Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN

Ðây là cuộc gặp đầu tiên của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN trong năm 2020, nhằm thảo luận định hướng ưu tiên ASEAN 2020, nhất là về xây dựng Cộng đồng, quan hệ đối ngoại của ASEAN, các vấn đề quốc tế và khu vực.

Tại Hội nghị, các bộ trưởng bày tỏ ủng hộ và cho rằng, chủ đề cũng như các định hướng ưu tiên Việt Nam đề xuất cho ASEAN 2020, phù hợp mục tiêu xuyên suốt của tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Theo đó, hợp tác ASEAN 2020 tập trung củng cố đoàn kết, thống nhất ASEAN, thúc đẩy liên kết kinh tế, đẩy mạnh thương mại và đầu tư nội khối, tăng cường liên kết và hợp tác tiểu vùng, nâng cao hình ảnh của Cộng đồng ASEAN... Các bộ trưởng nhất trí với đề xuất của Việt Nam về kế hoạch hoạt động của ASEAN trong năm, trong đó có đẩy mạnh hợp tác bảo vệ môi trường, hòa bình, an ninh và bình đẳng giới.

Về quan hệ đối ngoại, các nước nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ đối ngoại của ASEAN. Theo đó, Hội nghị cấp cao kỷ niệm ASEAN - Niu Di-lân sẽ được tổ chức ngày 9-4-2020, ngay sau Hội nghị cấp cao ASEAN 36 tại Ðà Nẵng. Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nhất trí khuyến nghị lãnh đạo cấp cao ASEAN đồng ý với lời mời của Tổng thống Hoa Kỳ tham dự Hội nghị cấp cao đặc biệt để kỷ niệm 5 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Hoa Kỳ vào tháng 3-2020 tại Hoa Kỳ. Trên tinh thần xây dựng và hợp tác, các nước nhất trí với đề xuất của Việt Nam cử Tổng Thư ký ASEAN tới thông báo với Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) về hợp tác giữa ASEAN và LHQ.

Các bộ trưởng dành nhiều thời gian trao đổi về tình hình Biển Ðông. Các nước ghi nhận tiến triển trong đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC), đồng thời bày tỏ quan ngại về tình trạng tôn tạo, bồi đắp trên biển, nhất là những diễn biến gần đây, trong đó có các sự cố nghiêm trọng vi phạm quyền chủ quyền vùng biển một số thành viên ASEAN, làm gia tăng căng thẳng, xói mòn lòng tin và không tạo thuận lợi cho tiến trình đàm phán COC. Các bộ trưởng tái khẳng định cần tăng cường lòng tin, kiềm chế và tránh các hành động làm phức tạp thêm tình hình, hướng tới giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình và cần coi luật pháp quốc tế, Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) là cơ sở, thước đo cho những đòi hỏi về chủ quyền và quyền chủ quyền trên các vùng biển. Các bộ trưởng nhấn mạnh sự cần thiết phải thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC), tạo lập môi trường tin cậy, tích cực, thúc đẩy thương lượng để hướng tới sớm đạt được COC hiệu quả, hiệu lực, phù hợp luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS.

Các Bộ trưởng khẳng định, ASEAN tiếp tục ủng hộ các nỗ lực mang lại hòa bình, ổn định, thượng tôn pháp luật và thúc đẩy hòa hợp, hòa giải giữa các cộng đồng, cũng như bảo đảm sự phát triển bền vững ở bang Ra-khai, Mi-an-ma. Các nước nhất trí sẽ tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện cho tiến trình hồi hương và phát triển bền vững tại Ra-khai.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cảm ơn sự ủng hộ của các nước, coi đây là biểu hiện của đoàn kết và nhất trí của ASEAN; nhấn mạnh, Việt Nam sẽ làm hết sức để hoàn thành nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN 2020, cùng các nước hợp tác vì một khu vực hòa bình, ổn định và phồn vinh, vì một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng.

Chiều cùng ngày, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chủ trì họp báo quốc tế thông báo kết quả của Hội nghị.

Bên lề Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tại Nha Trang, ngày 17-1, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh gặp Bộ trưởng thứ hai Bộ Ngoại giao Bru-nây Ða-rút-xa-lam Ð.Giu-xốp. Tại cuộc gặp, hai bộ trưởng nhất trí thời gian tới, Việt Nam và Bru-nây Ða-rút-xa-lam cần tiếp tục triển khai các biện pháp thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện và tăng cường trao đổi kinh nghiệm, phối hợp lập trường giữa hai nước Chủ tịch ASEAN 2020 và 2021 về các vấn đề khu vực và quốc tế, trong đó có củng cố vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, ứng phó các thách thức, duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thượng tôn pháp luật ở Biển Ðông, thúc đẩy đàm phán để đạt được COC hiệu quả, thực chất và phù hợp luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.