Khi uống sữa cũng thành chuyện!

Nhiều nhà khoa học cho biết họ phát hiện trong những tháng gần đây các diễn đàn cực hữu trên Internet đã trích dẫn nghiên cứu của họ nhằm mục đích chứng minh cho tính thượng đẳng của người da trắng. Yếu tố gen cũng nổi lên trong các cuộc tranh cãi về sự khác biệt giữa các nhóm dân cư trong nhiều lĩnh vực.

John Novembre, một nhà sinh học chuyên về thuyết tiến hóa của trường Đại học Chicago minh họa chuyện này bằng hình ảnh một nhóm người da trắng đang uống sữa một cách ngon lành. Khả năng hấp thụ lactose là một yếu tố di truyền có ở người da trắng nhiều hơn các chủng tộc khác. Ở hầu hết các vùng trên thế giới gen giúp tiêu hóa lactose sẽ tắt đi sau thời niên thiếu nhưng cùng lúc với sự xuất hiện của những cư dân chăn nuôi bò sữa đầu tiên ở châu Âu cách đây 5.000 năm, một đột biến ngẫu nhiên làm cho gen này vẫn hoạt động. Thế là nghiên cứu giải thích cho việc có người hấp thụ được sữa, có người không lại bị trích dẫn để kèm theo là nội dung gây thù hằn. “Nếu không uống được sữa thì hãy về đi” - người viết lời tuyên truyền này cố ý nhắm đến những người gốc Phi đang sống tại Mỹ. Họ không biết một sự tiến hóa tương tự cũng diễn ra với một nhóm người chăn nuôi gia súc tại Đông Phi.

Hiện nay các nghiên cứu về thuyết tiến hóa dễ bị xuyên tạc nhất. Một nghiên cứu chỉ ra mối liên quan giữa gen và yếu tố học vấn đã phải đính kèm một phần hỏi đáp cho công chúng không phải là nhà khoa học để giải thích mọi hiểu nhầm có thể nảy sinh. Ngay chính các nhà khoa học cũng phải dặn nhau là cẩn thận để thông tin đưa ra không bị lợi dụng, nhất là các công trình xác định sự khác biệt về gen giữa những nhóm người khác nhau.

Đáng tiếc là những người chủ trương phân biệt chủng tộc lại nhấn mạnh các nghiên cứu có lợi cho quan điểm của họ. Chẳng hạn người sáng lập một nhóm người da trắng theo chủ nghĩa dân tộc khoe trên một video: “Khoa học đang đứng về phía chúng ta”. Những người bình thường lại không đủ kiến thức và kỹ năng để phân biệt đâu là khoa học, đâu là lợi dụng khoa học để bóp méo sự thật.

Nguyễn Phan