Khởi công dự án xử lý ô nhiễm dioxin tại sân bay Biên Hòa

Đây được coi là sự kiện ghi dấu mốc quan trọng trong quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ nói chung và nỗ lực chung nhằm khắc phục hậu quả chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam giữa hai quốc gia nói riêng, góp phần hiện thực hóa nội dung Tuyên bố chung của Lãnh đạo cấp cao Việt Nam và Hoa Kỳ trong chuyến thăm chính thức Việt Nam năm 2017 của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình phát biểu tại buổi lễ.

Tham dự buổi lễ, về phía Việt Nam, có đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Thường trực Chính phủ; Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cùng đại diện các bộ, ngành Trung ương và địa phương. Về phía quốc tế có Đại biện Lâm thời Hoa Kỳ tại Việt Nam Caryn R. McClelland; Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại TP Hồ Chí Minh, bà Marie Damour và Giám đốc USAID Việt Nam, ông Michael Greene.

Lễ khởi công dự án xử lý ô nhiễm dioxin Sân bay Biên Hòa.

Phát biểu chỉ đạo, Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình khẳng định, Đảng, Nhà nước và Chính phủ Việt Nam luôn xác định công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học sau chiến tranh là nhiệm vụ cấp bách, thể hiện tinh thần nhân đạo, nhân văn sâu sắc, góp phần thực hiện tốt mục tiêu bảo vệ tính mạng, sức khỏe, an toàn cho nhân dân, làm sạch môi trường, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

Khánh thành văn phòng điều hành dự án.

Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Phó thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình cảm ơn sự cam kết và quyết tâm của Quốc hội, Chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ đã cùng với Việt Nam khắc phục hậu quả chất độc hóa học/dioxin ở Việt Nam trong những năm qua. Phó thủ tướng nhấn mạnh: Lễ khởi công dự án và ký kết thỏa thuận viện trợ dự án hỗ trợ người khuyết tật thể hiện sự khẳng định mạnh mẽ của phía Hoa Kỳ thực hiện cam kết cùng Việt Nam nỗ lực khắc phục hậu quả chất độc hóa học do chiến tranh để lại đối với cả môi trường và con người tại Việt Nam.

Phó thủ tướng đề nghị các đại biểu Hoa Kỳ có mặt tại buổi lễ, với trọng trách của mình sẽ tiếp tục ủng hộ và vận động Quốc hội, Chính phủ, nhân dân Hoa Kỳ tăng cường hợp tác thực hiện nhiều dự án hơn nữa để đáp ứng nhu cầu chính đáng của nhiều người dân Việt Nam, vì lợi ích chung của 2 nước, góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ trong thời gian tới.

Lễ ký thỏa thuận 65 triệu USD hỗ trợ người khuyết tật tại các tỉnh bị phun rải chất da cam/dioxin.

Phó thủ tướng cho biết, công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học ở Việt Nam còn nhiều khó khăn, hạn chế về năng lực quản lý, điều hành, công nghệ xử lý… Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng cùng các cơ quan chức năng bảo đảm tuân thủ Quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam, bảo đảm an toàn tuyệt đối với sức khỏe con người và môi trường trong toàn bộ quá trình xử lý ô nhiễm; tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Hoa Kỳ, các Chính phủ và tổ chức quốc tế, tìm kiếm sự giúp đỡ về nguồn lực nhằm thúc đẩy công tác khắc phục hậu quả chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, quy mô ô nhiễm dioxin rất lớn và tính chất phức tạp tại sân bay Biên Hòa đặt ra những yêu cầu cao về lựa chọn công nghệ xử lý phù hợp để xử lý triệt để dioxin, bảo đảm an toàn đối với con người, môi trường, đó là việc bảo đảm nguồn ngân sách rất lớn (khoảng hơn 400 triệu USD)... Với bài học kinh nghiệm quý báu được đúc rút từ Dự án xử lý dioxin tại sân bay Đà Nẵng, Dự án Xử lý dioxin khu vực sân bay Biên Hòa được tin tưởng sẽ thành công.

Về phần mình, Đại biện Lâm thời Hoa Kỳ McClelland nhấn mạnh: “Không những chúng ta sẽ hợp tác để giảm thiểu nguy cơ và bảo đảm an toàn cho các cộng đồng xung quanh, mà một lần nữa chúng ta chứng minh với thế giới một ví dụ tuyệt vời về quan hệ đối tác Việt Nam-Hoa Kỳ, trong đó hai cựu thù lựa chọn trở thành đối tác, vượt qua quá khứ và mở đường hướng tới một tương lai hữu nghị và thịnh vượng chung”.

Đặc biệt, tại buổi lễ, Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Patrick Leahy, người đã dành 30 năm cho công tác khắc phục hậu quả chiến tranh và thúc đẩy quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, đã phát biểu qua video, nhấn mạnh: “Dự án xử lý ô nhiễm tại Biên Hòa tiếp nối sự hợp tác thành công giữa USAID và Bộ Quốc phòng Việt Nam trong nỗ lực làm sạch môi trường ô nhiễm tại Sân bay Đà Nẵng. Đó là một thành quả chưa từng có đối với hai quốc gia”.

