Idlib-Syria: Phiến quân tấn công Nga, ông Putin kết thúc kịch bản?

Nga bị tấn công khi đang tuần tra chung với Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib

Ngày 16/6, Bộ Quốc phòng Nga cho biết một xe bọc thép BTR-82 của Nga đang tuần tra dọc theo cao tốc M-4, đoạn nối giữa thị trấn Ariha với Urum al-Juz, đã bị đánh bom, gây hư hại nghiêm trọng và không thể di chuyển độc lập, theo Avia-Pro.

Số phận các quân nhân Nga trên chiếc xe bọc thép vẫn chưa biết ra sao. Tuy nhiên, theo phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov, cho biết thì không bị thương nặng.

Trong 10 ngày qua, đây là cuộc tấn công thứ hai nhắm vào quân đội Nga khi đang tham gia tuần tra chung với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ dọc theo tuyến cao tốc M-4, tuyến cao tốc Aleppo -Latakia, đoạn qua tỉnh Idlib.

Đến nay xác định được tổ chức nào thực hiện các vụ tấn công quân đội Nga, song không khó nhận diện các nhóm phiến phiến quân được sự bảo trợ của Thổ Nhĩ Kỳ đứng sau các vụ tấn công. Bởi sự bình an của quân đội Thổ đã chứng minh điểu đó.

Xác lập cơ chế tuần tra chung Nga-Thổ là một nước cờ hoàn hảo của Tổng thống Putin

Hoạt động tuần tra chung trên đường cao tốc M-4 là một phần của thỏa thuận ngừng bắn tại tỉnh Idlib mà Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nhất trí sau cuộc hội đàm tại Moscow vào ngày 5/3 vừa qua.

Tong cuộc hội đàm kéo dài gần 6 giờ tại Moscow ấy, Tổng thống Putin và Tổng thống Erdogan đã nhất trí về một văn kiện chung nhằm giải quyết cuộc xung đột ở Syria, đặc biệt là tại cứ điểm Idlib.

Theo đó, từ rạng sáng 6/3, các bên chấm dứt mọi giao tranh dọc đường phân định hiện có; Nga và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tạo ra một hành lang an toàn dọc theo đường cao tốc M4, và từ 15/3, quân đội hai nước tuần tra chung dọc theo tuyến cao tốc này.

Tuân thủ thỏa thuận, ngày 15/3, Nga điều một trung đội quân cảnh tham dự tuần tra chung với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ trên tuyến cao tốc M-4, đoạn thuộc tỉnh Idlib. Hoạt động tuần tra bắt đầu từ điểm dân cư Trumba, ngoại ô phía Tây, cách Saraqip 2km.

Tuy nhiên, việc tuần tra chung giữa quân đội Nga và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ trên tuyến cao tốc M4 đã bị lực lượng phiến quân vốn phản đối thỏa thuận ngừng bắn Nga-Thổ ngăn cản, buộc phải rút ngắn lộ trình.

Trước khi Nga-Thổ thực hiện tuần tra chung, lực lượng phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã đe dọa bạo lực và xem đây là bước khởi đầu để phá vỡ lệnh ngừng bắn ở Idlib, nhằm nối lại chiến sự.

Thậm chí các nhóm khủng bố và đối lập cực đoan có vũ trang như Hay’at Tahrir al-Sham hay Lữ đoàn Ahl al-Sham còn đe dọa sẽ nhắm vào bất kỳ đơn vị Nga nào tiếp cận tuyến đường cao tốc M-4, đoạn từ Idlib đến Aleppo.

Nay điều đó đã diễn ra. Dù chưa tổ chức nào nhận thực hiện các vụ tấn công quân đội Nga, nhưng không khó nhận diện các nhóm phiến phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ đứng sau các vụ tấn công. Bởi quân đội Thổ bình an vô sự đã là sự tố cáo điều đó.

Tổng thống Putin chuẩn bị kết thúc kịch bản?

Theo giới chuyên gia quân sự nhận định, khi quân đội Nga bị những kẻ khủng bố tấn công khi đang tuần tra chung với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thì có lẽ sự nhún nhường của Nga đã tới hạn và việc quân đội Nga tấn công phiến quân sẽ sớm diễn ra.

Nếu Nga hành động đồng nghĩa thỏa thuận ngừng bắn bị phá vỡ. Như vậy, thiết kế thỏa thuận ngừng bắn Syria-Thổ Nhĩ Kỳ không phải là nước đi hoàn hảo của Tổng thống Putin, mà là hậu quả nôn nóng đáp ứng kỳ vọng của Tổng thống Erdogan.

Quân đội Nga và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tuần tra chung theo Thỏa thuận ngừng bắn

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, thiết kế thỏa thuận ngừng bắn Syria-Thổ Nhĩ Kỳ là nước đi hoàn hảo của Tổng thống Putin, việc phiến quân ngăn chặn, rồi tấn công Nga khi tuần tra chung với Thổ là nằm trong tính toán của Putin khi đi nước cờ này.

