Hội nhập quốc tế: Việt Nam cần sẵn sàng tiếp nhận cái mới

Cùng dự có đại diện lãnh đạo các cơ quan Đảng, Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước theo dõi lĩnh vực đối ngoại; đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; đại diện lãnh đạo 63 tỉnh, thành phố tham dự trực tuyến.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về Hội nhập quốc tế chủ trì Hội nghị.

Ngoài ra, đại diện một số tổ chức quốc tế ở Việt Nam như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP), Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (Amcham), Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng tham dự Hội nghị.

Tại đầu cầu Hà Nội có sự tham dự của Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung; Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Hùng; Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Doãn Toản; Phó Chủ tịch UBND TP Ngô Văn Quý cùng lãnh đạo các sở ban, ngành TP...

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về Hội nhập quốc tế, phát biểu khai mạc và kết luận Hội nghị.

Tạo môi trường, điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển kinh tế, xã hội

Tại Hội nghị, các đại biểu được nghe các Báo cáo tổng quan về Hội nhập quốc tế của Việt Nam giai đoạn 2014-2019, trọng tâm hội nhập quốc tế đến năm 2021; Báo cáo kết quả hội nhập quốc tế trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng giai đoạn 2014-2019 và trọng tâm hội nhập quốc tế trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng đến năm 2021; Báo cáo kết quả hội nhập kinh tế quốc tế giai đoạn 2014-2019 và trọng tâm hội nhập kinh tế quốc tế đến năm 2021; Báo cáo kết quả hội nhập quốc tế trong lĩnh vực văn hóa, khoa học, giáo dục và các lĩnh vực khác giai đoạn 2014-2019 và trọng tâm hội nhập quốc tế trong lĩnh vực văn hóa, khoa học, giáo dục và các lĩnh vực khác đến năm 2021.

Phát biểu khai mạc Hội nghị trực tuyến toàn quốc về hội nhập quốc tế, sáng 23/4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, từ giai đoạn ban đầu hội nhập kinh tế quốc tế, chúng ta đã đạt nhiều thành tựu và tự tin tiến lên hội nhập quốc tế được cụ thể hóa trong Nghị quyết của Bộ Chính trị số 22 (4/2013) với nội hàm chủ động hội nhập toàn diện trên 3 trụ cột.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, đây là hội nghị đặc biệt quan trọng trong bối cảnh quốc tế, trong nước đang có nhiều biến động, nhất là tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, “đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu kỹ, trao đổi, thảo luận thẳng thắn, cụ thể để tìm ra những hướng đi, phương pháp, cách làm mới hiệu quả hơn, đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt cũng như trong trung và dài hạn”.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về Hội nhập quốc tế, phát biểu khai mạc Hội nghị.

Thủ tướng nhấn mạnh, hội nhập quốc tế là một chủ trương lớn, nhất quán, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước và được cụ thể hóa phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của đất nước. Hội nhập quốc tế đã góp phần quan trọng vào thành tựu to lớn của hơn 30 năm Đổi mới và ngày càng mở rộng trên nhiều lĩnh vực, từ kinh tế đến văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại.

Từ giai đoạn ban đầu hội nhập kinh tế quốc tế, chúng ta đã đạt nhiều thành tựu và tự tin tiến lên hội nhập quốc tế được cụ thể hóa trong Nghị quyết của Bộ Chính trị số 22 (4/2013) với nội hàm chủ động hội nhập toàn diện trên 3 trụ cột: Chính trị-quốc phòng-an ninh, kinh tế, khoa học-giáo dục-văn hóa-xã hội. Đại hội XII (1/2016) đã xác định “triển khai mạnh mẽ định hướng chiến lược chủ động và tích cực hội nhập quốc tế”.

Theo đó, Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban được thành lập ngày 23/4/2014 với 3 ban chỉ đạo liên ngành trên 3 trụ cột do các Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực làm trưởng ban.

Chính phủ đã cụ thể hóa chủ trương hội nhập quốc tế bằng nhiều nghị quyết, nhiều chỉ thị, quyết định và các văn bản có liên quan, đồng thời chỉ đạo quyết liệt, tổ chức triển khai mạnh mẽ, hiệu quả công tác hội nhập quốc tế, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia thời gian qua.

Theo Thủ tướng, hội nhập quốc tế đã góp phần quan trọng trong các thành tựu to lớn về phát triển kinh tế xã hội trong 5 năm qua. Lớn nhất là chúng ta đã giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị xã hội, đồng thời chủ động hội nhập quốc tế, thu hút thêm nguồn lực bên ngoài cùng với nội lực trong nước tạo nên động lực phát triển quốc gia mạnh mẽ đạt nhiều thành tựu to lớn.

