Kẻ đào tẩu và âm mưu ám sát Stalin

Lãnh tụ Liên Xô Stalin - Ảnh: T.L

Từ giữa thập niên 1930, Stalin bắt đầu nghi ngờ các đồng sự trong đảng và chính quyền, kéo theo những cuộc “trong sạch hóa” quy mô lớn. Nhiều người trong số những nhân vật thân cận của nhà lãnh đạo tối cao bị bắt và xử bắn. Để tránh chịu chung số phận, một số người đã trốn chạy khỏi đất nước.

Kẻ đào tẩu cao cấp nhất

Thời bấy giờ, Genrikh Lyushkov là kẻ đào tẩu cao cấp nhất ở Liên Xô. Khi đào thoát qua biên giới với Mãn Châu Quốc để đến với người Nhật, ông là Ủy viên An ninh quốc gia và là người đứng đầu Dân ủy Nội vụ của toàn khu vực Viễn Đông, theo trang Russian7.ru.

Genrikh Lyushkov sinh năm 1900 tại Odessa, từ năm 15 tuổi đã đi làm công nhân và nhanh chóng hấp thu tư tưởng cách mạng. Năm 1917, ông gia nhập Đảng Bolshevik, từng tham gia cuộc chiến chống lực lượng Bạch vệ.

Genrikh Lyushkov - Ảnh: NKVD

Sự nghiệp chính trị của Lyushkov bắt đầu từ các cơ quan thuộc Dân ủy Nội vụ Ukraine. Được đánh giá là rất năng nổ và mẫn cán, tiếng tăm về người cán bộ trẻ giàu năng lực của Dân ủy Nội vụ địa phương nhanh chóng lan xa. Người đứng đầu Dân ủy Nội vụ Nga lúc đó là Genrikh Yagoda rất có cảm tình với Lyushkov và đưa ông ta về trung ương, phân công phụ trách công tác điều tra nhiều vụ án quan trọng. Vì những thành tích xuất sắc, Lyushkov được trao 2 phần thưởng cao quý là Huân chương Lenin và Huân chương Cờ đỏ.

Vị trí đặc biệt nhất mà Genrikh Lyushkov từng nắm giữ là phụ trách giám sát công tác bảo vệ Stalin ở khu nghỉ dưỡng Matsesta (Sochi). Với con mắt nghề nghiệp tinh tường, Lyushkov đã loại bỏ được rất nhiều sai sót trong công tác bảo vệ yếu nhân trước đó, nhưng đồng thời cũng nắm rõ những điểm sơ hở mà nhờ đó người ta có thể lén tiếp cận Stalin.

Sau đó, Genrikh Lyushkov trải qua 2 năm hoạt động ở Viễn Đông. Đích thân lãnh tụ Stalin chỉ định ông phụ trách công tác an ninh ở khu vực rộng lớn và phức tạp này của LiêN Xô. Trên cương vị mới, Lyushkov đã bắt giam hơn 40 sĩ quan cao cấp của Dân ủy Nội vụ Viễn Đông với cáo buộc là thành viên tổ chức ngầm ủng hộ phe Lev Trotsky. Ngoài ra còn có 200.000 người đã bị bắt và 7.000 người bị xử bắn trong toàn khu vực.

Nghi ngờ và trốn chạy

Nhưng rồi người bảo trợ của Lyushkov là Genrikh Yagoda thất sủng, mất chức và cuối cùng cũng bỏ mạng dưới họng súng vì những nghi ngờ của Stalin nhằm vào quân đội và an ninh.

Năm 1938, Genrikh Lyushkov từ Viễn Đông về thủ đô Moscow dự hội nghị và lập tức nhận thấy ngay là mình bị giám sát ngấm ngầm nhưng rất chặt chẽ. Ông ta nghiệm ra rằng sớm muộn gì cũng khó thoát số phận bi đát như cấp trên. Người đứng đầu Dân ủy Nội vụ vùng Viễn Đông lo sợ đến nỗi phải quyết định bỏ trốn.

