Huyền bí thung lũng Hunza

Thung lũng Hunza biệt lập nằm ở phía Bắc Pakistan.

Ngất ngây cảnh sắc mùa xuân

Hunza là một thung lũng biệt lập ở độ cao gần 2.500m, phía bắc Pakistan, giáp với khu vực Tân Cương của Trung Quốc và hành lang Wakhan, Afghanistan.

Những ai đã từng dũng cảm đến thung lũng Hunza kiếm tìm vẻ đẹp đều bị mê đắm bởi bức tranh thiên nhiện tuyệt diệu đến ngỡ ngàng ở nơi này. Khung cảnh như tranh vẽ với những rừng cây, núi cao quanh năm phủ tuyết trắng là điểm đến lý tưởng cho những chuyến du lịch Pakistan.

Khí hậu ở thung lũng Hunza vào mùa hè mát mẻ, cao nhất không quá 150C. Mùa Đông khá khắc nghiệt khi nhiệt độ có thể tụt xuống đến 00C hoặc thấp hơn nữa. Vì thế mùa Xuân tiết trời ôn hòa mát mẻ và lý tưởng nhất để để du lịch. Mùa Xuân cũng là lúc mùa hoa anh đào tuyệt đẹp đến với thung lũng yên bình này. Vào mùa Xuân, khách du lịch từ khắp nơi đổ về Hunza chiêm ngưỡng thung lũng hoa bao quanh bởi những ngọn núi tuyết cao 5.000-7.000m.

Hunza được chia thành 3 khu vực gồm Upper Hunza, Center Hunza và Lower Hunza. Đặc trưng mùa Xuân nơi đây là hoa bắt đầu nở từ những khu vực có độ cao thấp rồi dần đến khu vực có độ cao hơn. Cuối tháng 3, hoa bắt đầu nở ở Lower Hunza, tiếp đến là Central Hunza và cuối cùng là Upper Hunza. Ngoài ra, hoa nở còn phụ thuộc theo thời tiết, nơi nào nắng ấm nhiệt độ cao hoa sẽ nở trước.

Hơi thở của mùa Xuân Hunza được báo hiệu bằng sắc hồng phơn phớt trắng của anh đào bung nở, phả lên khung cảnh nét dịu dàng, nên thơ. Từng cánh hoa mỏng manh chỉ một cơn gió thoảng qua cũng khiến chúng bay lả tả như khung cảnh trong những thước phim tình cảm lãng mạn.

Xa xa những ngôi làng nhỏ lác đác nằm nép mình bên những rặng núi và chung quanh là thung lũng rộng lớn. Xen giữa là những hàng cây hoa mơ, hoa đào, cây táo cổ thụ cũng nở hoa nối tiếp nhau, bung xòe ở khắp nơi, ở những độ cao khác nhau biến cả thung lũng như một vườn hoa khổng lồ, rực rỡ.

Ở đây, những ngôi làng nằm cách nhau không quá xa và được phân cách bởi những hàng rào đá đặc trưng, nhìn khá giống với nhà trình tường của đồng bào Mông ở phía Bắc nước ta.

Một trải nghiệm thú vị để thưởng hoa là tản bộ trên những con đường làng, giữa những rặng hoa mơ, hoa anh đào. Không khí dịu mát, trong trẻo đem lại cảm giác không thể thoải mái hơn khiến du khách quên đi bao mệt mỏi và muộn phiền. Du khách cũng có thể ăn thử những trái mơ tươi ngon - loại quả được trồng rất nhiều ở đây.

Không chỉ có hoa, mùa Xuân những dòng sông cũng trong trẻo và xanh như ngọc bích. Những con sông như sông Hunza hùng vĩ được bao bọc bởi những rặng núi cao tuyết phủ tạo nên khung cảnh hùng vĩ đẹp hiếm có khó tìm. Du khách nên tham quan những dòng sông băng độc đáo như Batura Glacier, Passu Glacier...

Phụ nữ Hunza tuyệt sắc.

Ẩn chứa nhiều điều kỳ bí

Bộ tộc Hunza (tên khác là Burusho) định cư dọc theo thung lũng sông Hunza ở miền bắc Pakistan, giáp biên giới với Ấn Độ, gần điểm giao nhau của ba hệ thống núi hùng vĩ, gồm: Himalaya, Hindu Kush và Karakorum.

Tương truyền, nhà nước nhỏ của người Hunza được thành lập bởi một nhóm chiến binh của Hoàng đế Alexander Macedon (Alexander Đại đế) vào giai đoạn chinh phạt Ấn Độ từ năm 327-325 trước Công Nguyên.

Do đặc thù chinh chiến, họ áp đặt những quy định khắt khe trong xã hội, buộc người dân luôn mang vũ khí bên mình, thậm chí lúc ngủ. Điệu múa gươm truyền thống của người Hunza có thể bắt nguồn từ đó.

Ngày nay, nguồn gốc của người Hunza vẫn là bí ẩn đối với khoa học. Người ta chỉ thấy dân Hunza có nước da giống người da trắng, ngôn ngữ Burushaski của họ dường như kết hợp giữa tiếng Macedonia cổ và tiếng Hy Lạp thời kỳ Đế chế Ba Tư.

