Israel nỗ lực thoát khỏi bế tắc chính trị

Biển cổ động cho cuộc bầu cử Quốc hội Israel tháng 3-2021 hiển thị chân dung của lãnh đạo đảng Likud Benjamin Netanyahu (bên trái) và lãnh đạo đảng đối lậpYesh Atid Yair Lapid. Ảnh: AP

Mới đây, Tổng thống Israel Reuven Rivlin đã chọn ông Yair Lapid - Chủ tịch đảng Yesh Atid là người đứng ra thực hiện nhiệm vụ thành lập chính phủ mới, sau khi đương kim Thủ tướng Benjamin Netanyahu thừa nhận thất bại của mình trong nỗ lực này.

Theo các nhà phân tích chính trị Israel, dù đang bị xét xử về những cáo buộc tham nhũng, ông Benjamin Netanyahu vẫn giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội cuối tháng 3 vừa qua - cuộc bầu cử thứ 4 trong vòng 2 năm trở lại đây. Tuy nhiên, vị Chủ tịch của đảng Likud này đã không thể tiếp tục giành thắng lợi trong nhiệm vụ thành lập một chính phủ liên minh trong vòng 28 ngày khi ông Netanyahu không đạt được sự thống nhất với các bên đối lập.

Việc bổ nhiệm ông Lapid - người về thứ 2 trong cuộc bầu cử tháng 3 để thay thế ông Netanyahu thực hiện nhiệm vụ thành lập chính phủ liên minh được kỳ vọng sẽ đạt kết quả tích cực hơn nhằm giúp quốc gia này tránh việc phải tổ chức thêm một cuộc bầu cử nữa. Bởi lẽ, nếu tiếp tục không thành lập được chính phủ liên minh, Israel sẽ phải tổ chức cuộc bầu cử thứ 5 trong chưa đầy 2 năm rưỡi - một thực tế chưa từng có trong lịch sử đầy biến động của đất nước này. Tương tự như ông Netanyahu, ông Lapid cũng sẽ có 28 ngày để thực hiện nhiệm vụ thành lập chính phủ liên minh.

Giới quan sát chính trị Israel vẫn bày tỏ lo ngại rằng, con đường đi tới thành công của ông Lapid vẫn chưa chắc chắn và chính trường nước này sẽ tiếp tục phải đối mặt với những biến động khôn lường. Giới phân tích chỉ ra rằng, đương kim Thủ tướng Netanyahu (71 tuổi) là người có kinh nghiệm chính trị dày dặn với tổng cộng 15 năm giữ chức thủ tướng, đặc biệt là 12 năm liên tiếp giữ vững “chiếc ghế” này. Dẫu được đánh giá là nhà lãnh đạo điều hành chính phủ lâu nhất lịch sử Israel, ông Netanyahu vẫn không thể giành được thắng lợi thông qua 4 cuộc bầu cử bất phân thắng bại kể từ năm 2019. Điều này cho thấy, để ổn định chính trị Israel bằng một chính phủ liên minh là một nhiệm vụ không hề dễ dàng, thậm chí ở một góc độ nào đó còn có thể coi là bất khả thi.

Trên thực tế, theo phát biểu của Tổng thống Reuven Rivlin, cựu Bộ trưởng Tài chính Lapid (57 tuổi) dẫu đạt được nhiều kỳ vọng những vẫn còn rất nhiều khó khăn khi mới chỉ nhận được cam kết ủng hộ của 56 trong tổng số 120 thành viên Quốc hội Israel, tức là chưa đạt được đa số. Trong khi đó, ông Netanyahu vẫn nuôi hy vọng có thể tiếp tục nắm quyền và “thế lực” được tạo dựng xuyên suốt hàng thập kỷ sẽ giúp ông kêu gọi sự ủng hộ để thành lập một khối cánh hữu vững chắc kiểm soát tới 59 ghế trong quốc hội, cũng chưa đạt được mức đa số tối thiểu là 61/120.

Trong một thực tế khác, các đảng cánh hữu, cánh tả và trung dung của Israeal vốn có quá nhiều bất đồng sâu sắc về mọi mặt khiến cho nỗ lực thành lập được một chính phủ liên minh gặp phải vô số điều phức tạp. Thậm chí, ngay cả khi thành lập được một chính phủ liên minh thì từ sâu trong nội tại chia rẽ sẽ khiến chính phủ mới khó có thể duy trì được ý chí chung để giải quyết những vấn đề đối nội, đối ngoại phức tạp của quốc gia này.

Xét ở góc độ tích cực, nhiều học giả chính trị Trung Đông cho rằng, trước “mớ bòng bong” hỗn độn chính trị Israel những năm qua, một chính phủ liên minh là cấp thiết trong bối cảnh hiện tại, dù trong khoảng thời gian dài chưa chắc có thể duy trì lâu. Đây cũng được xem là mục tiêu chung của mọi phe phái chính trị Israel và là cơ sở tạo nên niềm tin rằng, ông Lapid sẽ hoàn thành nhiệm vụ thành lập chính phủ liên minh. Bởi lẽ, nếu không đạt được mục tiêu này, cuộc bầu cử thứ 5 sẽ phải diễn ra theo lẽ tất yếu, điều đó cũng gây thêm khó khăn chồng chất cho các thế lực chính trị Israel.

Những giải pháp để tạm thời ổn định chính trị Israel cũng đã từng được nước này thực hiện trong những năm qua. Vì vậy, nhiều dự đoán tin rằng, kịch bản tương tự sẽ xảy ra với một chính phủ liên minh được thành lập bởi ông Lapid.

Thanh Trúc