Theo trang Russian7.ru, Lyushkov giả vờ tổ chức thực hiện một cuộc kiểm tra an ninh biên giới Liên Xô-Mãn Châu Quốc (nhà nước bù nhìn do Đế quốc Nhật dựng lên ở đông bắc Trung Quốc) vào ngày 13.6.1938. Tại trạm kiểm soát biên giới số 59, Lyushkov nói với viên chỉ huy rằng ông ta có "cuộc hẹn với một đặc tình từ phía bên kia" và yêu cầu được ở lại một mình. Viên chỉ huy nọ không dám trái ý sếp Dân ủy Nội vụ. Sau khi còn lại một mình, Genrikh Lyushkov lặng lẽ vượt qua đường ranh và đi thẳng đến trạm kiểm soát biên giới của người Nhật.

Ngay ngày hôm sau, Lyushkov được đưa đến tổng hành dinh của quân Quan Đông và ông ta đã trình bày với các sĩ quan Nhật tất tần tật những thông tin mà mình biết về tình hình an ninh biên giới, về bố trí và triển khai lực lượng, về trang thiết bị quân sự, về số lượng vũ khí, khí tài ở toàn bộ khu vực Viễn Đông. Đặc biệt, ông khai ra nhiều nhóm điệp viên Liên Xô đang hoạt động tại Nhật Bản. Trong khi đó, vợ con và nhiều thành viên khác trong gia đình Lyushkov ở Liên Xô nhanh chóng bị bắt và xử tử.

Kế hoạch sát hại Stalin

Đối với tình báo Nhật Bản, Lushkov là món quà từ trên trời rơi xuống vì ông ta từng tham gia công tác bảo vệ Stalin. Người Nhật lập tức bắt đầu phát triển chiến dịch "Con gấu" với mục tiêu sát hại nhà lãnh đạo Liên Xô ở khu nghỉ dưỡng Matsesta. Lyushkov biết rất rõ rằng có thể tiếp cận Stalin ở khoảng cách gần khi ông nằm một mình khá lâu trong bồn tắm khoáng.

Khu nghỉ dưỡng Matsesta ở Sochi - Ảnh: Shutterstock

Có thể xâm nhập khu vực tắm khoáng trị liệu của Stalin qua đường cống xả đường kính lớn, luôn luôn chỉ ngập nước một nửa và dẫn đến một bể chứa nước thải. Có thể chui qua lỗ thông ở nắp bể chứa để chui vào ống cống và sau đó có thể thoát lên mặt đất để tiếp cận ngôi nhà có buồng tắm khoáng dành cho lãnh tụ. Nhờ yếu tố bất ngờ, việc hạ gục 1 lính canh và 2 vệ sĩ là không quá khó, sau đó cứ việc xông thẳng vào căn phòng nơi Stalin đang ngâm mình trong bồn tắm.

Dĩ nhiên các thích khách sẽ không có có cơ hội sống sót nên chỉ các cảm tử quân tinh nhuậ được lựa chọn để huấn luyện đặc biệt. Quá trình chuẩn bị diễn ra vô cùng kỹ lưỡng. Tại căn cứ gần thành phố Trường Xuân thuộc Mãn Châu Quốc, người Nhật đã cho xây dựng mô hình khu nghỉ dưỡng giống hệt khu Matsesta để diễn tập.

Nhưng rồi chiến dịch ám sát Stalin đã thất bại hoàn toàn. Nhóm thích khách không thể vượt qua biên giới vì bị lực lượng biên phòng Liên Xô phát hiện và truy kích cực rát. Theo sử liệu, 3 đặc vụ Nhật bị tiêu diệt tại chỗ, số còn lại đành phải rút trở về. Sau này, một số nguồn tin và chuyên gia cho rằng nhiều khả năng, thông tin về âm mưu ám sát Stalin đã được cung cấp cho phía Liên Xô bởi các điệp viên hoạt động tại Mãn Châu Quốc mà Lyushkov không biết đến để khai báo với người Nhật.

Những năm sau đó, Genrikh Lyushkov được đưa đến Nhật Bản nhưng không cung cấp thêm thông tin có giá trị nào. Ngày 20.7.1945, sau khi Đức Quốc xã đầu hàng, ông ta được cử trở lại Mãn Châu Quốc. Đến ngày 9.8.1945, Liên Xô khởi binh tấn công và Lyushkov mất tích trong tình hình hỗn loạn. Đến nay, nhiều người tin rằng ông ta bị chính sĩ quan tình báo Nhật bắn chết rồi thiêu xác để đề phòng lộ thông tin.

Phạm Bá Thủy