Hồn Việt lạc nẻo

Bên dưới những bài viết đó bao giờ cũng có nhiều bình luận của người già lẫn người trẻ, đàn ông và phụ nữ, đa số đều tấm tắc ngợi khen với lòng ngưỡng mộ và khâm phục.

Trong suốt khoảng hai năm qua, những đầu sách về người Nhật cũng liên tục được xuất bản và tạo nên một trào lưu “sống như sách người Nhật nói”. Từ Lối sống tối giản của người Nhật đến Bí quyết trường thọ của người Nhật, rồi Dạy con theo phương pháp người Nhật để chúng lớn lên Nói chuyện thú vị như người Nhật và thậm chí cả cách sống... Mặc kệ thiên hạ.

Điều đó nói lên một thực tế là nhiều người đang bị ám ảnh bởi hào quang của người Nhật, tôn thờ lối sống của người Nhật và cổ vũ thông điệp sống như người Nhật, mặc dù chúng ta vốn dĩ là một dân tộc khác, và suy cho cùng chúng ta không phải (lẫn không thể) sống như người Nhật.

“Người Nhật”, nếu bạn gõ Google hai chữ đó thì sẽ nhận được hơn 374 triệu kết quả trong vòng chưa đầy nửa giây. Nhưng cái quan trọng hơn là những bài viết xuất hiện đầu tiên bao giờ cũng là những điều tốt đẹp về người Nhật: “Con người và tính cách người Nhật Bản luôn được cả thế giới ngưỡng mộ”; “13 điều thú vị về con người Nhật Bản”...

Cũng theo cách đó, nếu gõ Google cụm từ “người Việt Nam” thì không thể thấy những bài viết “ca ngợi” tương tự. Thậm chí, gõ thêm “những điều thú vị về con người Việt Nam” cũng không tìm thấy điều thú vị nào cả!

Thực tế đó cho ta thấy có vẻ như từ lâu chúng ta đã thôi nuôi dưỡng cái gọi là “bản sắc dân tộc”, thay vào đó ta chạy theo những giá trị bên ngoài, và cố gắng học để áp dụng. Và có cảm giác như truyền thông đang cố gắng dẫn dắt đám đông “sống như người Nhật” mà không “sống như người Việt”. Trong khi nếu tìm hiểu kỹ, người Việt Nam chúng ta không hề thiếu những điều hay ho để mỗi thế hệ đều có thể học sống, kể cả nuôi dạy con cái.

Thực tế đó cũng cho thấy chính ta đang biến nhiều người trong chúng ta thành những người “hồn Nhật da Việt” và đánh mất dần “vẻ đẹp bản sắc” của chính mình.

Người Nhật có nhiều điều tốt. Việc học hỏi những điều hay lẽ phải của người Nhật cũng là điều tốt nhưng chúng ta không thể “sống y hệt người Nhật” mà nên sống như người Việt Nam. Và cho dù chúng ta không có một cuộc sống như người Nhật thì cũng không phải là điều đáng lo lắng hay sợ hãi.

Trộm nghĩ, phải chăng đang có những “ngư ông” hưởng lợi đằng sau việc truyền đi thông điệp sống như người Nhật này. Họ cố ý đánh vào tâm lý vọng ngoại, cổ vũ lối sống như người Nhật để bán những món hàng nào đó?

Phải chăng chúng ta bị hút hồn bởi người Nhật là do truyền thông trong nước có quá ít bài viết về bản sắc dân tộc, quá ít những câu chuyện về điều hay lẽ phải của dân mình, để rồi mỗi ngày lên mạng Internet là một ngày bội thực những chuyện buồn bực và thất vọng?

Và phải chăng thực chất của sự khát khao sống như người Nhật nơi chúng ta chỉ là khát khao cái vẻ hào nhoáng bề ngoài mà không quan tâm thực chất bên trong? Và vì thế trào lưu “sống như người Nhật” thực ra là người ta đang cố chạy đua để được khoác lên mình cái hình thức sang trọng của người khác mà quên mất rằng mình chỉ đẹp khi mặc áo dài?

Chúng ta là người Việt Nam với những bản sắc của riêng mình. Nếu cứ mải mê chạy theo, tôn sùng những thứ vốn không thuộc về mình thì chúng ta cũng sẽ không hạnh phúc.

Khánh Hưng