Hơn 30 năm bảo tồn tín ngưỡng thờ Mẫu

Liên hoan Hát văn, chầu văn toàn quốc năm 2021 (diễn ra từ 14 đến 18/4 tại Vĩnh Phúc) thu hút gần 400 nghệ nhân, cung văn, hầu giá của 18 tỉnh thành trên toàn quốc. Họ là những nghệ nhân từng có nhiều năm thực hành tín ngưỡng hầu đồng, cũng như tham gia gìn giữ, đóng góp cho tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt. Trong đó, nghệ nhân Phạm Thị Đoan Trang, thủ nhang bản điện Phúc Quang Điện (Tô Hiệu, phường Trại Cau, Lê Chân, Hải Phòng) là người có thâm niên 30 năm thực hành tín ngưỡng hầu đồng.

Năm 1985, bà Phạm Thị Đoan Trang được đồng thầy là sư cụ Thích Đàm Thu, trụ trì chùa Lạc Viên (Hải Phòng) truyền dậy cho các kỹ năng về Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Từ đó, bà chính thức tham gia thực hành di sản văn hóa phi vật thể, tham đóng góp bảo tồn, tôn tạo nhiều đền, đình, chùa trên cả nước.

Nghệ nhân Phạm Thị Đoan Trang trình diễn tại Liên hoan Hát văn, chầu văn toàn quốc 2021

Từ năm 1995 đến nay, thanh đồng Phạm Thị Đoan Trang đã có nhiều đóng góp tích cực như phát tâm công đức tôn tạo mái đền cung Công đồng, Phủ Bóng, Ý Yên, Nam Định; tôn tạo đền Quan đệ nhị Phố Cát, Cung Mẫu Cửu tại đền Rồng (Thanh Hóa); tôn tạo đền Xích Đằng (Hưng Yên); tích cực tham gia các hoạt động do Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam tổ chức; tham gia Hội thảo - giới thiệu Tín ngưỡng thờ Mẫu tại Hàn Quốc (năm 2012 và 2013), Myanmar (2018), Ấn Độ (2020)…

Ngoài ra, bà còn có nhiều đóng góp trong các hoạt động từ thiện, phong trào "Đền ơn đáp nghĩa", giúp đỡ các hoàn cảnh khó khăn tại địa phương.

Với những đóng góp tích cực này, năm 2015 bà được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn tín ngưỡng Việt Nam trao tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian và Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam cho các thanh đồng trong lĩnh vực thực hành văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu. Đây là danh hiệu đầy ý nghĩa nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các thanh đồng trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ Mẫu.

Năm 2018, bà được Hội Di sản Văn hóa Việt Nam tặng Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp di sản văn hóa Việt Nam do đã có đóng góp tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. Năm 2020, Hội đồng Thi đua TP Hải Phòng đã đề nghị Hội đồng Thi đua Nhà nước phong tặng Nghệ nhân Ưu tú cho bà Phạm Thị Đoan Trang.

Nghệ nhân Phạm Thị Đoan Trang hiện là Ủy viên Ban chủ nhiệm CLB Bảo tồn Văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam

Nghệ nhân thanh đồng Phạm Thị Đoan Trang chia sẻ: "Những vinh dự mà tôi nhận được, đó là sự ghi nhận những đóng góp to lớn của chúng tôi trong việc phát huy và gìn giữ đạo Mẫu tốt đẹp của dân tộc. Tôi sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong việc bảo tồn, truyền dạy các giá trị văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu tại địa phương và nhiều tỉnh, thành phố khác trong cả nước cũng như gìn giữ nét văn hóa này không bị "biến dạng" khi mà Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại".

Hiện tại, nghệ nhân Phạm Thị Đoan Trang đang là Ủy viên Ban chủ nhiệm CLB Bảo tồn Văn hóa Đạo Mẫu Việt Nam, Hội viên Chi hội Di sản Văn hóa Việt Nam thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam.

Bảo Minh - Ảnh: N.V