Khủng hoảng Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ: Hai bên lãnh hậu quả

Mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ trở rất căng thẳng sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố không thả tự cho cho mục sư Andrew Brunson, người bị bắt giữ hồi tháng 10/2016. Ông Brunson bị cáo buộc có quan hệ với phong trào của giáo sĩ Hồi giáo Fethullah Gulen, người mà chính quyền Ankara cho là đứng sau cuộc đảo chính quân sự không thành công năm 2016.

Căn cứ không quân Incirlik - nơi Không quân Mỹ đóng quân.

Sự việc này đã khiến hai Bộ trưởng Bộ Tư pháp của Thổ Nhĩ Kỳ Abdulahmita Gul và Bộ trưởng Bộ Nội vụ Suleyman Soylu bị áp đặt các lệnh trừng phạt hôm thứ 4 vừa qua.

Động thái này của Mỹ nhận được những tuyên bố cứng rắn từ phíaTổng thống Thổ Nhĩ Kỳ. Ông tuyên bố sẽ đáp trả thích đáng hàng động này.

Theo một nhà phân tích cấp cao Nicholas Danforth của Mỹ, Mỹ nên chuẩn bị đón nhận thực tế rằng, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đóng của căn cứ quân sự Mỹ Incirlik và nên xem xét lại các chính sách của họ trong khu vực.

Cuộc khủng hoảng chính trị

“Tại thời điểm này, chính quyền Mỹ cần phải bình tĩnh tìm kiếm một giải pháp ngoại giao hợp lý tránh tình trạng leo thang căng thẳng hơn nữa. Hoa Kỳ nên tìm cách để mục sư Branson có thể trở về mà không ảnh hưởng đến lợi ích của cả Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ”, nhà phân tích này nhấn mạnh.

Ông Danforth cho rằng, nếu tình hình này tiếp diễn nhiều khả năng căn cứ quân sự của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ, nơi người Mỹ sử dụng để thực hiện các hoạt động chống khủng bố IS ở Syria và Iraq, sẽ bị đóng cửa.

“Hoa Kỳ nên xem xét lại các chính sách ở các khu vực mà họ hiện diện từ Iraq đến Balkan nếu muốn tiếp tục hợp tác với các đối tác của họ”, nhà phân tích nói.

Căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ trong những năm gần đây trở nên căng thẳng hơn liên quan đến việc Thổ Nhĩ Kỳ từ chối áp đặt các lệnh trừng phát chống lại Iran và các hoạt động chống lại người Kurd (lực lượng mà người Mỹ hỗ trợ) ở Syria.

Ngoài ra, việc Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố muốn mua hệ thống phòng không S-400 và tăng cường hơn nữa mối quan hệ hợp tác với Nga cũng góp phần dẫn đến tình hình như hiện nay, mặc dù thực tế họ là đồng minh của nhau.

Khủng hoảng kinh tế

Các chuyên gia lưu ý rằng, cuộc khủng hoảng trầm trọng trong mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ diễn ra trên mặt trận kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ và khiến đồng tiền quốc gia nước này ngày càng mất giá.

“Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ và kinh tế nước này đang đứng trên bờ vực khủng hoảng trầm trọng, trong khi đó chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tiếp tục đe dọa sẽ đáp trả thích đáng đối với các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ”, ông Danforth cho biết.

Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã dự báo lạm phát trong năm 2018 và 2019 sẽ tăng mạnh do giá lương thực và giá dầu tăng cao, cũng như do sự mất giá của đồng tiền quốc gia.

Họ cho rằng, làm phát năm 2018 sẽ tăng lên 13,4% so với 8,4% ban đầu, trong năm 2019 sẽ tăng lên 9,3% so với 6,5%. Ngoài ra kể từ đầu năm 2018, đồng Lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã mất khoảng 22% giá trị so với đồng đô la và dự báo sẽ tiếp tục giảm nếu Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tiếp tục thực hiện các chính sách như hiện nay – đối đầu với Mỹ.

Nguyễn Giang