Có thể nhận định, mục đích của Tổng thống Putin khi thiết kế thỏa thuận ngừng bắn Syria-Thổ Nhĩ Kỳ là tạo ra cơ sở pháp lý để tiến tới ngừng bắn hoàn toàn chứ không phải ngừng bắn ngay lập tức như mong muốn của Tổng thống Erdogan.

Bởi làm sao mà ngừng bắn ngay lập tức khi những kẻ cầm súng và muốn nổ súng bất cứ lúc nào chưa chấp nhận buông súng hay chưa bị tiêu diệt. Dường như Tổng thống Erdogan nghĩ Tổng thống Putin quá ngây thơ nên cố gắng có được thỏa thuận.

Song nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ không biết rằng chính sự nôn nóng của ông đã giúp cho nước cờ của Tổng thống Putin thêm hoàn hảo. Vì biết không thể tránh khỏi việc thỏa thuận ngừng bắn bị vi phạm, nhà lãnh đạo Nga đề nghị cơ chế tuần tra chung.

Tham gia tuần tra chung không những giúp Nga nhận diện chính xác những lực lượng vi phạm thỏa thuận ngừng bắn, mà còn buộc Thổ Nhĩ Kỳ phải hành động hoặc phải chấp nhận hành động của Nga trừng trị những kẻ vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.

Trong trường hợp này, ông Putin đã đưa ông Erdogan vào thế tiến thoái lưỡng nan, bởi hành động hay chấp nhận hành động của Moscow, Ankara đều giúp cho Moscow hoàn thành mục tiêu loại bỏ những kẻ khủng bố hay khủng bố núp danh đối lập ôn hòa.

Đắng nhất là việc Ankara sẽ phải đứng nhìn Moscow-Damascus dần cho đàn em các trận đòn nhừ tử nhằm bảo vệ thỏa thuận ngừng bắn mà chính ông Erdogan đã đề xuất và được ông Putin chiều lòng.

Như vậy, việc Nga nhún nhường chấp nhận rút ngắn lộ trình ngay trong phiên tuần tra chung đầu tiên với Thổ đã là cảnh báo rất nguy hại với Ankara. Vì nó giống như một bước nhử để phiến quân lấn tới, rồi tấn công Nga.

Giờ đây, khi phiến quân tấn công quân đội Nga đã tạo ra cái cớ không gì tốt hơn cho Nga-Syria xóa ổ khủng bố Idlib, loại bỏ những "đàn em cứng đầu nhưng rất được việc" của Thổ mà Ankara phải bó tay.

Có thể thấy, trong những thời điểm quyết định cho ván cờ Syria, nhà lãnh đạo Nga đã có những nước đi tuyệt hảo, dần gạt bỏ các thực thể có hành động phi nghĩa, giúp cho lực lượng đại diện chính nghĩa quốc gia thể hiện vai trò và nâng cao vị thế.

Có lẽ đã tới lúc Tổng thống Putin kết thúc kịch bản hay của mình

Điều đó thể hiện rõ nhất qua 3 nước đi hoàn hảo : Thứ nhất là thiết lập khu vực giảm căng thẳng, xóa bỏ tình trạng vằn vện trên chiến trường, giúp cho chính quyền Syria có thể xác lập được ranh giới phân định rõ ta-địch.

Thứ hai là yêu cầu đối lập tách biệt khủng bố và khủng bố núp danh đối lập ôn hòa, từ đó làm thay đổi bản chất cuộc chiến, buộc các thế lực can thiệp vào Syria dưới danh nghĩa tấn công khủng bố với mục đích khác phải từ bỏ mưu đồ hay lộ bản chất.

Thứ ba là thiết kế thỏa thuận ngừng bắn cùng với chế tuần tra chung, mà từ đó giúp cho chính quyền Syria thực hiện hành động mang tính quyết định, loại bỏ các phần tử khủng bố núp danh khủng bố, từ đó có thể kết thúc cuộc chiến chống khủng bố.

Đáng nói là sau các nước đi quyết định của ông Putin, mức độ siết vòng vây khủng bố và khủng bố núp danh đối lập ôn hòa tỷ lệ với sự suy giảm về vị thế và vai trò của các thực thể chống lưng cho chúng trong ván cờ Syria.

Rõ ràng, đề xuất tuần tra chung Nga-Thổ là kịch bản rất hay của Tổng thống Putin khi chiều lòng Tổng thống Erdogan muốn thỏa thuận ngừng bắn ngay lập tức đề cứu đàn em và tránh phá sản mưu đồ. Nay có lẽ ông Putin chuẩn bị kết thúc kịch bản.

Bởi khi phiến quân tấn công quân đội Nga đã đưa Thổ vào thế không thể cứu được đàn em, từ đó sẽ làm phá sản mưu đồ của Erdogan-Ankara. Chưa biết cựu điệp viên KGB Vladimir Putin kết thúc kịch bản như thế nào, chúng ta cùng chờ xem.

Ngọc Việt