Hơn 200 nhà khoa học cáo buộc WHO phớt lờ nguy cơ lây nhiễm Covid-19 qua đường aerosol

Các nhà khoa học cho rằng, hướng dẫn phòng bệnh của WHO và CDC dường như đã bỏ qua những bằng chứng về con đường lây truyền thứ ba – lây truyền qua aerosol (bụi khí). (Nguồn: Shutterstock)

Trước đây, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cùng Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) đều cho rằng, người dân chỉ cần lo lắng về hai phương thức lây truyền Covid-19: hít phải các giọt hô hấp từ người bị nhiễm bệnh ở phạm vi gần hoặc ít phổ biến hơn, là chạm vào các bề mặt chứa virus sau đó chạm lên mắt, mũi, miệng.

Tuy nhiên, mới đây, các nhà khoa học đã chứng minh rằng, các hướng dẫn phòng bệnh của WHO và CDC đã bỏ qua những bằng chứng về con đường lây truyền thứ ba – lây truyền qua aerosol (bụi khí).

Theo các nhà khoa học, nhiều nghiên cứu đã cho thấy, các hạt được gọi là aerosol – phiên bản siêu nhỏ của các giọt hô hấp thông thường- có thể bay lơ lửng trong không khí trong thời gian dài và trôi nổi trong khoảng cách hàng mét, khiến những căn phòng có hệ thống thông gió kém, trong xe bus hay các không gian kín sẽ đặc biệt trở nên nguy hiểm, ngay cả khi hai người đứng cách nhau gần 2 mét.

“Chúng tôi dám chắc 100% đây là một con đường lây truyền Covid-19”, bà Lidia Morawska – Giáo sư về Khoa học Khí quyển và Kỹ thuật Môi trường tại Đại học Công nghệ Queensland (Brisbane, Australia) khẳng định.

Trong một bức thư ngỏ gửi tới WHO, bà đã nhắc đến cơ chế lây truyền này và cáo buộc cơ quan của Liên hợp quốc đã không đưa ra những cảnh báo thích hợp về rủi ro. Đã có tổng cộng 239 nhà nghiên cứu đến từ 32 quốc gia ký vào bức thư – dự kiến sẽ được công bố trên Tạp chí khoa học thời gian tới.

Trong một số cuộc phỏng vấn, các chuyên gia cũng cho rằng, việc lây truyền qua aerosol là lời giải thích hợp lý nhất cho một số trường hợp “siêu lây nhiễm” như trường hợp các thực khách bị nhiễm Covid-19 trong một nhà hàng ở Trung Quốc dù họ đã ngồi các bàn riêng biệt hay trường hợp 45 người trong tổng số 60 thành viên trong một dàn hợp xướng ở bang Washington (Mỹ) có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19.

Trước đó, các quan chức của WHO mới chỉ thừa nhận rằng virus SARS-CoV-2 có thể truyền qua aerosol nhưng chỉ xảy ra khi thực hiện các thủ thuật y tế như đặt ống nội khí quản – có thể giải phóng một lượng lớn các hạt siêu nhỏ. Trong khi đó, đại diện của CDC lại không phản hồi hay có bình luận gì về vấn đề này.

Trả lời câu hỏi của Thời báo Los Angeles, Tiến sĩ Benedetta Allegranzi, chuyên gia hàng đầu của WHO về phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng nhận định, có thể nhóm của bà Lidia Morawska đã đưa ra các lý thuyết dựa trên thí nghiệm trong phòng thí nghiệm thay vì bằng chứng từ hiện trường.

“Chúng tôi đánh giá cao và tôn trọng ý kiến và đóng góp của họ trong cuộc tranh luận này”, Tiến sĩ Benedetta Allegranzi viết trong một email. Nhưng chuyên gia này cũng cho biết thêm, trong các cuộc họp từ xa hàng tuần, phần lớn trong hơn 30 chuyên gia quốc tế tư vấn cho WHO “đã không đánh giá có đủ bằng chứng thuyết phục rằng con đường lây truyền qua aerosol đóng vai trò quan trọng khiến dịch Covid-19 lan rộng”.

Kể từ khi virus corona được phát hiện lần đầu ở Trung Quốc vào tháng 12/2019, những hiểu biết về cách dịch bệnh lây lan đã nâng cao đáng kể. Các hướng dẫn liên quan đến việc sử dụng khẩu trang cũng thay đổi theo đó.

Lúc đầu, WHO và CDC cho biết, việc sử dụng khẩu trang là chưa thực sự cần thiết đối với người có sức khỏe bình thường và chỉ nên dùng cho nhân viên y tế. Sau đó, CDC khuyến cáo chỉ nên dùng khẩu trang cho những người có triệu chứng bệnh Covid-19.

Đến tháng Tư, sau khi có những bằng chứng rõ ràng cho thấy những người không có triệu chứng Covid-19 vẫn có thể lây truyền virus, CDC đã khuyến khích mọi người dân nên sử dụng khẩu trang.

Đến thời điểm hiện tại, khi dịch bệnh bùng phát mạnh mẽ trên toàn nước Mỹ thì gần như tất cả các bang của nước này đều ra lệnh bắt buộc người dân phải đeo khẩu trang để ngăn ngừa nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Những người coi trọng nguy cơ lây truyền qua aerosol cho rằng, việc đeo khẩu trang đúng cách sẽ giúp ngăn chặn việc thở ra cũng như hít phải các hạt siêu nhỏ. Ngoài ra, cũng có thể giảm bớt nguy cơ lây nhiễm bằng cách cải thiện hệ thống thông gió và xử lý không khí trong các tầng hầm với ánh sáng cực tím.

Jose Jimenez - nhà khoa học đến từ Đại học Colorado (Mỹ), cho biết việc Covid-19 lây truyền qua con đường aerosol không quá đáng sợ. "Điều này không đồng nghĩa với việc virus đã biến đổi", ông nói. "Chúng tôi cho rằng virus đã lây truyền theo con đường này ngay từ đầu và việc hiểu rõ cơ chế lây truyền của nó có thể giúp bảo vệ chúng ta trước Covid-19", ông nhấn mạnh.

(theo SCMP)

Thái An