Khó phủ bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên: Vì sao?

Hiện cả nước vẫn còn khoảng 4% học sinh, sinh viên chưa tham gia bảo hiểm y tế. Ảnh: Quang Vinh.

Giảm gánh nặng chi trả khám chữa bệnh

Không may mắc bệnh tim nhưng nhờ tham gia BHYT mà em Phan Tiến Phát, mã thẻ HS40101215305xx, trú tại phường Phương Liên, quận Đống Đa, Hà Nội đã được điều trị và chăm sóc tốt. Theo phản ánh của gia đình, vì con mắc bệnh tim nên thường xuyên đi khám chữa bệnh, cá biệt có lần điều trị được Quỹ BHYT thanh toán hơn 522 triệu đồng...

Tương tự em Nguyễn Phương Anh, mã thẻ SV40136201475xx, trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật trung ương cũng được Quỹ BHYT thanh toán hơn 563 triệu đồng cho quá trình điều trị bệnh liên quan đến tim mạch, phổi.

Đề cập về quyền lợi của HSSV khi đi khám chữa bệnh, ông Đào Việt Ánh - Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, cả nước có hơn 10.000 cơ sở khám, chữa bệnh từ trung ương đến cơ sở thực hiện khám, chữa bệnh BHYT. Đáng chú ý, các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT cung cấp đa dạng dịch vụ kỹ thuật y tế để phục vụ bệnh nhân với tổng số 9.190 dịch vụ, đủ điều kiện được thanh toán theo chế độ BHYT. Số chi phí khám, chữa bệnh BHYT cho học sinh, sinh viên do Quỹ BHYT thanh toán trong những năm gần đây lên tới hàng nghìn tỷ đồng/năm, trong đó không ít người hưởng hàng trăm triệu đồng.

Tại tỉnh Hậu Giang, thống kê của BHXH tỉnh cho biết, năm 2021 và 7 tháng đầu năm 2022, có 82.624 lượt khám chữa bệnh BHYT trong và ngoài tỉnh của HSSV. Theo đó, cơ quan BHXH đã thanh toán chi phí khám chữa bệnh cho nhiều HSSV điều trị tại các bệnh viện có những ca bệnh chi phí rất cao, góp phần giảm bớt khó khăn cho nhiều phụ huynh HSSV. Ví như em Trương Thị Ngọc Hân, học sinh trường THPT Chiêm Thành Tấn (chi phí 312,34 triệu đồng); Nguyễn Thị Kim Loan, học sinh trường THPT Nguyễn Minh Quang (chi phí 306,4 triệu đồng); Em Huỳnh Thiện Bình, học sinh trường THCS Nguyễn Văn Quy (chi phí 209,7 triệu đồng);...

Đẩy mạnh tuyên truyền về chính sách bảo hiểm y tế ngay tại trường học. Ảnh BHXH Hà Tĩnh.

Nhiều gia đình vẫn còn xem nhẹ

Những ưu việt mà BHYT mang lại đối với công tác khám chữa bệnh cho HSSV là rất lớn nhưng theo thống kê của BHXH Việt Nam, hiện cả nước vẫn còn khoảng 4% học sinh, sinh viên chưa tham gia BHYT, tập trung ở nhóm sinh viên các trường đại học và học sinh các trường cao đẳng, trung cấp, đào tạo nghề... Con số này tương ứng với khoảng 800.000 - 900.000 người chưa tham gia BHYT. Trong khi đó, tại khoản 4, điều 12, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi, bổ sung năm 2014 quy định rõ, học sinh, sinh viên là đối tượng tham gia BHYT bắt buộc. Quy định này đồng nghĩa, BHYT phải luôn bao phủ 100% nhóm dân số ở độ tuổi đến trường.

Trước thực trạng này, mới đây UBND tỉnh An Giang yêu cầu sở Giáo dục và Đào tạo, sở LĐTB&XH giao chỉ tiêu cấp thẻ BHYT học sinh, sinh viên cho Phòng Giáo dục và Đào tạo, Phòng LĐTB&XH các huyện, thị xã, thành phố, các trường THPT, các cơ sở đào tạo, dạy nghề trong năm học 2022-2023, thực hiện BHYT cho học sinh, sinh viên đạt 100%.

Tuy nhiên, giải pháp này theo các chuyên gia chỉ là tình thế, về lâu dài cần có những giải pháp xử phạt với những trường hợp chưa tham gia. Dưới góc độ thực hiện chính sách, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội Vũ Đức Thuật phân tích, Luật Bảo hiểm y tế đã quy định rõ, học sinh, sinh viên là đối tượng bắt buộc tham gia BHYT, nhưng lại chưa có chế tài xử phạt những trường hợp không tham gia. Đây là nguyên nhân chủ yếu khiến một số đơn vị, nhà trường, địa phương chưa thực sự ráo riết triển khai, chưa có điều kiện ràng buộc học sinh, sinh viên tham gia BHYT.

Đồng quan điểm, đề cập đến công tác phát triển BHYT trong HSSV, ông Đường Minh Tuấn - Giám đốc BHXH tỉnh Lào Cai cho biết, tỉ lệ HSSV chưa tham gia BHYT toàn tỉnh là 4,73%. Cũng theo ông Tuấn mặc dù tham gia BHYT HSSV được Nhà nước hỗ trợ 30% mức đóng, tuy nhiên năm học 2021-2022 toàn tỉnh còn 10.654 em chưa tham gia BHYT…Nguyên nhân do nhiều phụ huynh học sinh vẫn coi nhẹ việc tham gia BHYT cho con em mình, trông chờ vào hỗ trợ của nhà nước hoặc khi ốm đau mới đi mua thẻ BHYT.