Chúng ta đã ký kết, kết thúc đàm phán nhiều Hiệp định FTA (với Hàn Quốc, Liên minh kinh tế Á-Âu, CPTPP, EVFTA...), mở ra không gian hợp tác rộng lớn cho nền kinh tế đang lớn mạnh trong thời gian tới.

Chúng ta đã mở rộng quan hệ, nâng cấp quan hệ đối tác với nhiều quốc gia, tổ chức thành công các sự kiện tầm khu vực, toàn cầu như APEC 2017, WEF-ASEAN 2018, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2 (2/2019)… là những minh chứng cho đường lối Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế, nâng cao vị thế quốc gia, thể hiện vai trò chủ động, tích cực của Việt Nam.

Tuy nhiên, tại Hội nghị, Thủ tướng đề nghị nhận thức rõ những vấn đề còn tồn tại, hạn chế cần khắc phục để “tăng cường hội nhập quốc tế chủ động, sáng tạo, hiệu quả vì phát triển nhanh và bền vững” như chủ đề của Hội nghị, được tổ chức đúng 5 năm thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia và 5 năm thực hiện Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị.

Thủ tướng yêu cầu các đại biểu đánh giá việc triển khai các nghị quyết của Đảng về hội nhập quốc tế trong 5 năm qua, khẳng định tính đúng đắn của chủ trương hội nhập, tự tin, tiếp tục hội nhập quốc tế, bao gồm đánh giá kết quả thực hiện 5 mục tiêu của Nghị quyết 22.

Phân tích, dự báo tình hình quốc tế, trong nước, nhất là cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức từ nay đến năm 2020 và trong 5 năm, 10 năm tới, trong đó phải đặc biệt chú ý tới sự tiến bộ nhanh chóng của cách mạng công nghiệp 4.0.

Xác định rõ tầm nhìn, mục tiêu, định hướng chiến lược đối với công tác hội nhập, từ đó đề ra những nhiệm vụ, giải pháp, kế hoạch, chương trình hành động đối với từng lĩnh vực, đặc biệt là về các nội hàm cơ chế, chính sách, giải pháp cụ thể thúc đẩy hội nhập quốc tế chủ động, hiệu quả, bền vững, góp phần thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch 5 năm 2016-2020 và chuẩn bị xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030...

Kiểm điểm hoạt động của Ban Chỉ đạo quốc gia, các ban chỉ đạo liên ngành; đặc biệt lưu ý những hạn chế, tồn tại, cách tổ chức thực hiện để tập trung khắc phục, kiện toàn cơ cấu của Ban Chỉ đạo quốc gia và các ban chỉ đạo liên ngành để triển khai nhiệm vụ tốt hơn thời gian tới.

Xây dựng Hà Nội thành trung tâm dịch vụ chất lượng cao

Chia sẻ kinh nghiệm về “Vai trò của hội nhập quốc tế đối với sự phát triển của địa phương và những nhiệm vụ trọng tâm hội nhập của địa phương đến năm 2021”, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, với vị thế là Thủ đô, thành phố Hà Nội đã triển khai nghiêm túc các chỉ đạo của Trung ương, của Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế, xây dựng kế hoạch triển khai toàn diện về công tác hội nhập quốc tế trên tất cả các lĩnh vực như an ninh quốc phòng, kinh tế, văn hóa thể thao, giáo dục đào tạo, các nguồn nhân lực chất lượng cao…. Trong đó thành phố coi trọng việc quảng bá hình ảnh của đất nước, trong đó có quảng bá trên kênh truyền hình quốc tế CNN.

Đầu cầu Hà Nội có sự tham dự của Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung.

Trong những năm qua, TP Hà Nội đã đón tiếp và làm việc với hơn 660 đoàn khách quốc tế, Hà Nội cũng có hợp tác với hơn 100 thành phố, trong đó hợp tác chính thức với trên 50 thủ đô, thành phố trên thế giới... Riêng năm 2018, Thành phố thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 7,5 tỷ USD, đứng đầu cả nước và cao nhất kể từ 30 năm thực hiện chủ trương thu hút đầu tư nước ngoài. Tính chung trong 3 năm 2016-2018 và 3 tháng đầu năm 2019, Hà Nội thu hút được gần 18,29 tỷ USD, bằng 2,92 lần giai đoạn 2011-2015. Kim ngạch xuất khẩu tăng 21,6%, vượt chỉ tiêu được giao…

Hiệu ứng truyền thông ra quốc về về hình ảnh Thủ đô đã góp phần tăng trưởng khách du lịch, khách quốc tế đến Hà Nội tăng đều qua các năm. Năm 2016 tăng 22,4%; năm 2017 tăng 23% (đạt 4,95 triệu lượt); năm 2018 đạt 6,05 triệu lượt, tăng 21,3% so với cùng kỳ năm 2017.

