong những năm qua, phát triển bền vững đã được Chính phủ đặt trọng tâm ưu tiên, được thể hiện trong một số văn bản điều hành như: Quyết định số 622/QĐ-TTg ngày 10/5/2017 về việc ban hành Kế hoạch hành động Quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững; Quyết định số 681/QĐ-TTg ngày 4/6/2019 về việc ban hành Lộ trình thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững Việt Nam đến năm 2030.

Cùng với đó là Quyết định 1362/QĐ-TTg ngày 11/10/2019 phê duyệt Kế hoạch Phát triển bền vững doanh nghiệp khu vực tư nhân đến năm 2025, tầm nhìn 2030; Quyết định 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Nghị quyết 136/NĐ-CP ngày 25/9/2020 về phát triển bền vững…

Các văn bản nêu trên đã nêu bật quan điểm phát triển bền vững là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình phát triển đất nước, kết hợp hài hòa giữa các yếu tố kinh tế - xã hội, bảo vệ tài nguyên, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; trong đó, khoa học và công nghệ, đặc biệt là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số quốc gia sẽ là nền tảng và động lực cho phát triển bền vững.

Theo báo cáo của E-conomy SEA năm 2022 của Google, Temasek và Bain Company, quy mô kinh tế số Việt Nam có thể đạt 50 tỷ USD vào năm 2050; trong đó, thương mại điện tử sẽ là lĩnh vực có đóng góp quan trọng nhất.

Cũng theo báo cáo này, quy mô thị trường thương mại điện tử bán lẻ tại Việt Nam tăng trưởng 28%, đạt 23 tỷ USD trong năm 2022. Nếu được tối ưu hóa, lượng khí phát thải từ hoạt động thương mại điện tử sẽ giảm đáng kể từ 30-40% so với hoạt động thương mại thông thường, từ đó đóng góp cho phát triển bền vững chung của nền kinh tế.

Mặc dù, có tốc độ phát triển nhanh, nhưng theo nhận định của các chuyên gia tại hội thảo, Việt Nam đang đối mặt với nhiều rào cản trong quá trình phát triển kinh tế số như: hạ tầng cho kinh tế số chưa đồng bộ, năng lực kết nối số còn thấp, hệ thống thể chế chưa thực sự thuận lợi cho phát triển kinh tế số, nguồn nhân lực chất lượng cao cho kinh tế số còn thiếu và yếu, thiếu quy định về bảo vệ người tiêu dùng.

Ngoài ra, năng lực đổi mới sáng tạo của khu vực tư nhân được đánh giá là một trong những hạn chế lớn đối với sự phát triển của kinh tế số Việt Nam.

Chia sẻ tại hội thảo, bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng phụ trách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, phát triển bền vững nền kinh tế số; trong đó có thương mại điện tử đang là một thách thức không nhỏ. Vì bên cạnh phát thải từ thương mại điện tử thì vấn đề hàng giả, hàng nhái trên môi trường mạng cũng rất phức tạp.

Đặc biệt, theo bà Vũ Thị Minh Tú, Giám đốc đối ngoại Lazada Việt Nam, chất lượng nguồn nhân lực cho kinh tế số tại Việt Nam còn hạn chế. Trong khi, đây cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển bền vững đối với kinh tế số.

* Hướng đến phát triển kinh tế số bền vững

Nền tảng thương mại điện tử Lazada Việt Nam. Ảnh: BNEWS phát

Chuyển đổi số trong doanh nghiệp Việt Nam hiện nay được xem là chìa khóa thúc đẩy phát triển kinh tế số. Để phát triển bền vững nền kinh tế nói chung và kinh tế số nói riêng, theo đại diện CIEM, bên cạnh nỗ lực của cơ quan chức năng, thời gian qua cộng đồng doanh nghiệp cũng đã có những hành động thiết thực.

Cụ thể, trong những năm qua, Lazada Việt Nam cùng với nhiều cơ quan, tổ chức và các doanh nghiệp khác đã không ngừng hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, bồi dưỡng nhân lực số nhằm góp phần phát triển hệ sinh thái số bền vững.

Theo đó, một trong số các biện pháp được khuyến cáo đó là giảm thiểu và tái chế các vật liệu đóng gói hàng hóa. Với mong muốn góp phần hạn chế rác thải từ bao bì trong thương mại điện tử, Lazada Việt Nam đã phát hành cuốn Cẩm nang “Đóng gói hàng hóa hiệu quả, thân thiện với môi trường” dành cho nhà bán hàng trên sàn thương mại điện tử nhằm khuyến khích các thông lệ tốt, thân thiện với môi trường.

“Cuốn cẩm nang đưa ra những lời khuyên hữu ích để các nhà bán hàng thuộc mọi quy mô có thể đóng gói hàng hóa đúng quy chuẩn và hiệu quả nhằm tiết kiệm nguyên liệu đóng gói, giảm thiểu các rủi ro sai sót, nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, đồng thời giảm thiểu rác thải ra môi trường”, bà Vũ Thị Minh Tú, Giám đốc đối ngoại Lazada Việt Nam cho biết.

Bên cạnh đó, Lazada đã thực hiện rất nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi kinh doanh trong và sau đại dịch cùng hàng loạt các sáng kiến hướng tới phát triển bền vững, tập trung vào các lĩnh vực như: hoạt động quản trị vì mục tiêu phát triển bền vững; bảo vệ môi trường; hoạt động cộng đồng; bồi dưỡng nguồn nhân lực và công tác nghiên cứu và báo cáo…

Theo các chuyên gia, nếu được tối ưu hóa, lượng khí phát thải từ hoạt động thương mại điện tử sẽ giảm đáng kể (từ 30 - 40%) so với hoạt động thương mại thông thường. Từ đó, đóng góp cho phát triển bền vững chung của toàn nền kinh tế.

Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng phụ trách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho rằng, để có thể theo kịp tốc độ phát triển kinh tế số với các nước trên thế giới, Việt Nam cần hoàn thiện khung khổ thể chế - pháp lý và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin.

Hiện nay, Việt Nam cơ bản đã ban hành khung khổ thể chế về kinh tế số; trong đó, bên cạnh Quyết định 749/QĐ-TTg, Chính phủ đã thành lập Ủy ban Chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN, Cơ chế một cửa quốc gia và tạo thuận lợi thương mại, các văn bản về thương mại điện tử (Luật Giao dịch điện tử, Nghị định 85/2021/NĐ-CP ngày 25 tháng 9 năm 2021…), cũng như các điều khoản tạo thuận lợi cho thương mại xuyên biên giới trong các Hiệp định Thương mại tự do.

Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ thông tin của Việt Nam đã được cải thiện đáng kể. Việt Nam xếp thứ 25/194 quốc gia về chỉ số an toàn, an ninh mạng toàn cầu, hệ thống hải quan điện tử VNACCS/VCIS đã được triển khai tại 100% chi cục hải quan và hệ thống quản lý giám sát hải quan tự động đã bao phủ 100% thương mại qua cảng biển và hơn 90% thương mại qua cảng hàng không…

Tại Hội thảo, các chuyên gia kinh tế và đại biểu cũng trao đổi các nội dung, quy định chính sách, định hướng cụ thể giúp xác định những cơ hội và thách thức đối với Việt Nam về phát triển kinh tế số trong bối cảnh đẩy mạnh phát triển bền vững ở Việt Nam trong thời gian tới./.

Thúy Hiền/BNEWS/TTXVN