Bà Nguyễn Thị Thanh Xuân – Giám đốc BHXH tỉnh Hậu Giang:

Cần quan tâm đến công tác y tế học đường

Mặc dù tỷ lệ HSSV trên địa bàn tỉnh tham gia BHYT tăng hàng tháng, nhưng đến ngày 31/7/2022 số HSSV tham gia BHYT chưa đạt 100%. Nguyên nhân do công tác y tế trường học ít được quan tâm đầu tư, củng cố và phát triển, nhiều trường không tổ chức được y tế học đường, những nơi tuy có được tổ chức, nhưng chất lượng hoạt động hạn chế, ảnh hưởng đến công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe ban đầu cho HSSV ngay tại nhà trường.

Do số lượng HSSV tham gia thấp, nên quỹ BHYT được trích lại không đảm bảo điều kiện tổ chức y tế trường học; mặt khác, tác dụng của y tế trường học chưa đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu cho HSSV, đồng thời các bậc phụ huynh chưa hài lòng trong KCB BHYT tại một số cơ sở y tế, nên công tác phát triển HSSV tham gia BHYT còn hạn chế.

Do đó, để đạt được 100% HSSV tham gia BHYT các trường đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền, chú trọng nội dung về quyền lợi hưởng khi tham gia BHYT để khuyến khích HSSV tham gia. Bên cạnh đó địa phương cần có những chính sách hỗ trợ cũng như đẩy mạnh xã hội hóa tặng thẻ BHYT cho HSSV có hoàn cảnh khó khăn. Bởi thực tế hiện nay Nhà nước mới chỉ hỗ trợ 30% số còn lại với nhiều gia đình vẫn là rất khó khăn. Trước thực tế này, HĐND tỉnh Hậu Giang đã ban hành Nghị quyết số 10, trong đó có nội dung hỗ trợ mức đóng cho HSSV.

Ông Bùi Quang Huy - Giám đốc BHXH tỉnh Trà Vinh

Đẩy mạnh tuyên truyền từ cơ sở giáo dục

Tính đến 30/7/2022 toàn tỉnh có 310/311 trường có HSSV tham gia BHYT, với tổng số HSSV tham gia BHYT là 163.744 em, đạt tỷ lệ 88,34% (163.744/185.356), thấp hơn 8,56% so với năm học 2020 – 2021.

Rõ ràng chính sách BHYT cho HSSV là chính sách bắt buộc và được Nhà nước hỗ trợ khi tham gia BHYT, tuy nhiên vẫn còn một bộ phận phụ huynh chưa coi trọng việc tham gia BHYT cho con. Do đó ngay tại môi trường giáo dục cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu về chính sách BHYT đối với HSSV. Hơn nữa xác định rõ trách nhiệm của các trường trong việc vận động, tổ chức cho học sinh tham gia BHYT; xem xét đưa chỉ tiêu về tỷ lệ học sinh tham gia BHYT là một trong những nhiệm vụ bắt buộc của năm học và là chỉ tiêu thi đua khen thưởng đối với cán bộ, giáo viên của nhà trường, tăng cường chỉ đạo và chấn chỉnh các địa phương, các trường có tỷ lệ học sinh tham gia BHYT thấp.

L. Bảo – M. Sang (ghi)

Để BHYT bao phủ 100% dân số là học sinh, sinh viên, Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Đào Việt Ánh cho biết, ngành Bảo hiểm xã hội cùng các bộ, ngành chức năng cần tiếp tục nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế theo hướng linh hoạt, chặt chẽ hơn. Cùng với đó là đề xuất nâng mức hỗ trợ đóng BHYT từ ngân sách nhà nước cho học sinh, sinh viên từ 30% lên 50%.

Trước mắt, ngành Bảo hiểm xã hội phối hợp với ngành Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn triển khai công tác BHYT học sinh, sinh viên, giao chỉ tiêu cho từng cơ sở giáo dục. Kết quả triển khai chính sách là tiêu chí đánh giá thi đua, khen thưởng của các nhà trường. Ngoài ra, việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh BHYT cũng được các bên cùng quan tâm, qua đó tăng tính hấp dẫn của chính sách để phụ huynh, học sinh, sinh viên thấy rõ tính ưu việt mà chủ động tham gia.

Theo quy định, nếu không may ốm đau, bệnh tật các em sẽ được quỹ BHYT thanh toán số tiền khám chữa bệnh không giới hạn theo phạm vi, mức hưởng, có thể lên tới hàng tỷ đồng/năm. Khi tham gia BHYT, nếu HSSV đi khám chữa bệnh đúng tuyến sẽ được quỹ BHYT chi trả 80% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi, quyền lợi được hưởng. Trường hợp khám chữa bệnh trái tuyến, các em sẽ được hưởng theo phạm vi, mức hưởng BHYT như sau: 40% chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến Trung ương; 100% chi phí điều trị nội trú tại bệnh viện tuyến tỉnh; 100% chi phí tại bệnh viện tuyến huyện.

Lê Bảo – Minh Sang