Số doanh nghiệp thành lập mới tăng kỷ lục, với trên 78,7 nghìn doanh nghiệp, chiếm 30,2% tổng số doanh nghiệp thành lập mới từ năm 1992 đến nay, nâng tổng số doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố đang hoạt động lên trên 260 nghìn doanh nghiệp. Đây là nguồn lực vô cùng quan trọng để thực hiện thành công mục tiêu hội nhập quốc tế, tăng trưởng kinh tế, cải thiện cơ sở hạ tầng, đảm bảo an sinh xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung chia sẻ các nhóm giải pháp Hà Nội sẽ tập trung thực hiện trong thời gian tới, nhằm tăng cường hội nhập quốc tế. Trong đó, tập trung cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin để giảm bớt thời gian, chi phí cho doanh nghiệp; nâng cao tỷ lệ thực hiện dịch vụ công mức độ 3, mức độ 4…

Tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp, thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh..; huy động tối đa các nguồn lực tạo bước đột phá phát triển kết cấu hạ tầng nhất là hạ tầng giao thông và hạ tầng kỹ thuật khung, tổ chức các hội nghị xúc tiến đầu tư các lĩnh vực thu hút…

Xây dựng Hà Nội thành trung tâm dịch vụ chất lượng cao của cả nước và khu vực; đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các thành tựu khoa học, công nghệ; ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường các hoạt động đối ngoại kết hợp với xúc tiến đầu tư, thương mại quảng bá du lịch; xây dựng và triển khai các chương trình hoạt động đối ngoại, gắn chặt với hội nhập quốc tế, lấy hội nhập kinh tế làm trọng tâm.

Việt Nam cần sẵn sàng tiếp nhận cái mới

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, hội nhập kinh tế quốc tế theo chiều sâu là một trong những dấu ấn tiêu biểu của nền kinh tế Việt Nam trong hành trình phát triển hơn nửa thập kỷ qua. Bước chuyển từ hội nhập chiều rộng sang chiều sâu là hướng đi đúng đắn và đã mang lại những con số thuyết phục về xuất khẩu, về đầu tư, về tăng trưởng...
Nhưng kết quả còn quan trọng hơn chính là những thay đổi trong nhận thức xã hội, trong thể chế, trong cách thức điều hành nền kinh tế, trong môi trường kinh doanh và sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Kết quả hội nhập kinh tế quốc tế cũng đã góp phần bảo đảm thực hiện chủ trương đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ quốc tế, bảo đảm sự phát triển tự chủ, bền vững hơn của nền kinh tế, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia và chủ quyền đất nước.
Ông Vũ Tiến Lộc cũng chỉ ra, điều nuối tiếc nhất, Việt Nam chưa tận dụng được hết các cơ hội mà quá trình hội nhập mang lại.

Theo ông, cần tìm các giải pháp căn cơ để tiếp tục hội nhập hiệu quả và bền vững là điều chúng ta phải tính tới ngay từ bây giờ. “Giải pháp bất biến để chúng ta tiếp tục hội nhập thành công trong một thế giới vạn biến vẫn là động lực và quyết tâm hội nhập từ bên trong”, ông Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh. Cụ thể, Việt Nam cần sẵn sàng tiếp nhận cái mới, thúc đẩy những mô hình kinh tế số (kinh tế chia sẻ, kinh tế nền tảng…). Đồng thời phải nỗ lực cải cách thể chế toàn diện và triệt để, cải cách vì chính mình chứ không chỉ vì cam kết, để kiến tạo được một môi trường kinh doanh an toàn, thuận lợi, minh bạch và công bằng. Đây sẽ là nền tảng quan trọng nhất để doanh nghiệp yên tâm kinh doanh, thỏa sức sáng tạo, nâng cao sức cạnh tranh, từ đó đủ sức ứng phó với sóng gió trên thị trường thế giới, và có khả năng tận dụng cơ hội kinh doanh, phát triển.

Coi doanh nghiệp và người dân là chủ thể của hội nhập quốc tế

Kết luận hội nghị, định hướng giải pháp, nhiệm vụ thời gian tới, Thủ tướng đề nghị thực hiện 3 phương châm là: Nâng tầm, toàn diện và sâu rộng, đổi mới sáng tạo và hiệu quả.

Trước hết, chúng ta phải tiếp tục nâng tầm nhận thức, tư duy về hội nhập theo tinh thần chủ động đóng góp, tích cực tham gia xây dựng, định hình các cơ chế đa phương và trật tự chính trị - kinh tế quốc tế. Qua đó nâng cao vị thế quốc tế, vai trò quan trọng của Việt Nam.

Chúng ta phải hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng để phát huy tối đa nội lực, huy động và sử dụng hiệu quả ngoại lực, gắn kết chặt chẽ và thúc đẩy quá trình nâng cao sức mạnh tổng hợp, năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo và khả năng thích ứng của đất nước.

