Hợp tác hạt nhân Mỹ-Saudi: Israel ra tối hậu thư cho Mỹ

Israel không muốn Mỹ giúp Saudi phát triển hạt nhân

Đầu năm nay, chính quyền Riyadh đã công bố kế hoạch phân bổ hơn 80 tỷ dollars để xây dựng 16 lò phản ứng hạt nhân trong vòng 25 năm tới. Saudi Arabia đang cân nhắc các nhà thầu có thể cung cấp hai lò phản ứng hạt nhân cho nhà máy đầu tiên.

Hiện tại, các nhà chức trách Saudi Arabia đang cố gắng hoàn tất thỏa thuận tương ứng với đồng minh Mỹ. Bên cạnh đó, Hãng thông tấn Hàn Quốc Yonhap cũng cho biết rằng, nước này sẽ đệ trình một đề xuất hỗ trợ xây dựng nhà máy đầu tiên cho Saudi Arabia.

Tuy nhiên, đồng minh thân thiết nhất của Mỹ ở Trung Đông là Israel đã không chấp thuận điều này, bởi Tel Avip không muốn bất cứ quốc gia Ả rập nào được phép sở hữu vũ khí hạt nhân.

Theo một báo cáo của Channel 10 News của Israel, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã được giới thiệu các “đường ranh giới đỏ” của Tel Aviv liên quan đến một thỏa thuận mà theo đó Washington sẽ giúp Saudi Arabia xây dựng các lò phản ứng hạt nhân.

Báo cáo cho biết, cách đây vài tuần, Bộ trưởng Năng lượng Israel và lãnh đạo Ủy ban Năng lượng nguyên tử của nước này, ông Yuval Steinitz, đã gặp đối tác Mỹ Rick Perry ở Washington, để bày tỏ lo ngại và phản đối về việc làm giàu Uranium ở Saudi Arabia.

Steinitz cũng nói với Perry rằng, Israel muốn biết trước tất cả các chi tiết của thỏa thuận Mỹ-Saudi và thảo luận về vị trí dự kiến của các lò phản ứng ở Saudi Arabia.

Ngoài ra, Steinitz kêu gọi sự minh bạch đầy đủ của các cuộc đàm phán Washington-Riyadh, yêu cầu Hoa Kỳ cung cấp tất cả nhiên liệu cho các lò phản ứng của Saudi Arabia và loại bỏ nó khỏi nước này (sau khi sử dụng), để nó không thể được tái chế.

Israel đã đưa ra yêu cầu nóng với Mỹ về vấn đề hạt nhân Saudi

Cuộc họp của Steinitz với Perry diễn ra sau khi hoàng tử Thái tử Mohammed bin Salman nói với CBS hồi tháng 5 rằng Riyadh "không muốn mua bất kỳ quả bom hạt nhân nào, nhưng nếu Iran phát triển một quả bom hạt nhân, thì chắc chắn Saudi Arabia sẽ muốn có nó càng sớm càng tốt".

Sau khi tuyên bố kế hoạch của mình vào tháng 3, Riyadh đã mời các công ty Mỹ tham gia vào dự án xây dựng 16 lò phản ứng hạt nhân tại Saudi Arabia trong thế kỷ tiếp theo, có trị giá hơn 80 tỷ dollars.

Tuy nhiên, sự chấp thuận từ Washington quy định việc ký một hiệp ước hợp tác hạt nhân hòa bình, xây dựng các cơ sở hạt nhân dân sự (chứ không phải là quân sự), đồng thời đảm bảo rằng, sản xuất nhiên liệu hạt nhân không thể được sử dụng để chế tạo bom hạt nhân.

Israel, nước vẫn từ chối tuyên bố khả năng sở hữu vũ khí hạt nhân của mình, chưa bao giờ ký Hiệp ước về việc không phổ biến vũ khí hạt nhân, trong đó Saudi Arabia là một bên tham gia ký kết.

Đồng thời, hai nước cũng quan tâm không kém đến tham vọng hạt nhân của Iran, mà họ tuyên bố là nhằm mục đích cuối cùng là chế tạo được một quả bom nguyên tử.

Cả Riyadh và Tel Aviv đã ca ngợi sự rút lui của Washington khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 (còn được gọi là Kế hoạch hành động toàn diện chung - JCPOA) hồi tháng 5 vừa qua. Họ cho rằng, JCPOA là một thỏa thuận "thiếu sót" và cảnh báo rằng, Iran sẽ lợi dụng nó để phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo liên lục địa.

Thế nhưng, giờ đây, rất có thể là Saudi Arabia công khai tham vọng sở hữu công nghệ hạt nhân. Điều này đã gây ra mối lo ngại lớn của chính quyền Tel Avip.

Israel lo ngại các địch thủ sở hữu vũ khí hạt nhân

Về sự phát triển vũ khí hạt nhân, Saudi không có cơ sở hạ tầng để phát triển loại vũ khí này, thậm chí cả nền tảng hạt nhân dân sự họ cũng không hề có. Nếu chính quyền Riyadh muốn vũ khí hạt nhân, họ cần phải có một đối tác nước ngoài đủ mạnh để giúp đỡ.

Trong khi đó, vào hồi cuối tháng 2 vừa qua, Ngoại trưởng Saudi Adel Al-Jubeir thông báo rằng Riyadh có kế hoạch xây dựng một chuỗi các nhà máy điện hạt nhân để vương quốc này có thể tạo thêm thu nhập bằng cách xuất khẩu lượng dự trữ dầu khổng lồ của mình, thay vì đốt chúng để sản xuất điện.