Không còn tình trạng quyết định dự án tùy tiện!

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trong phiên làm việc chiều 29-10

Theo Bộ trưởng, trước khi Luật Đầu tư công được ban hành, công tác điều hành đầu tư phân tán, dàn trải và việc quyết định đầu tư các dự án khá tùy tiện. Hậu quả của thời kỳ này để lại rất lớn, mà giai đoạn hiện nay đang phải tập trung xử lý.

Luật Đầu tư công ra đời trước hết nhằm giải quyết tình trạng đầu tư dàn trải, tuy chưa xử lý được triệt để nhưng đã có những kết quả đáng ghi nhận. Giai đoạn 2011-2015 đã khởi công, thực hiện gần 21.000 dự án, trong khi kế hoạch 2016-2020 giảm xuống còn 9.620 dự án. Trong đó, có hơn 8.000 dự án của giai đoạn 2011-2015 chuyển tiếp sang giai đoạn 2016-2020.

“Chúng ta đã giảm được dàn trải, tập trung vào trả nợ xây dựng cơ bản hết 9.000 tỷ đồng, trả nợ phần vốn đã ứng trước kế hoạch trong giai đoạn cũ là hơn 50.000 tỷ đồng”, Bộ trưởng Dũng cho biết.

Bên cạnh đó, sau khi ban hành Luật Đầu tư công, tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản đã được xử lý tốt. Từ sau ngày 1-1-2015, nếu phát sinh nợ đọng cơ bản là vi phạm pháp luật. Qua đó, ý thức chấp hành pháp luật về đầu tư công đã được nâng lên rõ rệt. Tất cả số vốn bố trí cho nhiệm kỳ này là đủ để trả nợ hết nợ đọng xây dựng cơ bản của giai đoạn trước.

"Kết quả đạt được lớn nhất là ý thức chấp hành pháp luật trong lĩnh vực này đã cao hơn. Trước đây, chúng ta quyết định dự án rất tùy tiện, không biết vốn ở đâu, không biết nguồn có hay không, không biết có bao nhiêu... nhưng cứ quyết định đầu tư. Nhưng giờ đây, hiện tượng này, trong Luật Đầu tư công, được quy định là vi phạm pháp luật nên ý thức chấp hành đã cao hơn" - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá.

Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đồng tình với nhận định của nhiều đại biểu về một số hạn chế trong thực hiện Luật Đầu tư công. Đó là việc giao vốn chậm, giao nhiều lần, giải ngân chậm...

Thấy được những bất cập này, Chính phủ hiện đang trình Quốc hội để sửa Luật. Việc sửa đổi trên tinh thần gắn trách nhiệm của các cơ quan tổ chức thực hiện liên quan đến các khâu, các công đoạn phân bổ vốn và giải ngân vốn, đặc biệt là người đứng đầu các cấp cơ sở thực hiện dự án.

Với các vấn đề thuộc thể chế, thẩm quyền của Chính phủ thì đã được Chính phủ ban hành ở các nghị định nhằm tháo gỡ ách tắc, rào cản. Bên cạnh đó có sự đôn đốc của Thủ tướng, Phó Thủ tướng và nhiều đoàn công tác đã được thành lập, đi xuống các bộ, ngành, địa phương nhằm thúc đẩy giải ngân, tháo gỡ vướng mắc khó khăn, hướng dẫn thủ tục thực hiện trên tinh thần thúc đẩy giải ngân nhanh.

Đề cập đến kế hoạch đầu tư công trung hạn, tài chính quốc gia 5 năm giai đoạn 2016-2020, Bộ trưởng Dũng khẳng định đây là bước mang tính đột phá rất lớn. Do trước đây xây dựng kế hoạch hằng năm nên đã xảy ra tình trạng “ăn đong”, xin - cho, vốn ít, dự án nhiều, dẫn đến dàn trải, nợ đọng… Phương pháp hiện nay là làm theo kế hoạch 5 năm kết hợp hằng năm, tức là dựa vào số vốn có trong 5 năm để chủ động chọn lựa dự án, sắp xếp thứ tự ưu tiên triển khai thực hiệu sao cho hiệu quả nhất. Tuy nhiên, đây là kế hoạch, còn việc chi thực tế phụ thuộc vào ngân sách trên cơ sở thu thực tế hằng năm.

"Trong bối cảnh nguồn ngân sách hạn hẹp, ODA đang giảm dần, thu hút từ xã hội còn khó khăn, trong khi nhu cầu chi cho đầu tư rất lớn, mà lĩnh vực nào cũng chính đáng, cấp bách, quan trọng, nhưng chiếc "bánh" ngân sách chỉ có vậy. Ngoài ra, chúng ta một mặt vẫn phải khắc phục hậu quả của các giai đoạn trước, Quốc hội yêu cầu phải bảo đảm an toàn tài chính quốc gia, giảm tỷ lệ nợ công, bội chi, bảo đảm tổng mức đầu tư không vượt quá thu chi ngân sách nhà nước... Chính vì thế, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét cho sử dụng từ nguồn dự phòng để xử lý một số trường hợp cấp bách hiện nay" - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị.

Bảo Hân