Trong bối cảnh hiện nay, các cấp, các ngành phải tập trung đổi mới sáng tạo và hiệu quả, coi DN và người dân là chủ thể của hội nhập quốc tế, hình thành thực sự văn hóa hội nhập.

Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung trọng tâm, thứ nhất, hội nhập quốc tế là sự nghiệp của toàn dân và chỉ có thể thành công khi có sự tham gia tích cực, sáng tạo, hiệu quả của các DN và người dân.

Toàn cảnh hội nghị

Một mặt phải hội nhập theo quy mô và tốc độ phù hợp năng lực và lợi ích của đất nước; mặt khác, không thể chờ đợi, để nhìn các thời cơ lần lượt trôi qua.

Thứ hai, cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành cần quyết liệt vào cuộc, quyết tâm đổi mới, nỗ lực hơn nữa để tiếp tục đẩy mạnh hội nhập trên tinh thần Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 25 của Ban Bí thư về và các nghị quyết, chương trình hành động, kế hoạch công tác hội nhập của Chính phủ.

Thứ ba, về hội nhập về kinh tế, phải làm cho nội lực mạnh lên là nhiệm vụ trọng tâm. Hội nhập trong các lĩnh vực khác phải hỗ trợ cho hội nhập kinh tế.

Cùng với đẩy mạnh các hoạt động thương mại, đầu tư, Thủ tướng đề nghị nâng cao năng lực phòng chống, giải quyết, xử lý các tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện về thương mại, đầu tư quốc tế, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ luật sư, cán bộ pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đất nước, người dân, DN.

Trung ương đã phân cấp cấp giấy phép, quản lý đầu tư nước ngoài cho các địa phương (có dự án lên tới hàng tỷ USD), do đó, các địa phương cần nắm vững pháp luật hơn, không để sơ hở, dẫn đến tranh chấp quốc tế.

Theo các FTA thế hệ mới, nhà đầu tư có quyền kiện ra quốc tế Nhà nước, Chính phủ, chính quyền địa phương, Thủ tướng đề nghị cấp ủy, UBND các tỉnh, thành phố chú ý việc này, phối hợp với các bộ, cơ quan chuyên môn có đội ngũ cán bộ làm công tác này...

Thứ tư, về hội nhập trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, chúng ta cần tiếp tục chủ động làm sâu sắc hơn các mối quan hệ song phương và đa phương, phát huy mạnh mẽ, vai trò của đối ngoại đa phương, phát huy các điểm “đồng” để tăng cường lòng tin và đan xen lợi ích.

Thứ năm, về hội nhập trong lĩnh vực văn hóa xã hội, giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ, cần luôn nhận thức sâu sắc rằng công nghệ và nhân tài sẽ quvết định thành công trong cạnh tranh thế kỷ 21. Do đó, chúng ta cần chú trọng việc chủ động học hỏi và nâng cao nội lực phù hợp với những thông lệ, chuẩn mực chung.

Tập trung hợp tác quốc tế nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đặc biệt là giáo dục đại học và dạy nghề ngang tầm chất lượng và phù hợp với các tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ cách mạng công nghiệp 4.0.

Thứ sáu, Thủ tướng nhấn mạnh điểm rất quan trọng là tạo mọi điều kiện thuận lợi, phát huy hơn nữa vai trò của địa phương, của DN trong công tác hội nhập quốc tế. “Dư địa” phát triển lớn nhất nằm ở ngay trong sự nỗ lực không ngừng, sức sáng tạo vô hạn của mỗi DN, của mỗi người dân. Địa phương, DN là chủ thể trung tâm của hội nhập, phải được thụ hưởng thành quả của hội nhập.

Lãnh đạo địa phương phải bảo đảm công khai, minh bạch, sâu sát, tận tâm, “xắn tay áo vào cuộc”, thực sự hỗ trợ hiệu quả cho người dân, DN.

DN, người dân phải chủ động hơn, thực thi đầy đủ, nghiêm túc các cơ chế, chính sách, quy định pháp luật về hội nhập, không để tình trạng vi phạm quy định pháp luật tiếp diễn, ảnh hưởng lớn đến uy tín và hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.

Các trang thông tin điện tử của các bộ, ngành, địa phương có vai trò rất hữu ích không chỉ cung cấp thông tin mà còn là kênh hữu ích để tiếp nhận, trao đổi ý kiến, thông tin giữa Chính phủ, các bộ, cơ quan và địa phương, DN, người dân. Các tờ báo của Trung ương và địa phương, cả báo hình, báo nói, báo in, báo điện tử dành thời lượng cần thiết để giới thiệu cho người dân và DN về hội nhập quốc tế.

Công Thọ - Thủy Tiên