Thỏa thuận 65 triệu USD hỗ trợ người khuyết tật tại các tỉnh bị phun rải chất da cam/dioxin nhằm thực hiện các hoạt động cung cấp hỗ trợ trực tiếp cho người khuyết tật nặng tại 8 tỉnh ưu tiên trong 5 năm tới. Cụ thể, USAID dự kiến sẽ hợp tác với Chính phủ Việt Nam để củng cố hệ thống phục hồi chức năng của Việt Nam và các mạng lưới hỗ trợ cộng đồng nhằm đảm bảo tất cả người khuyết tật đều có cơ hội tham gia đầy đủ vào xã hội, đồng thời cải thiện toàn diện chất lượng cuộc sống của họ.

Hiện Quân chủng Phòng không-Không quân, đơn vị Chủ đầu tư dự án đã bàn giao 37 hecta đất khu vực phía Tây sân bay (khu vực Pacer Ivy) cho USAID để bắt đầu thực hiện các hoạt động thực địa trong khuôn khổ Dự án Xử lý ô nhiễm dioxin khu vực sân bay Biên Hòa. Các đội thi công đã xây dựng đường công vụ, cổng ra vào và khu văn phòng để phục vụ dự án, đồng thời các hoạt động giải phóng mặt bằng và quan trắc cũng đã bắt đầu được triển khai. Mục tiêu đầu tiên là loại bỏ nguy cơ rò rỉ thêm dioxin ra khu vực bên ngoài sân bay, phối hợp với cơ quan chính quyền tỉnh Đồng Nai để làm sạch các khu vực ngoài sân bay và sau đó là xử lý, cô lập đất nhiễm dioxin.

* Khu vực sân bay Biên Hòa là điểm nóng nhất trong các điểm nóng ô nhiễm chất độc hóa học/dioxin ở Việt Nam, với khối lượng đất và trầm tích cần phải xử lý ô nhiễm dioxin là hơn 500.000m3, cao gấp khoảng 4 lần so với khối lượng đã xử lý tại Sân bay Đà Nẵng. Dự án xử lý ô nhiễm dioxin ở Sân bay Biên Hòa sẽ áp dụng các phương pháp xử lý và cô lập như đã được sử dụng tại Sân bay Đà Nẵng.

* Dự án xử lý triệt để dioxin tại Sân bay Biên Hòa có tổng kinh phí hơn 390 triệu USD, theo dự kiến sẽ hoàn thành trong khoảng 10 năm. Trong đó, Giai đoạn 1 (2019-2025) có kinh phí 183 triệu USD từ nguồn viện trợ không hoàn lại do Chính phủ Hoa kỳ bảo đảm và vốn đối ứng từ ngân sách sự nghiệp môi trường.

* Trả lời báo chí, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh cho biết:

Diện tích sân bay Biên Hòa khoảng 1.000 hecta. Trong đó, diện tích bị ô nhiễm nằm rải rác. Phương án xử lý ô nhiễm là sẽ dồn đất ô nhiễm về 1 vài điểm để đốt dần bằng công nghệ hai bên lựa chọn. Phạm vi bị ô nhiễm dioxin nằm trong sân bay là chủ yếu, còn bên ngoài sân bay có một làng của người dân ở Đồng Nai. Hiện nay, các cơ quan chức năng đang tích cực tiến hành công tác vận động người dân di dời để bốc toàn bộ đất ô nhiễm vào sân bay xử lý sau đó trả lại. Công tác xử lý ô nhiễm còn nhằm ngăn chặn ô nhiễm sông Đồng Nai, là nguồn nước cho TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Đông Nam Bộ. Dự kiến trong vòng 1 năm đầu sẽ thực hiện công việc đào xúc đất ô nhiễm dồn về một nơi, để giải phóng phía Bắc và phía Đông của Sân bay. Phần còn lại sẽ xử lý trong các năm tiếp theo.

*Trả lời phỏng vấn báo chí, Đại biện Lâm thời Hoa Kỳ McClelland nói: Thông qua Thỏa thuận 65 triệu USD ký kết, Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ Việt Nam về kỹ thuật, xây dựng năng lực, cung cấp các dịch vụ trực tiếp cho người khuyết tật, các dụng cụ hỗ trợ để họ có thể sống tự lập trong sinh hoạt hàng ngày như xe lăn, hỗ trợ nâng cao năng lực cộng đồng để cung cấp các dịch vụ xã hội tốt hơn cho nhóm đối tượng này. Ngoài ra, nguồn kinh phí trên sẽ hỗ trợ việc xây dựng các công trình có tiêu chí phổ quát để nâng cao khả năng tiếp cận cho người khuyết tật, nâng cao năng lực cho toàn bộ hệ thống hỗ trợ người khuyết tật tại Việt Nam. Mục tiêu của các dự án nhằm giúp nâng cao năng lực cho các tổ chức trong nước, để sau này họ có thể tự duy trì các hoạt động hỗ trợ người khuyết tật với nguồn kinh phí viện trợ.

Tin, ảnh: MỸ HẠNH-DUY MINH