Kho vũ khí trị giá tới 7,2 tỷ USD của Mỹ bị bỏ lại Afghanistan

Mỹ đã chi hàng chục tỷ USD để cung cấp các khí tài phương Tây hiện đại, hòng giúp quân đội Afghanistan đối phó Taliban, nhưng khi quân chính phủ tháo chạy mất kiểm soát, kho vũ khí tỷ USD này ngay lập tức rơi vào tay đối phương.

Trước đó Tổng thống Mỹ Joe Biden từng nói khi bảo vệ quyết định rút quân đầy tranh cãi của Mỹ rằng: "Chúng tôi cung cấp mọi công cụ cho đối tác Afghanistan. Tôi nhấn mạnh là toàn bộ công cụ".

Tuy nhiên ngay sau khi Mỹ rút hết binh sĩ ra khỏi Afghanistan, lực lượng Taliban vùng dậy bắt đầu đánh chiếm các vùng đất của quân chính phủ kiểm soát.

Sự tấn công vũ bão của Taliban khiến cho ngay cả Mỹ cũng bất ngờ, tình hình xoay chuyển liên tục đến mức chóng mặt.

Tình báo Mỹ lúc đó còn cho rằng, cần ít nhất 90 ngày để Taliban tiến được đến thủ đô Kabul.

Ngay cả người bi quan nhất khi đánh giá tình hình chiến sự tại Afghanistan cũng không thể ngờ rằng chỉ chưa đầy hai tuần lễ, quân Taliban đã đánh chiếm được tất cả các thành phố lớn.

Việc tháo chạy và tan rã mất kiểm soát của quân chính phủ Afghanistan đã khiến cho hàng ngàn chủng loại vũ khí hiện đại rơi vào tay lực lượng Taliban.

Trong báo cáo công bố ngày 27/2 vừa qua, Tổng thanh tra Đặc biệt về Tái thiết Afghanistan (SIGAR) cho biết, trong số khí tài quân đội Mỹ bỏ lại ở Afghanistan có ít nhất 78 máy bay trị giá hơn 923 triệu USD.

Hơn 9.500 tên lửa không đối đất trị giá 6,5 triệu USD, hơn 40.000 phương tiện, 300.000 vũ khí cá nhân cùng thiết bị nhìn đêm, giám sát, liên lạc và sinh trắc học.

Hầu hết số khí tài trị giá 7,2 tỷ USD này rơi vào tay lực lượng Taliban sau khi họ tiếp quản quyền lực ở Afghanistan.

Hiện chưa rõ lực lượng Taliban có đủ năng lực bảo dưỡng để vận hành các khí tài đó hay không.

SIGAR cho biết, Mỹ đã phân bổ gần 90 tỷ USD hỗ trợ Lực lượng An ninh và Quốc phòng Afghanistan (ANDSF) từ năm 2002.

Việc "bơm" số lượng vũ khí khủng này cho Afghanistan với mục tiêu xây dựng lực lượng độc lập, có khả năng chống lại các mối đe dọa trong nước cũng như từ bên ngoài.

Tuy nhiên, đến năm 2021, ANDSF sụp đổ nhanh chóng trước đà tiến của Taliban, chủ yếu do những sai lầm trong chiến lược của Mỹ, theo SIGAR.

Thỏa thuận do chính quyềnTtổng thống Donald Trump ký với Taliban năm 2020 khiến giới chức, binh sĩ và cảnh sát Afghanistan khi đó cảm thấy bị bỏ rơi.

Các hoạt động không kích được chứng minh là yếu tố quan trọng nhất trong nỗ lực đẩy lùi Taliban, song thỏa thuận năm 2020 của Mỹ hạn chế hoạt động này.

Do đó, lực lượng an ninh Afghanistan không còn lợi thế chính trong ngăn đà tiến của Taliban.

Mỹ cũng quyết định rút hợp đồng bảo trì tại chỗ ở Afghanistan vào tháng 5/2021, làm giảm năng lực không vận để chuyển vũ khí và vật tư tới các địa phương Afghanistan.

Kết quả là quân đội Afghanistan "thiếu đạn dược, thực phẩm, nước và những thiết bị khác để duy trì chiến dịch chống Taliban".

Quân đội Afghanistan phụ thuộc chặt chẽ vào quân đội Mỹ, do đó quyết định triệt thoái của Washington "làm sụp đổ hoàn toàn tinh thần của binh sĩ và cảnh sát Afghanistan".

Quốc hội Mỹ đã ủy quyền cho SIGAR thực hiện báo cáo sau khi quân đội nước này rút khỏi Afghanistan.

SIGAR cho biết Lầu Năm Góc không hợp tác đầy đủ với cuộc điều tra.

Trong bình luận gửi cho SIGAR, Bộ Quốc phòng Mỹ lưu ý báo cáo có thông tin quan trọng nhưng "một số kết luận còn gây tranh cãi".

Dù lực lượng Taliban đã tiếp quản Afghanistan từ tháng 8/2021, tuy nhiên cho tới này vẫn chưa có bất cứ quốc gia nào công nhận tính hợp pháp của chính quyền này.