Ở phương Tây, Hunza mê hoặc công chúng qua lời kể của một số nhà thám hiểm tiên phong thuộc quân đội Anh, Pháp trong thế kỷ 19-20. Đến thập niên 1970, Hunza được phát hiện trở lại nhờ làn sóng dân hippies đổ về khắp châu Á để tìm kiếm những điều mới lạ.

Nước Nga có những ảnh hưởng nhất định ở Hunza từ cuối thế kỷ 18, nhưng sau đó lại để mất vùng này vào tay người Anh. Đến thời Liên Xô, họ tránh xa cuộc xung đột Ấn Độ-Pakistan nên trong hầu hết từ điển, bách khoa toàn thư tuy có nhắc đến Hunza nhưng không ghi rõ địa danh này nằm ở đâu.

Bên cạnh thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp, thung lũng Hunza còn được đồn thổi tuổi thọ trung bình của người dân đạt đến 120. Đặc biệt ít ai bị bệnh tật. Ung thư và bệnh tim là những thứ rất xa lạ tại đây.

Có rất nhiều sách vở, tài liệu xuất bản trong thế kỷ 20 đề cập đến hiện tượng trường thọ của người Hunza. Năm 1960, tờ tạp chí của Hiệp hội Y khoa Mỹ còn đăng một bài viết ca ngợi sự ưu việt của chế độ dinh dưỡng Hunza, cho rằng đây là niềm hy vọng cho tuổi thọ con người và y học hiện đại.

Bác sĩ quân y người Scotland Robert McCarrison, một trong những người tiếp xúc với bộ lạc Hunza đầu thế kỷ 20, kể rằng ông quan sát thấy dù sống trong điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, người Hunza không khi nào bị bệnh tật, thậm chí những bệnh phổ biến như sâu răng, khiếm thị cũng không có.

Vị bác sĩ suy luận bí quyết của người Hunza có thể nằm ở chế độ dinh dưỡng. Mùa Hè, họ ăn chủ yếu rau củ và trái cây tươi, rất ít thịt, mùa Đông là quả mơ phơi khô, hạt ngũ cốc và phô mai cừu.

Ông mô tả trong 1 năm sẽ có từ 2-4 tháng trái cây không kịp chín, người Hunza gọi là “mùa xuân đói kém”. Khoảng thời gian này họ hầu như không ăn gì, mỗi ngày chỉ uống nước quả mơ một lần duy nhất.

Một số người khác thì kể người Hunza có thể tắm trong nước đóng băng 150C. Ở tuổi 100 vẫn chơi thể thao ngoài trời. Phụ nữ 40 tuổi trông như thiếu nữ 20, ngoài 60 tuổi vóc dáng vẫn thon thả và còn giữ được khả năng sinh con…

Thung lũng Hunza khép kín với thế giới không chỉ vì địa lý hiểm trở mà còn do yếu tố chính trị. Cùng với một số thung lũng khác nằm trong dãy Himalaya, đây là vùng tranh chấp quyết liệt giữa Ấn Độ và Pakistan trong hơn nửa thế kỷ (ngày nay Hunza do Pakistan quản lý).

Tuy nhiên, chuyên gia Peter Smith của Viện Smithsonian (Mỹ) cho rằng, với những ai chưa từng đặt chân đến Hunza thì những câu chuyện đó thực sự mê hoặc. Nhưng thật ra chúng đã được thổi phồng bởi một số tác giả và được tiếp lửa bởi phong trào “ăn uống lành mạnh” lan tỏa ở Mỹ và châu Âu trong thế kỷ trước.

Trong quyển sách Hunza-Vương quốc đánh mất của Dãy Himalaya, học giả-bác sĩ người Mỹ John Clark kể lại trong 20 tháng sống và làm việc ở Hunza, bắt đầu từ năm 1950, ông đã chữa bệnh cho 5.684 người. Dân số Hunza khi đó khoảng 20.000, như vậy hơn 1/4 cộng đồng gặp vấn đề sức khỏe. Ông viết: “May mắn đa phần trường hợp chỉ là bệnh nhẹ, như sốt rét, kiết lỵ, nhiễm giun sán, đau mắt hột, bệnh ngoài da…”.

Đại tá người Anh David Lorimer, người từng sống ở Hunza năm 1933-1934, xác nhận: “Sau mùa Đông, trẻ em Hunza trông bề ngoài kiệt sức và mắc nhiều chứng bệnh ngoài da do thiếu vitamin D, chúng chỉ qua khỏi khi mùa màng bắt đầu cho thu hoạch”.

Một số học giả đương đại nhận định, người Hunza có thể sống lâu hơn dân các nước khác, nhưng chỉ chênh lệch chừng vài năm chứ không đến vài chục năm. Họ cũng bị bệnh và cần bác sĩ.

Những yếu tố tích cực của lối sống Hunza bao gồm môi trường sống trong lành, thực phẩm sạch tự nuôi trồng, vận động thường xuyên… Riêng chuyện ăn chay và ăn ít là do hoàn cảnh (khí hậu lạnh, thiếu thốn) chứ không phải vì ý thức “để được sống lâu”.

Người Hunza vẫn ăn thịt khi có cơ hội, thường là mùa Đông để tận dụng chất đốt sưởi ấm, và họ ăn tất cả bộ phận động vật chứ không bỏ phần nào.

KHÁNH HẰNG

(Tổng hợp)